مقایسه تحلیلی سنت شفاهی با تاریخ شفاهی

1396/6/29 ۱۳:۵۷

در سال های اخیر و به دنبال نگارش تاریخ های مبتنی بر داده های شفاهی، بسیاری خواسته یا ناخواسته سنت شفاهی و تاریخ شفاهی را با هم یکی انگاشته و در تعریف معنا و تبیین اصطلاح تاریخ شفاهی دچار سهوهای بنیادی شده اند. گردآوری داده های تاریخی بر اساس روایات و اخباری که سینه به سینه نقل شده اند پیشینه ای به مراتب طولانب تر از روش علمی ِ تاریخ شفاهی؛ یعنی، گردآوری اطلاعات تاریخی بر مبنای مصاحبۀ هدفمند، فعال و آگاهانه دارد.

مرتضی نورایی - لقمان دهقان نیری - مهدی ابوالحسن ترقی

چکیده: در سال های اخیر و به دنبال نگارش تاریخ های مبتنی بر داده های شفاهی، بسیاری خواسته یا ناخواسته سنت شفاهی و تاریخ شفاهی را با هم یکی انگاشته و در تعریف معنا و تبیین اصطلاح تاریخ شفاهی دچار سهوهای بنیادی شده اند. گردآوری داده های تاریخی بر اساس روایات و اخباری که سینه به سینه نقل شده اند پیشینه ای به مراتب طولانب تر از روش علمی ِ تاریخ شفاهی؛ یعنی، گردآوری اطلاعات تاریخی بر مبنای مصاحبۀ هدفمند، فعال و آگاهانه دارد.

تاریخ شفاهی تفاوت های بنیادی با سنت شفاهی دارد. سنت شفاهی شیوه و راه انتقال ساز و کارهای فرهنگی و عمومی از نسلی به نسل دیگراست. اگرچه سنن شفاهی در جوامع گوناگون شباهت هایی با یکدیگر دارند، عواملی چون گوناگونی نژاد، اختلاف مذاهب و جغرافیای طبیعی انسانی تفاوت هایی اساسی در آنها ایجاد کرده است.

تاریخ شفاهی، که امروزه در گردآوری شواهد، مدارک و تولید اسناد از روش های علمی بهره می برد، در تحقیقات خود به طور عمده از روش مصاحبه استفاده می کند. از این شیوه زمانی به طور گسترده و علمی استفاده گردید که ضبط صوت های قابل حمل اختراع شد و ذخیره سازی شاهد گفتارهای را ممکن نمود. همچنین تداوم و توسعۀ دموکراسی در دنیای مدرن، عملکرد این شیوه را به تمامی طبقات و اقشار جامعۀ مدنی گسترش داد. بنابراین، در این مقاله ضمن بازکاوی سنت شفاهی و پیشینۀ آن در جوامع مختلف و تبیین ویژگی ها و کارکردهای اساسی آن، به مقایسۀ تحلیلی سنت شفاهی با روش علمی تاریخ شفاهی پرداخته می شود.

پژوهش های تاریخی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، زمستان 1389 شماره 4

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی