1396/3/6 ۱۱:۴۹
مراسم بزرگداشت «استاد عبدالله انوار»؛ نسخه شناس، فهرست نگار، ادیب، حکیم و تهران شناس ایرانی، سوم خردادماه 1396 با سخنرانی حسن بلخاری؛ رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، مهدی محقق؛ رییس هیات مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، غلامرضا اعوانی؛ عضو پیوسته فرهنگستان علوم، احمد مسجد جامعی؛ تهران شناس وعضو شورای اسلامی شهر تهران و با حضور چند تن ازدیگر اهالی علم و فرهنگ کشور در محل ساختمان آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.
حمیده میرحسینی: بلخاری، رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به عنوان نخستین سخنران این مراسم، با ایراد سخنانی درباره جامعیت و ژرفایی حکمت در تاریخ اندیشه اسلامی و ایرانی و ارتباط آن با استاد انوار که از مترجمان و پیش‌کسوتان معاصر نسخه‌شناسی در ایران است، چنین گفت: افلاطون که در کتاب ششم جمهوری و با شرح گزاره جاودانه خود مبنی بر این که آیا حکیمان باید حاکم باشند و یا حاکمان باید حکیم، به نوعی برای نخستین بار به بحث تقسیم علم پرداخت و این کوشش افلاطون آغازی بر ظهور تقسیمات حکمی و فلسفی در تاریخ فلسفه شد؛ امری که از سوی ارسطو صورتی مدون تر و علمی تر به خود گرفت.
بلخاری افزود: بعد از افلاطون، شاگرد وی، ارسطو در کتاب سیاست و مابعد الطبیعه بود که بحث جامع تری از تقسیم و تدوین علوم ارایه کرد. در ادامه فارابی در کتاب احصا العلوم خود کلام فقه را بر آن افزود و چنین شد که بحث درباره تقسیم علوم برای نخستین بار رقم خورد و با فراز و فرودهایی اکنون به بزرگ ترین میراثبر جامعیت حکمت یعنی استاد انوار رسیده است.
وی در توضیح سخنان خود درباره تاریخ جامعیت حکمت و سیر تکاملی آن از سوی کسانی چون ابن سینا، امام محمد غزالی، شیخ اشراق، ابن عربی و... گفت: این سیر جامعیت دانش در تاریخ اندیشه اسلامی با آثار قطب الدین شیرازی ادامه یافت، اما بعد از وی چنین نگرشی تسلیم اقتضایات ناشی از تخصصی شدن علوم شد. چنین است که باید گفت بعد از قطب الدین شیرازی، در بحث جامعیت دانش نمی توان به کسی جز استاد انوار که در علومی چون موسیقی، منطق، ریاضیات، فقه، کتاب شناسی و ... سرآمد هست، رسید.
این پژوهشگر فعال در زمینه فلسفه هنر، زیبایی شناسی و حکمت شرق ادامه داد: در تداوم فراز و نشیب جامعیت دانش در اندیشه اسلامی، استاد عبدالله انوار است که قد علم می کند و شیفته و طالب جامعیت و گستردگی دانش در حوزه فلسفه بوده و تا جایی که در توان داشته سعی کرد تا شعله جامعیت دانش در تمدن اسلامی را فروزان نگه دارد. چنان که در آثار مختلف وی از ترجمه و ترجمه شفای ابن سینا گرفته تا شرح و تعلیقه وی بر دره التاج قطب الدین، شرح موسیقی کبیر فارابی و شرح فراید الصول شیخ مرتضی انصاری چنین چیزی مشهود است.
انوار؛ استادی جامع الطراف
مهدی محقق از دیگر سخنران های این مراسم درباره آشنایی و خاطرات خود با انوار چنین گفت: این دوست دیرین، ادیب و ریاضی‌دان و فیلسوف را متجاوز از شصت سال است که می‌شناسم و با او در ارتباط علمی بوده و هستم. به یاد دارم که بعد از آنکه تصمیم به رفتن خارج از کشور (برای مدتی) و ترک پست خود به عنوان مدیر کتب خطی کتابخانه ملی که از سال 1337 تا 1340 عهده دار آن بودم را گرفتم، تنها کسی که را لایق این سمت می دانستم کسی نبود جز عبدالله انوار؛ چرا که در آن زمان شخصیت علمی ایشان و همچنین اعتمادی که به وی در ادای حق کتابخانه داشتم، بر من پوشیده نبود.
این نسخه پژوه و پژوهشگر تاریخ پزشکی اسلام در ادامه، بحث خود را به مهمترین ممیزه شخصیت انوار، یعنی جامع الطراف بودن وی اختصاص داد و گفت: در این دوره شاهد بروز متفکرانی بودیم که ساحت علم و اندیشه را توسعه و گسترش دادند و از جمله کسانی که خوشه چین خرمن های معارف حکمی، فلسفی، فقهی این بزرگان بوده اند، خاندان انوار و شخص ایشان است.
وی با تاکید و تایید جامعیت انوار درعلوم مختلفی چون فلسفه، موسیقی، ریاضی، فقه و اصول بیان داشت: ایشان حتی در این سن از این شور و عشق خود به علم و دانش دست بر نداشته و با تمام وجود وقت خویش را صرف مطالعه، تالیف و تدریس شاگردان کرده و می کند؛ کما اینکه منزل ایشان همواره محلی آکادمیک و مرکزی برای دانشمندان مختلف و نسل جوان مشتاق علم بوده وهست.
انوار زاییده شرایط دوران خویش است
سپس احمد مسجد جامعی، یکی از تهران شناسان مطرح ایرانی به ذکر سخنانی مبنی براینکه انوار محصول شرایط زمانه خودش است، پرداخت و گفت: بدون شک تهران از گذشته تاکنون بستر حکیمان و اندیشمندان بزرگ و فاخری بوده و هست و با وجود چنین شرایط و ظرفیت علمی بوده که شخصیتی چون انوار سر بر می آورد و چنین شناخته می شود.
این عضو شورای شهر تهران با تاکید برارتباط بسترهای اجتماعی آن زمان و ظهور وی به عنوان یک شخصیت علمی ادامه داد: بدون شک با وجود افراد و حکیمانی چون مهدی آشتیانی، حاج ابوالحسن رفیعی قزوینی، شیخ ابوالحسن شعرانی، مهدی حایری یزدی، احمد خوانساری و.. که از حکیمان اخیر و باسواد دهه های اخیر بودند و هرکدام حلقه های علمی و دانشی خود را در هر گوشه ای از تهران دایر داشتند، محصولی چون انوار زاییده می شود که زمینه های دانش چندگانه وی را در علوم مختلف رقم می زند.
مسجد جامعی در بخش دیگری از سخنان خود به ویژگی تهران شناسی انوار پرداخت و چنین گفت: یکی از وجوه ممیز آثار وی در زمینه تهران شناسی، بیان جزییات و پرهیز از کلی گویی است. چنانکه تالیفات وی درباره باغ نگارستان، باغ سفارت ایتالیا، لاله زار و بیان دقیق جزییات شواهدی بر این مدعاست که به طرز دقیقی به این بناها پرداخته شده و با انبوهی از اطلاعات دست اول، خواننده را با خود همراه می سازد.
شاهکارهای انوار در تالیف و شرح چندین کتاب فلسفی
دکتر غلامرضا اعوانی؛ عضو پیوسته فرهنگستان علوم و استاد دانشگاه شهید بهشتی به عنوان آخرین سخنرانی این مراسم، با پل زدن به تاریخ فراز و نشیب فرهنگ و حکمت و همچنین نهضت های علمی فلسفی ایران و جهان به وجه نسخه شناسی انوار تاکید کرد و گفت: به طور قطع ما در ایران نسخه شناس و کتاب شناس کم نداریم اما نکته ای که ایشان را متمایز می کند تالیف 22 کتاب در مکتب های فلسفی مختلف است. ترجمه مقاصدالفلاسفه غزالی، متن و تعلیقات اساس الاقتباس خواجه نصیر الدین طوسی، شرح موسیقی‌الکبیر فارابی، تعلیقه مفصل بر دانشنامه علایی ابن سینا از جمه کتاب های ارزشمند، مهم و در عین حال دشواری هستند که ایشان به خوبی و با کمال استادی از پس آن برآمدند.
این عضو پیوسته فرهنگستان علوم با تاکید بر سجایای علمی انوار برای حاضران روایت کرد: واضح است که بدون در نظر گرفتن عقبه تحصیلی و دانشگاهی وی نمی توان انتظار چنین شرح و ترجمه هایی داشت؛ چراکه لازمه تالیف چنین کتاب هابی از جمله اساس الاقتباس که بهترین کتاب منطق به زبان فارسی به شمار می رود، داشتن دانشی وسیع و گسترده در این زمینه است. کما اینکه هر کدام از آن ها بررسی جداگانه را می طلبد.
منبع: بساتین
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید