ورقِ فرهنگ برگشت

1396/2/23 ۰۸:۲۱

دولت یازدهم با وجود فشارهای بیرونی مقاومت کرد و مسیر را جلو برد حجت‌الله ایوبی: می‌گفتند شجریان باید تا کی بخواند؟ غلامحسین امیرخانی: اگر برجام به فرجام نمی‌رسید الان ونزوئلا بودیم

 گزارشی از دیدار هنرمندان خوشنویس کشور با علی جنتی و حجت الله ایوبی

علی جنتی: دولت یازدهم با وجود فشارهای بیرونی مقاومت کرد و مسیر را جلو برد حجت‌الله ایوبی: می‌گفتند شجریان باید تا کی بخواند؟ غلامحسین امیرخانی: اگر برجام به فرجام نمی‌رسید الان ونزوئلا بودیم

این روزها هنرمندان همچون بسیاری از بزنگاه‌های دیگر وارد میدان شده‌اند تا نقش تعیین‌کننده خود را در دعوت از مردم برای حضور در انتخابی سرنوشت ساز ایفا کنند.  هنرمندان شاخه‌های مختلف در این گردهمایی‌ها تنها به آنچه بایسته‌های رشد شاخه‌ای که در آن فعالیت می‌کنند، نمی‌پردازند. دغدغه آنها بزرگتر از این حرف‌هاست. نه این‌که رشد هنر دغدغه‌ای کوچک به حساب بیاید اما اهل هنر می‌دانند بذری که در خاک فرهنگ این سرزمین کاشته‌اند بدون توجه درخور و درکی مناسب از هنر که خورشید و آب این بذر به حساب می‌آیند، بالنده نخواهند شد.
از همین‌رو نشست مشترک هنرمندان خوشنویس با علی جنتی وزیر سابق وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الله ایوبی رئیس سابق سازمان سینمایی در دولت یازدهم و جمعی از فعالان عرصه فرهنگ و هنر در محل ستاد هنرمندان برگزار شد؛ تا حرکتی دیگر در مسیر دعوت مردم به انتخابی درست و فکر شده صورت بگیرد.  در این گردهمایی حجت‌الله ایوبی خطاب به غلامحسین امیرخانی استاد پرآوازه هنر خوشنویسی که حالا بعد از نزدیک به ٢٠‌سال دوباره برای دعوت از مردم به شرکت در انتخابات وارد میدان شده گفت: استاد هم هنر والا، شریف و قدسی خوشنویسی و هم هنر شناسایی مسائل و مشکلات زمانه خود را توأمان داراست و به خوبی آگاه است که در چه مواردی ورود پیدا کند. استاد امیرخانی از‌ سال ٧٦ به عرصه انتخابات ورود پیدا نکرده است.
امروز همه احساس می‌کنیم برای حفظ هنر ایرانی، ایران پرافتخار، جلوگیری از توقف قطار پیشرفت و توسعه فرهنگ و هنر باید به مسأله انتخابات ورود پیدا کنیم و دین و وظیفه خود را ادا کنیم. این فعال فرهنگی که در دولت یازدهم مسئولیت معاونت سینمایی را برعهده داشت در ادامه به وضع هنر و هنرمندان در دولت نهم و دهم اشاره کرد و افزود: ما نمی‌خواهیم به آن دوران سخت برگردیم، من چهره استادان خوشنویسی، افسردگی و غباری که در جامعه فرهنگی کشیده شده بود را فراموش نمی‌کنم. آن دوران عده‌ای فکر می‌کردند برای این‌که مدیریت کنند، باید بذر اختلاف و تفرقه را در کشور بیفکنند. هنری که منادی وحدت است، هنری که برای وحدت و همدلی آمده است. این تصور ایجاد شده بود که جامعه هنری باید با اختلاف طی شود. بنده رد پای این اختلافات را پیگیری کرده‌ام و می‌دانم کسانی در عرصه فرهنگ مدیریت می‌کردند که معتقد بودند نباید هنرمندان با هم و یکدست باشند.
 

رواج اختلاف‌افکنی
از جمله اتفاقات تلخی که خیلی از هنرمندان حضور در آن شرایط را تجربه کردند محدود شدن عرصه برای هنرمندان بود که کار را به تعطیلی خانه سینما به‌عنوان نهاد صنفی فعال در حوزه سینما کشاند. ایوبی با یادآوری آن روزها از دردی به نام اختلاف‌افکنی هم سخن گفت: همین نوع اختلاف‌افکنی‌ها در عرصه سینما هم رواج پیدا کرد، سینمای پرافتخار ما دچار آن همه مشکل شده بود. خانه سینما، پناهگاه و مرجع اهالی سینما بسته شد، برای این‌که عده‌ای فکر می‌کردند باید هنر را از نو بسازند. من از مدیران شنیده بودم که می‌گفتند: تا چه زمانی شجریان باید بخواند؟ امیرخانی تا چه زمانی خطاطی کند؟ نظر آنها این بود که در شهرهای مختلف هنرمندان زیادی وجود دارند که می‌توان به جای شجریان و باقی افراد برجسته هنر ایران از آنها بهره‌مند شد. آنها می‌خواستند هنر را از نو بسازند اما غافل بودند که در این کشور باید یک قرن بگذرد که فردی مثل امیرخانی‌ها متولد شود. کنار این نام‌ها تاریخ است و فقط هنر نیست که این افراد را از بقیه متمایز کرده است. با وجود آن‌که نمی‌شود ادعا کرد مشکلات موجود در عرصه هنر به تمامی در دولت یازدهم مرتفع شد اما خیلی‌ها تغییرات صورت گرفته در این فعالیت ٤ ساله را در ذهن و ضمیرشان ثبت کرده‌اند. ایوبی در مورد این تغییرات روایت جالبی دارد: خوشبختانه آن دوران طی شده و عزت و احترام به اصحاب هنر بازگشته است. ادب، وقار، احترام، متانت را در برخورد مدیران فرهنگی می‌بینیم. اکنون رابطه هنر و دولت بسیار خوب و منطقی است.
 

افسردگی ناخواسته هنرمندان
در دولت گذشته اتفاقات حاشیه‌ای برای برخی از هنرمندان ایجاد شد و برخی از آنها را خانه‌نشین کرد. آنها که دل در گروی هنر این سرزمین داشتند کوشیدند حاشیه‌هایی از این دست را از خود دور کنند اما شرایط آن‌طور که باید پیش نرفت. یکی از خوانندگان مطرح آواز ایرانی از همین هنرمندان بود که ایوبی در نشست خود با اهالی هنر خوشنویسی درباره او گفت: همه به یاد داریم که خواننده محبوب کشور ناخواسته در برنامه‌ای که به او گفته بودند برنامه ایرانیان است، روی سن با رئیس‌جمهوری دولت نهم و دهم مواجه شده بود، در هیچ کجای دنیا این اتفاق نمی‌افتد که به واسطه این مواجهه این هنرمند محبوب افسرده شود و نتواند مثل قبل فعالیت هنری خود را ادامه دهد. طبق گفته او مردم از این‌که کنار رئیس‌جمهوری ایران قرار گرفته از او گله‌مند شده بودند. این وضع ارتباط هنر و دولت در دوره‌های ریاست‌جمهوری قبل بود، در دولت یازدهم معجزه‌ای اتفاق افتاد، ورق برگشت، در فضای فرهنگ آرامش برقرار شد و هنر رونق گرفت و حالا همه ما این امید را داریم که مسیر اعتلای هنر ادامه پیدا کند و برای ادامه این روند باید همه یک صدا همراه شویم. در گردهمایی هنرمندان خوشنویسی و حجت‌الله ایوبی، علی جنتی هم حضور داشت. او که در دولت یازدهم ٣‌سال مسئولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را به عهده داشت سخنان خود را از وضع کلی کشور در ‌سال ٩٢ آغاز کرد: دکتر روحانی در ‌سال ٩٢ که بر سر کار آمد، کشور در موقعیت خاصی قرار داشت؛ اقتصاد کشور در شرایطی بود که بسیاری از کارخانه‌ها به دلیل تحریم در وضع نامناسبی قرار داشتند و کارگران در شرایط بحرانی کار می‌کردند. موقعیت سیاسی کشور باعث شده بود، روابط سیاسی ایران با همسایگانش دچار نوعی تشنج شود و حتی سفرای ایرانی در خارج کشور قادر نبودند با وزیران خارجه دیگر کشورها ملاقات کنند.
جنتی افزود: مبادلاتی که از طریق صرافی‌ها انجام می‌گرفت - به قول خودشان دور زدن تحریم‌ها - باعث شده بود برخی کالاها ٣٠‌درصد گران‌تر از قیمت واقعی وارد کشور شوند. وضع فرهنگی ما به‌طوری بود که سقوط اخلاقی را  در کشور شاهد بودیم، وقتی رئیس‌جمهورمان پشت تریبون همه ارزش‌های اخلاقی را زیر سوال برد، به مسائل خصوصی افراد وارد شد، با اتهامات ناروا سعی کرد چهره این افراد را خدشه‌دار کند، دیگر نمی‌توان از بقیه انتظاری داشت. در چنین شرایطی روحانی دولت را تحویل گرفت.
 

برداشتن سایه سانسور از هنر
وزیر سابق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با اشاره به وعده‌هایی که برخی نامزدها مطرح می‌کنند گفت: امروزهم ما دچار نوعی عوام‌فریبی هستیم و این روزها شعارهایی را از نامزدها می‌شنویم که درباره کارانه و یارانه موارد زیادی را به مردم وعده می‌دهند. برای نخبگان و کسانی که اهل مطالعه هستند کاملا روشن است که این وعده‌ها تو خالی است و عملی نمی‌شود اما ممکن است عوام جامعه تحت‌تأثیر قرار بگیرند، بنابراین وظیفه روشنفکران است که آگاهی را به جامعه ببخشند.
به نظر وزیر سابق ارشاد «گشایش فضای فرهنگ برای اصحاب فرهنگ و هنر قابل لمس است.» به همین خاطر هم هست که جنتی می‌گوید: تئاتر، فیلم و کتاب‌ها در دولت نهم و دهم با سانسور مواجه بود درحالی‌که در دولت یازدهم چنین وضعیتی وجود نداشت. از نظر فضای مجازی نیز کشور با تغییرات جدی روبه‌رو شد. پهنای باند و سرعت اینترنت افزایش پیدا کرده و این حاصل زحماتی است که دولت یازدهم با وجود فشارهای بیرونی مقابل آن مقاومت کرد و این مسیر را جلو برد. امروز نزدیک به ٥٠‌میلیون نفر در فضای مجازی فعالیت دارند. یکی از اتفاقات جالب این نشست هم‌اندیشی لب به سخن گشودن غلامحسین امیرخانی چهره نامدار هنر خوشنویسی درباره سیاست ایران بود.  امیرخانی با بیان این‌که اهالی هنر دوست ندارند وارد عرصه سیاست شوند گفت: دلیلش این است که اگر بخواهیم حرفی بزنیم وجدان‌مان راضی نمی‌شود که مشکلات را نگوییم اما درحال حاضر احساس وظیفه کردیم که به خاطر مملکت‌مان که در دوره‌های مختلف دچار مشکلات فراوان بوده است به میدان بیاییم. شرایط فرهنگ و هنر به گونه‌ای است که برای جبران مشکلاتی که در کشور وجود دارد باید مسائل را تحلیل کنیم.
امیرخانی در ادامه گفت: در این موقعیتی که پیش آمده به خاطر مملکت‌مان احساس وظیفه کردیم که وارد میدان شویم زیرا فرهنگ و هنر سال‌ها دچار مضیقه بوده است. این هنرمند شناخته شده در بخش دیگری از سخنانش با بیان این‌که «بیشترین کلمه‌ای که ما در دوره‌های مختلف از تریبون‌ها شنیده‌ایم تقوا بوده است» توضیح داد: تقوا به معنای ساده‌اش به این معنا است که به ندای وجدان‌مان گوش دهیم، وجدانمان ما را طوری راهنمایی می‌کند که از دیدن یک ناهنجاری در هر جای دنیا آزرده خاطر شویم اما درحال حاضر به هر نام و عنوان بی‌تفاوت شده‌ایم. قرار بود مأمن اخلاق و معنویت باشیم اما با توجه به آمارها اکنون تبدیل شده‌ایم به یکی از بی‌اخلاق‌ترین‌ها و این امر باعث تاسف است. در مملکت باید امکان نقد وجود داشته باشد، چرا فرصت نقد را به همه نمی‌دهیم؟! این موارد باعث شده که اخلاق در کشور معنا نداشته باشد با این‌که جمهوری اسلامی بر مبنای اخلاق تشکیل شده است.
به نظر غلامحسین امیرخانی «برای برطرف کردن مشکلاتی که در کشور وجود دارد یک راه چاره وجود دارد و آن هم تشکیل نهاد مدنی پرقدرت است»
این استاد خوشنویسی در ادامه گفت: دکتر روحانی گفت که بیش از نیمی از مدیران این کشور مالیات نمی‌دهند و این فساد سیستماتیک است. من بارها گفته‌ام که یارانه برای این مملکت ننگ است؛ با این همه ثروت چرا این همه فقیر داریم چرا زیر خط فقر هستیم؟ آقای قالیباف درباره ادعای خود بگویید آن ٤درصد چه کسانی هستند؟ مگر کسانی که رابطه ندارند جز ٤درصد هستند؟ به ما معرفی کنید با اسم و رسم چون ملت محرم هستند.
او در بخش دیگری از سخنانش به تلاش‌های دولت کنونی در حوزه سیاست خارجی اشاره کرد و سخنانش را این‌طور به پایان برد: امروز اگر برجام به فرجام نمی‌رسید ما الان ونزوئلا بودیم.

منبع: شهروند