محاکم قضایی در زمان قاجاریه / احمد مهدوی دامغانی

1395/9/20 ۱۰:۱۱

از کیفیت دقیق «محاکم » در اوایل دوران قاجار تا نخستین سال های پادشاهی ناصرالدین شاه، اطلاع جامعی در دست نیست، ولی بر اساس مدارک موجود، می توان دانست که در این مدت و لااقل تا سال 1275 هجری روش«قضا» و اصول محاکمات به همان نحوه گذشته بود و «محاکم » در پایتخت و شهر ها به «محاکم شرعی » و « محاکم عرفی» منقسم می شد

از کیفیت دقیق «محاکم » در اوایل دوران قاجار تا نخستین سال های پادشاهی ناصرالدین شاه، اطلاع جامعی در دست نیست، ولی بر اساس مدارک موجود، می توان دانست که در این مدت و لااقل تا سال 1275 هجری روش«قضا» و اصول محاکمات به همان نحوه گذشته بود و «محاکم » در پایتخت و شهر ها به «محاکم شرعی » و « محاکم عرفی» منقسم می شد:

1-«محکمه شرعی »که به آن محضر نیز اطلاق می شد. در این محاکم یکی از « مجتهدین جامع الشرایط » که علاوه بر تبحر در فروغ فقهی و اشتهار به عدالت، از مقبولیت در نزد عامه نیز برخوردار بود، به دعاوی مدنی و یا دعاوی راجعه به اصل ازدواج و طلاق و نسب، و بعضی جرایم رسیدگی و فصل خصومت و احقاق حق می کرد و در مورد امور جزایی میزان و مقدار «دیه» و «ارش» را تعیین می نمود و نیز به موضوعاتی که اینک در محدوده «قانون امور حسی » قرار دارد (از قبیل تعیین  وراث منحصر متوفی و تحریر ترکه او و تنفیذ وصایا و نصب قیم بر محجوران، و حکم موت فرضی غایب مفقود الاثر و امثال این مسایل ) می پرداخت.

کانون 1383 شماره 54

دریافت مقاله

منبه: پرتال جامع علوم انسانی