ضرورت تدوین طرح جامع شوش

1395/9/7 ۰۹:۲۰

شوش در استان خوزستان قدیمی‌ترین سکونتگاه جهان با 9 هزار سال قدمت است. شهری که از هفت هزار سال قبل از میلاد تا دوران سلجوقیان در آن زندگی جاری بود و از آن دوران تا دوره قاجار خالی از سکنه شد. محوطه بسیار عظیم به جامانده از تاریخ مردم باستان که در دوران قاجار و با کاوش‌های باستان‌شناسان فرانسوی و انگلیسی نامش جهانی شد، همان زمان بود که ایرانیان جویای کار از دیگر شهرها به این محوطه باستانی مهاجرت و در حاشیه آن خانه‌سازی کردند تا به‌عنوان کارگر هیات باستان‌شناسی خارجی را همراهی کنند

ثبت جهانی شوش یک امتیاز است

مرجان حاجی‌رحیمی: شوش در استان خوزستان قدیمی‌ترین سکونتگاه جهان با 9 هزار سال قدمت است. شهری که از هفت هزار سال قبل از میلاد تا دوران سلجوقیان در آن زندگی جاری بود و از آن دوران تا دوره قاجار خالی از سکنه شد. محوطه بسیار عظیم به جامانده از تاریخ مردم باستان که در دوران قاجار و با کاوش‌های باستان‌شناسان فرانسوی و انگلیسی نامش جهانی شد، همان زمان بود که ایرانیان جویای کار از دیگر شهرها به این محوطه باستانی مهاجرت و در حاشیه آن خانه‌سازی کردند تا به‌عنوان کارگر هیات باستان‌شناسی خارجی را همراهی کنند. به این ترتیب تداوم زندگی از 200 سال پیش تاکنون در این شهر باستانی سبب شد تا بسیاری از اشیای باستانی مدفون زیر خاک‌ها بر اثر گودبرداری خانه‌ها و ایجاد تاسیسات شهری برای همیشه از بین برود و در سال‌های اخیر که ایران در تلاش بود تا این محوطه باستانی را توسط سازمان آموزشی، علمی، فرهنگی ملل متحد (یونسکو) به‌عنوان میراث جهانی ثبت کند، با مشکلات زیادی روبه‌رو بود، چراکه گرچه این شهر باستانی متعلق به همه مردم جهان است، اگر قرار است در فهرست جهانی یونسکو ثبت شود باید دخل و تصرفی در آن صورت نگیرد و چیزی تخریب یا جابه‌جا نشود. اگر شهر باستانی چون شوش با این همه راز و تاریخی که در آن نهفته شده در هر کشور دیگر وجود داشت چون دری گرانبها از آن مراقبت می‌شد و از طریق معرفی آن سالانه درآمدهای هنگفتی از گردشگران به دست می‌آوردند.  با این اوصاف سید راضی نوری، نماینده شوش در مجلس شورای اسلامی چندی پیش درباره این اثر باستانی گفت: «اگر استاندار، فرماندار و شورای تامین مساله میراث فرهنگی را که مانعی در جهت توسعه زیرساختی شهرستان شوش است حل نکنند، ما مردم شوش آن را حل خواهیم کرد. با وجود مانع‌تراشی میراث فرهنگی، ما چه توسعه‌ای در شهرستان می‌توانیم داشته باشیم؟ شهرداری شوش چیزی بالغ بر 50 میلیون تومان برای انجام یک پروژه هزینه کرد که با مانع‌تراشی مجموعه میراث، این پروژه نیمه‌تمام رها شده است. ثبت جهانی شوش برای مردم این شهرستان چیزی به ارمغان نیاورده است؛ این رویداد نه اشتغالزایی و نه توسعه زیرساختی به همراه داشته است.»
گرچه اظهارات نوری به تابستان برمی‌گردد، فعالان میراث فرهنگی شوش نیز تازه به این اظهارات واکنش نشان داده‌اند، چراکه حتی پس از ثبت جهانی شوش نیز تخریب و حفاران غیرمجاز دست از سر آثار تاریخی این شهر باستانی برنداشته‌اند. حالا علی درویشی، رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش میراث فرهنگی در پاسخ به این نماینده می‌گوید: «سازمان میراث فرهنگی مانند نهادها، سازمان‌ها و ارگان‌های دیگر قوانین و مقرراتی دارد که قانون‌گذاران بر لازم‌الاجرا بودن آن باید پافشاری کنند و نه آن را تقبیح! از چنین اظهارنظرهایی می‌توان این‌گونه برداشت کرد که اگر در آینده برای مثال قوانین سازمان محیط‌زیست اجازه ساخت پروژه‌ای را که با قوانین و مقرارت آن مغایر است، ندهد، آن هم باید کنار رود. این جمله یعنی اینکه قانون باید کنار برود و خواست‌های غیرقانونی جای آن را بگیرد.»
او در ادامه گفت: «بهترین راه تهیه و تدوین و تصویب طرح جامع شهری شوش است که محیط‌زیست و میراث فرهنگی نیز در آن دیده شود. دو فاکتور اصلی و اساسی که شوش بدون آنها هویتی ندارد. میراث فرهنگی و محیط‌زیست پتانسیل‌هایی بالقوه در شوش هستند که از آنها باید استفاده کرد و در برنامه‌های چشم‌انداز شهری دیده شوند و نه اینکه آنها منزوی کنیم و نادیده بگیریم یا اینکه بگوییم آنها باید کنار بروند.»
 رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش میراث فرهنگی با برشمردن نمونه‌های حیف و میل بیت‌المال در شوش و همین‌طور خلاف قانون عمل کردن ارگان‌هایی چون شهرداری خواستار این است که توجه مسئولان کشور به این شهر باستانی بیشتر معطوف باشد. بی‌شک برای شهری چون شوش که آثار مکشوفه از آن زینت‌بخش بسیاری از موزه‌های بزرگ جهان است می‌توان گردشگران زیادی جذب کرد که حاضر باشند هزینه کنند تا خاستگاه این تمدن را از نزدیک ببینند. شوش در حال حاضر به زیرساخت‌های گردشگری چون هتل، رستوران و جاده‌های مناسب نیاز دارد.

منبع: فرهیختگان