شجریان: هرگز به مردم و سرزمینم پشت نكردم

1393/4/3 ۰۹:۱۰

مراسم اهدای مدال شوالیه هنر و ادبیات رأس ساعت 6 بعد از ظهر در اقامتگاه سفیر فرانسه برگزار شد، مدالی که پیش‌تر بر سینه‌ کسانی چون داریوش شایگان، محمدعلی سپانلو، پری صابری، علی‌رضا سمیع‌آذر و ... الصاق شده بود. در مراسم عصرانه‌ای که به افتخار این رخداد فرهنگی در اقامتگاه سفیر کبیر فرانسه در ایران، آقای برونو فوشه برگزار شد، بسیاری از چهره‌های برجسته‌ فرهنگی حضور داشتند، از جمله: داریوش شایگان، غلام‌حسین امیرخانی، آیدین آغداشلو، محمدرضا درویشی، حسین علی‌زاده، داریوش طلایی، فرهاد فخرالدینی، همایون شجریان، اصغر فرهادی، نصرا‌الله وحدت، پوری بنایی، پرویز کلانتری، محمود دولت‌آبادی، جواد مجابی، امید روحانی، لیلا حاتمی، علی مصفا، شاهرخ تویسرکانی، انوشیروان روحانی، لیلی گلستان، رضا کیانیان. در این مراسم همچنین دکتر عباسیون و دکتر عباسی از پزشکان استاد شجریان به دعوت ایشان هم حضور داشتند.

متن كامل سخنرانی محمد رضا شجریان پس از دریافت مدال شوالیه

موسیقی ایرانی تنها یک سنت موسیقایی نیست، تنها یک فرهنگ غنی و ریشه دار و کهنسال نیست، بلکه نموداری دقیق و روشن از یک تمدن دیرین، دیرپا و ماندگار است که هزاران سال در دل این جغرافیای رنگارنگ شکل گرفته است و من در تمام طول زندگی ام، در بیش از نیم قرن حضورم در عرصه موسیقی ایرانی، همیشه و در هر حال کوشیدم و نه فقط پاسدار ارزش ها، اصول، و شکوه و عظمت این سنت موسیقایی، و نه فقط مفسر این فرهنگ غنی بلکه پاسدار این تمدن باشم.

موسیقی ایرانی همیشه و در هر حال، بازتاب دهنده جلوه های مختلف این تمدن کهنسال و رنگارنگ بوده است، بازتاب دهنده معماری و مهندسی ایرانی از دل خاک و خشت و لعاب و آرامش و سکوت خلوت انسی که در آن موج می زند و از خلوص انسانی گفته است که در این خانه های دلباز و روشن رو به نور، در دل حضور دائمی طبیعت و خورشید و آب، در جستجوی لحظه آرامش و خلوت و آسایش و خلوص و مهربانی بوده است. موسیقی ایرانی بازتاب دهنده شعر و ادب غنی و پر بار این سرزمین و نظم دقیق و مهندسی شده حیرت انگیزش بوده که در تمام طول تاریخ از خنیاگران کهن تا همه آن شاعران درخشان و در گذر از همه پیچ و خم های تاریخ، تنها نمایش دهنده حیرت انسان این مرز و بوم از زیسته در چنین جهانی بوده و از پرستش و حمد و ثنای خالق و خلق و آواها و نواهای موسیقی ایرانی هم چیزی جز ستایش حضور در این جهان و حیرت و بهت از این نظم و تکامل نیست. هنرمند ایرانی، برعکس هنرمند غربی، فردیتش را، یعنی مایه رسیدن به خلق و آفرینش هنری را همیشه در ستایش از این حیرت، در رثا و ثنای این خلق و خالق به کار برده است. او فردیتش را همیشه در حیرت از کشف و شهود این جهان با نظم و اصول صرف کرده است. موسیقی ایرانی، جشن و شور درک این حیرت، این کشف و شهود، این شکوه و عظمت است.

من در تمام طول این نیم قرن تنها کوشیدم تا این سنت كهنسال و ریشه دار خنیاگری ایرانی را با همه زوایا و گوشه ها، همه غنا و عظمت و تنوعش حفظ کنم، پاس بدارم و سپس آن را به آیندگان منتقل کنم. کوشیدم که این سنت خنیاگری را که ریشه در ژرفای این تمدن کهنسال دارد، از چنگ نوازان هخامنشی تا موسیقی دانان ساسانی و سپس قاریان کلام وحی پاسداری کنم و اگر می توانم چیزی بر آن بیفزایم و اگر همیشه کوشش کردم تا پاسدار دقیق این سنت باشم تنها به این هدف بوده که در غیاب آن معماری باشکوه، شعر و ادب غنی، کتابت و خطاطی و مینیاتور و دیگر مایه های این تمدن، اکنون موسیقی ایرانی، تنها بازمانده، حافظ، پاسدار و نماینده تمدن کهنسال در حال نابودی یا دست کم در حال دگرگونی است. موسیقی ایرانی سینه به سینه حفظ شده، از پستوای به گوشه ای پناه برده، طی قرن ها پالایش و نظم یافته، فردیت های هنرمندان در طی تاریخ به آن افزوده شده، غنا و تکامل یافته و اکنون فشرده شده و خلاصه شده ویژگی های یک تمدن است. من هم کوشیدم که آن را حفظ کنم، به تمام و کمال آن خدشه ای نزنم، حرمتش را بدارم، اگر می توانم- که نتوانستم و نشد- چیزکی به غنایش اضافه کنم، تا دیگرانی شاید آن را متحول کنند و از آن چیزی کامل تر و نوتر بسازند. بر خود لازم می دانم که از سفیر محترم فرانسه در تهران، نماینده ای از یک ملت دوست و عاشق هنر بابت این نشان و افتخار تشکر کنم و از همه دوستانم، از همه حاضران، از همه سروران و اصحاب هنر و تفکر که در این مجلس حضور دارند و مردمی را نمایندگی می‌کنند که من عاشقانه دوستشان دارم، تشکر کنم و خوشحالم که در همه زندگی ام هرگز به مردم کشورم و سرزمینم پشت نکردم، در کنارشان بودم، برای آنها تلاش کردم و خواهم کرد.