یاد یاران / هوشنگ قائلی

1393/3/20 ۰۹:۴۹

درباره مراحل زندگی تحصیلی، تحقیقات، تألیفات و مقالات و سخنرانیهای دكتر باستانی پاریزی و تعلق خاطر او به كرمان و زادگاهش پاریز، بسیار نوشته و گفته‌اند، به‌خصوص روزنامه اطلاعات كه در ارج نهادن مقام و منزلت آن استاد عالیقدر ـ چه در زمان حیات و چه بعد از درگذشت ایشان ـ تا سرحد امكان و به نحو شایسته وظیفه ملی و فرهنگی خود را انجام داده ‌است.

به یاد استاد باستانی پاریزی

از شمار دو چشم یك تن كم وزشمار خرد هزاران بیش

درباره مراحل زندگی تحصیلی، تحقیقات، تألیفات و مقالات و سخنرانیهای دكتر باستانی پاریزی و تعلق خاطر او به كرمان و زادگاهش پاریز، بسیار نوشته و گفته‌اند، به‌خصوص روزنامه اطلاعات كه در ارج نهادن مقام و منزلت آن استاد عالیقدر ـ چه در زمان حیات و چه بعد از درگذشت ایشان ـ تا سرحد امكان و به نحو شایسته وظیفه ملی و فرهنگی خود را انجام داده ‌است.

آنچه موجب شد این‌جانب به نوشتن و بیان این سطور مبادرت ورزم، ذكر مطلبی بود كه دكتر باستانی پاریزی در جمع اهالی فرهنگ و بزرگان ادب و استادان داخلی و خارجی كه برای شركت در «كنگره تحقیقات ایرانی» در كرمان حضور یافته بودند، بیان داشتند. لازم است متذكر شوم كنگره تحقیقات ایرانی مجمع علمی و تحقیقاتی سالیانه‌ای بود كه طی سالهای 1349 تا 1357 همه‌ساله به دعوت آن كنگره در یكی از دانشگا‌ههای ایران تشكیل می‌گردید و در جلسات آن محققان داخلی و خارجی به عرضه مقالات و پژوهشهای خود در زمینه‌های مربوط به فرهنگ و تمدن ایران می‌پرداختند.

این كنگره در شهریور ماه 1356 در دانشگاه كرمان برگزار گردید و برنامه‌ها، مقالات و متون سخنرانیهای ایراد شده در آن، در نشریه دانشگاه تهران به سرپرستی مرحوم استاد ایرج افشار كه از مبتكران برگزاری این كنگره بود، چاپ و منتشر شد. از باب یادآوری اضافه می‌نمایم كه دانشگاه كرمان با همت و سرمایه شخصی مرحوم مهندس افضلی‌پور و همسر مكرمه‌اش بنا گردید و تمام مایملك خود را وقف توسعه و پیشرفت این بنای عظیم نمودند.

چون این‌جانب در زمان برگزاری این كنگره در سال 1356، مدیریت آموزش و پرورش استان كرمان را عهده‌دار بودم، لذا عضو كمیته تداركات و برگزاركنندگان بودم كه با استفاده از فرصت و با توجه به اطلاعاتی كه از خدمات دكتر باستانی پاریزی به آموزش و پرورش كرمان در سمتهای دبیری دبیرستانها و مدیریت داشتم، پیشنهادم برای نامگذاری مدرسه‌ای به نام باستانی پاریزی و نیز نامگذاری مدرسه‌ای به نام حبیب یغمایی كه در كسوت مدیریت آموزش و پرورش كرمان در زمان خود خدماتی را به انجام رسانده و شخصیت‌ علمی‌اش موجب پیشرفتهایی در امر تعلیم و تربیت شده بود، مورد تصویب قرار گرفت و شورای آموزش و پرورش كرمان نیز این نامگذاری را تأیید و مصوب نمود كه به مورد اجرا هم درآمد.

موضوع این نامگذاری و ذكر خدمات دكتر باستانی پاریزی و تجلیل از مقام علمی ایشان در جلسه پایانی كنگره تحقیقات ایرانی با اهدای لوح تقدیر توسط این حقیر از طرف جامعه فرهنگیان كرمان ابراز و اظهار شد. در این جلسه شركت‌كنندگان داخلی و خارجی و بعضی مقامات كشوری و محلی و مدعوین و دانشجویان و دانشگاهیان این اقدام را مورد توجه و تشویق قرار دادند.

در جلسه اختتامیه كنگره، استاد باستانی پاریزی ضمن ایراد سخنرانی و تشكر از آموزش و پرورش كرمان و برگزاركنندگان كنگره، مطلبی را اظهار داشتند كه ذكرش خالی از لطف نیست. استاد اشاره‌ای داشتند به سابقه تحصیلشان در دانشسرای مقدماتی كرمان و گفتند: رسم بر این بود كه همه‌ساله در پایان سال تحصیلی، مراسمی برای قدردانی از معلمان و دانش‌آموزان ممتاز برگزار گردد و اضافه نمودند در سالی كه ایشان با رتبه ممتاز در بین دانش‌آموزان فارغ‌التحصیل ‌شدند، دعوت می‌شوند كه در مراسم پایان سال تحصیلی شركت نمایند و جایزه خود را دریافت دارند و البته شرط شركت در جلسه، پوشیدن لباس مرتب و زدن كراوات بود! از آنجاكه استاد با توجه به سبك زندگی و ساده‌زیستی و عدم رغبت به استفاده از كراوات، در تمام دوران زندگی بدون كراوات در محافل و مجالس علمی و جشنها شركت می‌جست، درنتیجه آن روز به جلسه پایان سال تحصیلی راهش نمی‌دهند و ناچار به خانه برمی‌گردد!

آنگاه دكتر باستانی پاریزی در جلسه پایانی كنگره اظهار داشتند: «آن روز من را به علت نداشتن كراوات به جشن پایان سال تحصیلی راه ندادند؛ ولی امروز در این محفل علمی و دانشگاهی با وجود نداشتن كراوات مورد تشویق و لطف دوستان قرار می گیریم!»

این بیان استاد كه حاوی نكات تربیتی و آموزشی و آموزنده بود، بسیار مورد توجه قرار گرفت و همان‌طور كه مذكور افتاد، با پیشنهاد این‌جانب و تصویب شورای آموزش و پرورش كرمان مدرسه‌ای با نام ایشان در شهر كرمان مزین شد كه اثر مطلوبی در بین قشرهای مختلف مردم كرمان داشت، لكن در سالهای بعد به علت تنگ‌نظری بعضی مسئولان وقت آموزش و پرورش، نام دیگری برای آن مدرسه انتخاب شد و نام استاد از سردر مدرسه حذف شد.

وقتی گله‌مندی عده‌ای از فرهیختگان و اهالی قلم منعكس شد و به اطلاع استاد ‌رسید، ایشان با بزرگواری و سعه‌صدر اظهار داشتند: «آن روز به دلایلی كه قطعاً با توجه به سوابق خدمتی بوده، مدرسه‌ای را به نام این‌جانب نامگذاری كردند و این‌جانب در جریان نبودم و آنگاه كه مدرسه را تغییر نام دادند، نیز دلایلی داشته‌اند كه من بی‌خبرم؛ ولی فكر می‌كنم دلایل دسته دوم منطقی‌تر و درست‌ بوده است!»

این دو موضوع، نمونه‌ای از بیانات و نكات آموزنده‌ای است كه در طول بیش از سی‌سال كه از محضر ایشان بهره برده و شنیده‌ام، بیان شد. خدایش رحمت كند كه تمام گفته‌ها و نوشته‌هایش حاوی نكات تربیتی و آموزشی بود.

روزنامه اطلاعات