پژوهشی در خوش‌نویسی کاتبان بزرگ قرآن کریم

1393/2/30 ۱۲:۲۳

پژوهشی در خوش‌نویسی کاتبان بزرگ قرآن کریم شامل ده مقاله در هنر کتابت و آیه نگاری قرآن کریم می‌باشد. این ده مقاله که در مقام هنرهای کتابت قرآن حکیم، احیای شیوه های کتابتی و رسم الخط آنها تألیف شده دربردارنده جلوه هایی متعالی از کلام وحی در شیوه های کتابت مصاحف، آیه نگاری و کتبیه نویسی در پیشانی محراب‌ها، منبرها، طاق های بلند مساجد و اماکن متبرکه قدسی است.

نرگس ارقشی: پژوهشی در خوش‌نویسی کاتبان بزرگ قرآن کریم شامل ده مقاله در هنر کتابت و آیه نگاری قرآن کریم می‌باشد.
این ده مقاله که در مقام هنرهای کتابت قرآن حکیم، احیای شیوه های کتابتی و رسم الخط آنها تألیف شده دربردارنده جلوه هایی متعالی از کلام وحی در شیوه های کتابت مصاحف، آیه نگاری و کتبیه نویسی در پیشانی محراب‌ها، منبرها، طاق های بلند مساجد و اماکن متبرکه قدسی است.
کتابت و کتاب‌آرایی‌های نفیس کلام وحی، که از پشتوانه غنی میراث‌های ایرانی سرچشمه گرفته، خاستگاه آغازین هنرهای اسلامی است. تلاش کاتبان، مذهبّان، ورّاقان، کاغذیان، جدول نگاران و سایر هنروران هنر کتابت و تذهیب در سده‌های مختلف درفشی شد تا آوای هنرهای قرآنی و قرآن نگاری را بر افرازد و با جایگاه والا و ارجمند در صدر هنرهای اسلامی قرار گیرد، و امروز به قدمتی هزار ساله دست یابد.
هدف از تدوین این مجموعه مقاله، تأمین منابع اصیل تحقیق در هنرهای اسلامی و ارائه کلیدهای پژوهشی و روش های اجرایی برای احیای مکتب کاربردی ناشناخته ای است که در غبار غفلت و گسست فرهنگی گم شده است. هر مقاله دربردارنده بسیاری از فنون، نقوش، روش های متعالی و نکات تاریخی است که به صورت منظم و مستند همراه با ذکر ریشه ها، اسامی و نمونه های تاریخی از کتبیه های کهن یا نسخه های نفیس خطی قرآن فراهم شده تا زمینه را برای ایجاد خلاقیت های تازه آماده کند.
در تدوین و ترتیب مقالات این مجموعه به روند ارتباطی آنها با یکدیگر و تقدم و تأخر تاریخی نمونه ها و مستندها توجه شده و کل مقالات با رعایت سنت های قرآنی در دو روضه گنجانده شده است که مقالات روضه نخستین در معرفی حوزه ها و شیوه های کتابتی است و شامل بدایع نگاری در آیات قرآنی- و کتابه نگاری الواح قرآنی است. مقالات روضه دوم به کاتبان و نسخه های خطی نفیس قرآن اختصاص دارد و شامل سرفصل های زیر است:
از کتابت های قرآنی ابن مقله تا ابن بواب
علی بن هلال معروف بن ابن بواب
میراث قبله الکتاب جمال الدین بن یاقوت مستعصمی
سهروردی، باغبان گلزار کتابت قرآن
صیرفی صافی ضمیر- قرآن بایسنقری در گذر زمان
علی رضا عباسی و مصحف نفیس کتابخانه آستان قدس رضوی
دو قرن خط و تذهیب قرآن در سراپرده وصال
کتابت های قرآنی در خاندان ارسنجانی
در پایان شرح لغات و اصطلاحات تخصصی و فهرست منابع و نمایه آمده است.
محمدمهدی هراتی نویسنده کتاب نیم قرن از عمر خویش را در احیای میراث های این مرز و بوم طی کرده و همواره با بهره گیری از قلم، اندیشه و گفتار، توأم با عمل کوشیده است در جبران آن کاستی ها قدم هایی استوار بردارد.
شرکت انتشارات علمی و فرهنگی در انتشار و نشر آن کوشیده و کتاب را در 191 صفحه در قطع وزیری بزرگ با شمارگان 2000 نسخه در سال 92 به چاپ رسانیده است. دو نسخه از این کتاب در کتابخانه شماره 1 به شماره ثبت 515289و 515288 در دسترس علاقمندان قرار دارد.
کتابخانه مجلس شورای اسلامی