نگاهی به کتاب «پراگماتیسم پرسشی گشوده»

1395/8/18 ۰۸:۴۱

ویلیام جیمز می‌گوید «پراگماتیسم نامی است که برای ماندن آمده است.» هم‌اکنون با قدرت گرفتن اندیشه‌های پراگماتیسم می‌توانیم این جمله جیمز را درک کنیم. کتاب تازه منتشر شده «پراگماتیسم، پرسشی گشوده» نیز استوار بر این قاعده است. عنوان فرعی کتاب پراگماتیسم هم شاهدی بر این مدعا‌ است. رگه‌های فلسفه پراگماتیسم از افلاطون تا‌کنون به اشکال مختلف در قالب نظریه‌ها و تفسیرهای گوناگون و از لابه‌لای کتاب‌ها و مقالات مختلف فیلسوفان گذشته تا نوشته‌های معاصران؛ چه در غرب چه در شرق ریشه دوانده است.

نامی که برای ماندن آمده است
 

ویلیام جیمز می‌گوید «پراگماتیسم نامی است که برای ماندن آمده است.» هم‌اکنون با قدرت گرفتن اندیشه‌های پراگماتیسم می‌توانیم این جمله جیمز را درک کنیم. کتاب تازه منتشر شده «پراگماتیسم، پرسشی گشوده» نیز استوار بر این قاعده است. عنوان فرعی کتاب پراگماتیسم هم شاهدی بر این مدعا‌ است. رگه‌های فلسفه پراگماتیسم از افلاطون تا‌کنون به اشکال مختلف در قالب نظریه‌ها و تفسیرهای گوناگون و از لابه‌لای کتاب‌ها و مقالات مختلف فیلسوفان گذشته تا نوشته‌های معاصران؛ چه در غرب چه در شرق ریشه دوانده است. اگر پراگماتیسم را تبارشناسی کنیم، یقینا ریشه‌های آن را در جمهوری افلاطون و اخلاق نیکوماخوسی ارسطو تا پدیدارشناسی روح هگل و چنین گفت زرتشت نیچه و از هستی و زمان هایدگر تا پژوهش‌های فلسفی ویتگنشتاین خواهیم دید؛ ریشه‌هایی که هنوز خشک نشده‌اند و ساقه‌ها و شاخه‌های پر از گل و میوه را به اندیشه بشری ارزانی می‌کنند.
کتاب «پراگماتیسم، پرسشی گشوده» توسط هیلاری پانتم نوشته شده است. او که متولد 1926 است سال‌ها به عنوان استاد فلسفه علم در دانشگاه «ام آی تی» تدریس می‌کرده است. او سال 1976 به عنوان رئیس «انجمن فلسفه آمریکا» و در 1980 به عنوان رئیس «انجمن منطق نمادین» انتخاب شد. این کتاب شامل سخنرانی‌های وی در رم تحت‌عنوان «درباره علایق کنونی فلسفه‌ام» است. نویسنده درباره این اثر می‌نویسد: «خواستم درباره پراگماتیسم صحبت کنم؛ نه پراگماتیسمی که در پایان قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم روزگار خاص خودش را داشت و دارد، بلکه آن را به مثابه شیوه تفکری که اهمیت دیرپایی دارد و نیز گزینه‌ای پیش‌رو یا حداقل «پرسش گشوده» مدنظر دارم که باید در تفکر فلسفی امروز از نو مطرح شود.»
هیلاری پانتم در این رشته سخنرانی‌های کوتاه  پرسشی راجع به تلاشش برای ارائه تفسیری جامع از پراگماتیسم یا حتی پرسشی درباره طرح استدلالی مفصل برای اصلاح دیدگاه‌های پراگماتیسمی مورد نظرش مطرح نکرده است. او خواسته سوء‌فهم‌ها از پراگماتیسم را اصلاح کند و به تعدادی از ایرادات احتمالی پاسخ دهد؛ اما نخواسته بر نظریه صدق جیمز متمرکز شود.  
کتاب «پراگماتیسم، پرسشی‌ گشوده» توسط محمد اصغری، دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تبریز ترجمه شده است. این کتاب توسط انتشارات ققنوس در 120 صفحه با قیمت هفت هزار تومان منتشر شده است. «پراگماتیسم، پرسشی گشوده»  در سه فصل به مسائلی چون «ماندگاری ویلیام جیمز»، «آیا ویتگنشتاین پراگماتیسم بود؟» و «پراگماتیسم و بحث کنونی» می‌پردازد.

منبع: فرهیختگان