هنگام ترجمه دقیق و آگاه باشیم/ دکتر یدالله غلامی

1393/2/30 ۱۰:۰۷

هنگام ترجمه دقیق و آگاه باشیم/ دکتر یدالله غلامی

در سال 1375 کتابی تخصصی از زبان انگلیسی به زبان فارسی ترجمه شد و ناشری معتبر آن را به چاپ رساند. این ترجمه دارای خطاهایی در حد مثالهای مناسب برای دانستن برخی از ضروریات در روشهای تحقیقی بود. شخصاً در همان زمان درست‌نامه‌ای مفصل تدوین کردم و در اختیار ناشر و ویراستار کتاب و نیز یک نشریه تخصصی مأخذشناسی قرار دادم. بااین‌حال کتاب بدون اینکه اصلاح شود چند بار دیگر به چاپ رسید. عموماً پیشگیری از اینگونه اشتباهات نیازمند دقت، آگاهی، تحقیق و تمرکز مترجم است. علاوه بر اینها ترجمه مطلوب و موفق مستلزم تسلط مترجم بر موضوع متن است و در غیر این صورت ممکن است در کار مشکلاتی از نظر منطقی، زبانی، بیانی، اطلاعاتی، انشائی، و حتی خُلقی (خلق مترجمان، ویراستاران، ناشران و جز آنان) بروز کند.

 

در سال 1375 کتابی تخصصی از زبان انگلیسی به زبان فارسی ترجمه شد و ناشری معتبر آن را به چاپ رساند. این ترجمه دارای خطاهایی در حد مثالهای مناسب برای دانستن برخی از ضروریات در روشهای تحقیقی بود. شخصاً در همان زمان درست‌نامه‌ای مفصل تدوین کردم و در اختیار ناشر و ویراستار کتاب و نیز یک نشریه تخصصی مأخذشناسی قرار دادم. بااین‌حال کتاب بدون اینکه اصلاح شود چند بار دیگر به چاپ رسید. عموماً پیشگیری از اینگونه اشتباهات نیازمند دقت، آگاهی، تحقیق و تمرکز مترجم است. علاوه بر اینها ترجمه مطلوب و موفق مستلزم تسلط مترجم بر موضوع متن است و در غیر این صورت ممکن است در کار مشکلاتی از نظر منطقی، زبانی، بیانی، اطلاعاتی، انشائی، و حتی خُلقی (خلق مترجمان، ویراستاران، ناشران و جز آنان) بروز کند.

یکی از مهمترین اصول ترجمه این است که مترجم در موضوع اثری که ترجمه می‌کند متخصص باشد. این اصل، اهمیتی کمتر از چیرگی کامل مترجم بر زبانهای مبدأ و مقصد ندارد. در دهه‌های اخیر کتابهایی با موضوع تاریخ هنر در ایران یا جهان اسلام از مؤلفانی مانند کارل دو ری، دیوید تالبوت رایس، باربارا برند، عفیف بهنسی و جز ایشان چاپ و منتشر شده است که در میان آنها انبوهی از غلطهای فاحش لغوی، نحوی یا حتی املائی می‌توان یافت. این کتابها گذشته از اسامی عام یا خاص غلط، دارای بسیاری جملات مغلق یا اساساً از نظر دستوری نادرست نیز هستند. اشاره شد که این کتابها با همین وضع تجدید چاپ می‌گردند و مترجم را نامدار می‌سازند، و خوانندگانی که بسیاری از آنان دانشجویند مطالب را از آنها به صور نادرست می‌آموزند. دانستن نمونه‌ای از آنها تنها در حد مشت نمونه خروار، خالی از فایده نیست. در ذکر این نمونه‌ها از هویت مترجم، ناشر و سایر نشانیها نام برده نمی‌شود. صورت نادرست عبارات داخل پرانتز آمده است:

ققنوس (هیولی)؛ سال (قرن)؛ ظاهر (ظهیر)؛ حدود (سده)؛ قُصَـیر (کاخ قیصر)؛ قرطبه (غرناطه)؛ انسان (مرد)؛ فاس (فض)؛ حاکم (حکیم)؛ هشت‌ضلعی (ذوزنقه)؛ موصل (موصول)؛ پرچم (پارچه)؛ دو مناره (منار جنبان)؛ فرج (فراق)؛ مرابطین (مرواری، امراویدها)؛ راست (چپ)؛ تیمور لنگ (تیمورتاش)؛ خلیج فارس (خلیج عربی)؛ حفصی (هافسی)؛ مونوفیزیت (مانیفست)؛ اتاق (اشکوب)؛ خربه (خرابات)؛ مشتّی (مشاطه)؛ مارپیچ (مخروط)؛ جام (جام شراب)؛ فرش (کف‌پوش)؛ دارالطراز (دار-ال-تیراز)؛ قلعه (قالعات)؛ اولو جامی (الوکامی)؛ واسطی (وسیطی)؛ نام عربی عثمان (نام ایتالیایی عثمان)؛ beveled carving (gnivrac delevlb).

دقیق باشیم!

 

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: