ذوبحرین، مشکل بزرگ عروض قدیم / ابوالحسن نجفی

1394/12/10 ۱۲:۳۵

ذوبحرین، که آن را ملوّن یا متلوّن می نامند، یکی از صنایع بدیعی است و به شعری اطلاق می شود که بتوان آن را بر دو وزن مختلف خواندبی آنکه کلمات شعر تغییر کند یا جا به جا شود، مانند بیت زیر: خواجه در ابریشم و ما در گلیم عاقبت ای دل همه یکسر گلیم

ذوبحرین، که آن را ملوّن یا متلوّن می نامند، یکی از صنایع بدیعی است و به شعری اطلاق می شود که بتوان آن را بر دو وزن مختلف خواندبی آنکه کلمات شعر تغییر کند یا جا به جا شود، مانند بیت زیر:

خواجه در ابریشم و ما در گلیم

عاقبت ای دل همه یکسر گلیم

(اهلی شیرازی)

که هم بر وزن «فاعلاتن فاعلاتن فاعلان» خوانده می شود (مانند این بیت: ما ز یاران چشم یاری داشتیم / خود غلط بود آنچه می پنداشتیم – حافظ) و هم بر وزن «مفتعلن مفتعلن فاعلان» (مانند این بیت: آتش سوزان نکند با سپند / آنچه کند دود ِ دل ِ دردمند – سعدی )....