مقاله

جنبش مشروطه را تهران پدید آورد ولی پیشرفت آن را تبربز بر گردن گرفت. هنگامی که مجلس شورای ملی به دستور محمدعلی شاه قاجار منحل شد، مجاهدین آزادی خواه تبریز، نخستین کسانی بودند که در مقابل این حرکت ارتجاعی ایستادند

در اندیشه دینی و بویژه در اندیشه و تفکر بی‌پیرایه شیعی، زیارت مخصوصاً زیارت سید و سالار شهیدان از فرهنگ و فلسفه‌ای عمیق آن هم با راز و رمزهای مختلف عرفانی، انسانی، اجتماعی و اخلاقی برخوردار است. زیارت‌کننده با پذیرش این اصل برهانی و عرفانی و قرآنی که اصالت و بقاء از آن روح است و جسم در دنیا و آخرت تابع روح است وقتی که به زیارت امام معصوم و انسان کامل می‌پردازد خود را در مقابل مظهر کامل اسماء و صفات خداوند که واسطه فیض‌الهی است می‌یابد و او را باب‌الابواب همه کرامت‌ها و فضائلی می‌بیند که برای رسیدن به آنها باز باید از آن واسطه فیض و کرامت استمداد کند.

در این مقاله با تأکید بر مقوله زبان و اهمیّت نقش آن به عنوان وسیله ای برای بیان مقاصد، نویسنده به اوج بلاغت و فصاحت موجود در غزلیات سعدی اشاره نموده، دو غزل از غزلیات سعدی را که یکی پیچیده و دشواریاب است و دیگری ساده و آسان فهم، برگزیده، وجود اختلاف آن دو و نیز چگونگی فهم آنها را توضیح می دهد

در ادب عربی انواع مهم شعر را حماسه و تشبیب و ادب و مدیح و هجا و رثاء دانسته اند و رثاء یا مرثیه اشعاری است که در عزا و سوگ کسی سروده شده باشد. گاهی نیز بیان اندوه بر حیوان یا سقوط شهری است که در ادب فارسی نیز جایگاهی در خور دارد. سعدی شاعر بزرگ ایران نیز در این زمینه اشعاری نغز سروده است که یکی از آنها مرثیه مستعصم آخرین خلیفه عباسی و قصیده ای دیگر در رثاء سقوط بغداد است. در این مقاله کوشیده شده تا ضمن بررسی این قصاید و مقایسه آن با اشعار دیگر شاعران، به دیگر مراثی سعدی نیز اشاره شود

یکی از احساس هایی که معمولا از خواندن رباعی های خیام به خواننده دست می دهد حیرانی و سرگردانی اگزیستانسیلی است که انسان در مغز و استخوان خود نیز حس می کند. رباعیی که در پیشانی مقاله نقل کردیم و به خیام نسبت داده شده است در واقع ترجمه منظومی است از جمله عربی زیر که در برخی از منابع همعصر خیام نیز نقل شده است، از جمله در رساله کوتاهی از احمد غزالی. این جمله به سه واقعه مهم در زندگی هر انسانی اشاره میکند: آمدن به این جهان، ماندن و زندگی کردن در آن، و سرانجام بیرون رفتن یعنی مردن.

بنیان کتابخانۀ وزیری یزد که اکنون شصت سال از عمر پربار آن می گذرد (بنیان، فروردین 1334 ش)، در درون خود گنجینه ای ناب از کتاب های خطّی بویژه حاصل ذوق و دانش و هنر مردان سختکوش کویر دارد که بعضاً برخی از نسخه های آن در ایران و حتّی جهان یگانه است، یکی از این نسخه ها، کتاب "نجات الابدان"، نوشتۀ محمّدعلی نجاتی بافقی، سخنور و پزشک نامی سدۀ سیزدۀ قمری ساکن در یزد است.

نوشتار حاضر ترجمه مدخلی در جلد 31 دایره المعارف اسلام تركیه پیرامون موسی جارالله یكی از دانشمندان مسلمان تاتار است. نویسنده در این مقاله، زندگی، عقاید و آثار موسی جارالله را مورد واكاوی قرار داده است.

شمار کتابها و مقاله‌هایی که در سالهای اخیر دربارة پراگماتیسم1 انتشار یافته است و به بازاندیشی دربارة این مکتب و بررسی شاخة جدا شده‌ای از آن با نام پراگماتیسم نو2 یا نو پراگماتیسم پرداخته‌اند، رقم در خور توجهی را تشکیل می‌دهد. همچنین اندیشمندانی که از سنتهای دیگر فلسفی در جامعه‌های دیگر هم به پراگماتیسم و پراگماتیسم نو توجه نشان می‌دهند، یا به بحث دربارة جنبه‌هایی از آن می‌پردازند، رو به افزایش‌اند. در این مقاله ما به بررسی این رویکرد و نحوه گذر از پراگماتیسم به پراگماتیسم نو خواهیم پرداخت.اندیشمندانی از آمریکا، زادگاه اصلی پراگماتیسم، که به احیا، نقد و اصلاح، یا ایجاد بحثها و گفتمانهای تازه‌ای در آن پرداخته‌اند، پرشمار شده‌اند، به عکس چند دهة پیش که از تنها سنت فلسفی خود روی برمی‌تافتند و به فلسفه‌های اروپایی توجه نشان می‌دادند.

در ایران نام شورای کتاب کودک و نام فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان با نام توران میرهادی، بزرگ بانویی از سرزمین شگفت انگیز پُر راز و رمز کودکان هویت می گیرد. نطفۀ چنین نهادی حدود 50 سال پیش در ذهن این بانوی بانوان و معلم معلمان که بخش بزرگی از جوانیش را در راه آموزش و پرورش کودکان ایران در مدرسۀ فرهاد گذرانده بود، شکل گرفت.

امبرتو اكو، فیلسوف و رمان‌نویس فقید ایتالیائی، با ژان کلود کریر مفصل درباره‌ی کتاب گپ زده‌اند و نام کتاب‌شان را گذاشته‌اند «از كتاب رهائی نداریم.» چرا؟ چرا از کتاب رهائی نداریم؟ بیائید فکر کنیم در غار افلاطون زندگی می‌کنیم. تمثیل غار افلاطون شهره‌تر از آن است که بخواهم مفصل درباره‌اش بنویسم. به اجمال برای خواننده‌ای که درباره‌ی آن نشنیده می‌گویم، افلاطون غاری را توصیف می‌كند كه عده‌ای در آن زنجیر شده‌اند با اجبار به تماشای تصاویری که از دریچه‌ی كوچك و بیرون غار به دیوار روبروی آنها می‌تابد.