ملل، فرهنگسرا

ملل، فرهنگ‌سرا \ farhang-sarā-ye melal \ (در گذشته فرهنگ‌سرای امیرکبیر)، فرهنگ‌سرایی واقع در بوستان قیطریه، در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهران. 

 این فرهنگ‌سرا با مساحت 914‘ 3 مـ2 در 1375 ش در ساختمان کاخ ـ بوستان قیطریه به بهره‌برداری رسید. فرهنگ‌سرای ملل به طور خاص زیر نظر سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران فعالیت می‌کند و فعالیتهای آموزشی و هنری مستمر و متنوعش آن را به مرکز فرهنگی بزرگی بدل ساخته است. در این فرهنگ‌سرا، سالن همایشی با 180 تن ظرفیت وجود دارد و 3 بخش اداری، روابط عمومی و فرهنگی آن را اداره می‌کنند. 
فرهنگ‌سرای ملل شامل واحدهای مختلفی همچون نگارخانه، واحد آموزش و گالری است، و کانونهای فعالی ازجمله کانون دوستداران حافظ، مثنوی‌پژوهی، ایران‌شناسی، کوهنوردی، دوستی ملل، نمایش، همیاران پاک‌اندیش، کانون جهان‌دیدگان و جز آنها در آن به فعالیت می‌پردازند. کلیۀ نمایشگاههای داخلی و خارجی با هدف ارتباط با هنرمندان داخلی و خارجی و نمایش آثار آنها در نگارخانۀ این فرهنگ‌سرا برگزار می‌شود. 
کتابخانۀ فرهنگ‌سرای ملل با 316 مـ2 مساحت، شامل این بخشها ست: دو سالن مطالعۀ مجزا برای خانمها و آقایان؛ بخش مرجع و دائرةالمعارفها؛ بخش نشریات؛ بخش مخزن؛ و بخش فوق برنامه که به برگزاری مسابقه‌های کتاب‌خوانی، کلاسهای مشاوره، مراسم و اردوها می‌پردازد. 
واحد آموزش فرهنگ‌سرای ملل نیز که از 1375 ش فعالیت خود را آغاز کرده است، به آموزش علوم قرآنی، رایانه، موسیقی، طراحی و نقاشی، خوش‌نویسی، معرق، سفالگری و همچنین ارائۀ کلاسهای آموزش ویژۀ کودکان همچون سفالگری، موسیقی (ارف)، و ژیمناستیک می‌پردازد. 
این فرهنگ‌سرا در آغاز برپایی، به نام «امیرکبیر» نام‌گذاری شد. این موضوع سبب شده است که عده‌ای به اشتباه عمارت قدیمی واقع در بوستان قیطریه را متعلق به امیرکبیر بدانند؛ حال آنکه این عمارت متعلق به میرزا علی‌اصغر خان اتـابک بـوده (نک‍ : ه‍ د، قیطریه، بوستان)، و این بنا چندین سال پس از مرگ امیرکبیر، ساخته شده است. در 1372 ش، شهرداری تهران این عمارت قدیمی را از ویکتوریا مسعود، از نوادگان مسعود میرزا ظل‌السلطان، خریداری کرد و با انجام دادن تغییرات و تعمیراتی در این بنا، آن را به فرهنگ‌سرا بدل ساخت. این فرهنگ‌سرا در 1379 ش دچار آتش‌سوزی گشت، و قسمتی از آن ویران شد که پس از بازسازی، با نام فرهنگ‌سرای ملل بار دیگر مورد بهره‌برداری قرار گرفت. 

مآخذ

 تحقیقات میدانی مؤلف؛ درویش، مهدی، گویندۀ DVD فرهنگ‌سرای ملل، مدیریت مراکز فرهنگی ـ هنری منطقۀ یک، سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران؛ رجبی، ام‌کلثوم (مسئول کتابخانۀ فرهنگ‌سرای ملل)، مصاحبه با مؤلف؛ رستمن، مهناز (مسئول روابط عمومی فرهنگ‌سرای ملل)، مصاحبه با مؤلف. 

شیوا جعفری