لوسرتخته

لوسرتخته \ low-sar-taxte \ ، محوطه‌ای تاریخی، واقع در جنوب غربی روستای گرمابدر. 
این محوطۀ تاریخی در منتهاالیه جنوب غربی روستای گرمابدر و در غرب رودخانۀ گرمابدر قرار دارد و در °51 و ´37 و ´´44 طول شرقی، و °35 و ´59 و ´´19 عرض شمالی، در ارتفاع 500‘2 متری از سطح دریا واقع است. 
به نظر می‌رسد این محوطه در گذشته‌های دور به‌عنوان سکونتگاه مورد استفاده قرار می‌گرفته است؛ اما بعدها، ساکنان این محوطه، آنجا را ترک کرده و در محلی که امروزه روستای گرمابدر واقع شده است، اسکان یافته‌اند. محوطۀ لوسرتخته در جهت شمال ـ جنوب بیش از 50 متر طول، و حدود 15 تا 25 متر عرض دارد و در حال حاضر پوشیده از درخت است. 
در سطح این محوطه آثار هیچ‌گونه بقایای معماری دیده نمی‌شود؛ این امر ناشی از شخم زدن هرسالۀ مردم برای کشت محصول است، اما لایه‌های باستانی آن به حدی عمیق است که اگر مورد کاوشهای باستان‌شناسانه قرار گیرد، لایه‌های بکر زیرین آن اطلاعاتی جامع از پیشینه و مشخصات فرهنگ، هنر، باورها و تمدن ساکنان آنجا به دست خواهد داد. 
در سطح و پیرامون محوطۀ تاریخی لوسرتخته و به‌خصوص مکانهایی که برای حفر جوی آب یا گودال برای کاشت درخت یا کاوش صورت گرفته، حجم زیادی از انواع سفالهای دورۀ تاریخی نظیر سفالهای نخودی، قرمز و خاکستری با انواع نقوش هندسی، گیاهی، موجی، زیگزاگ و چند مورد نقوش حیوانی، به دست آمده که عمدتاً مربوط به ظروف آشپرخانه‌ای و به‌خصوص خمره‌های ذخیرۀ آذوقه است. قطعات به‌دست آمده از لبه، بدنه و کف ظروف یاد شده و همچنین نوع خمیرۀ سفال و میزان و نحوۀ پخت آنها حکایت از پیشرفت صنعت در میان ساکنان پیشینِ این محوطۀ تاریخی دارد. 
نکتۀ قابل توجه دیگر در خصوص محوطۀ لوسرتخته این است که در مقایسۀ آن با دیگر محوطه‌های باستانی و تاریخی منطقه، این احتمال وجود دارد که ساکنان آن بر دیگر مناطق مسکونی هم‌زمان خود نوعی حکومت اعمال می‌کرده‌اند. این مطلب را موقعیت جغرافیایی مکان استقرار، تسلط بر راه باستانی منطقه به دشت لار و گستردگی و کثرت جمعیت آنها نشان می‌دهد. 
محوطۀ تاریخی لوسرتخته در مهر 1382 با شمارۀ 399‘10 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و مشمول قوانین حفاظتی گردید. 
وجه تسمیۀ لوسرتخته آن است که در گویش محلی «لو» به معنی لبه، انتها، و «سر» به معنی بالا یا ابتدا یا آغاز، و «تخته» نیز به زمینهای تخت و هموار و کوچک گفته می‌شود که مترادف قطعه است. در مجموع لوسر ـ تخته یعنی زمین کوچک هموار و محدودی که در بالای لبه یا پرتگاه واقع است. این نام با موقعیت مکانی این محوطۀ باستانی که در تکه زمینی هموار و بلند که از 3 طرف دارای شیب تند است، مطابقت دارد. در این محوطه تاکنون حفاریهای قاچاق مخرب انجام نشده، از همین‌رو، اهمیت علمی ـ پژوهشی خود را حفظ کرده است. 

ناصر پازوکی طرودی