زین الدین (شهید)، بزرگراه

زین‌الدین (شهید)، بزرگراه \ bozorg-rāh-e šahīd zeyn-od-dīn\ ، بـزرگراهی شرقی ـ غـربی در شمال تهران.

ساخت بزرگراه شهید زین‌الدین از اواخر سال 1373 ش با شروع ساخت پلهای خیابان شریعتی و خیابان پاسداران در امتداد شرقی بزرگراه همت آغاز گردید. طول این بزرگراه در حدود 54 کمـ است و سرعت مجاز در آن 110 کمـ در ساعت پیش‌بینی شده است. این بزرگراه از محدودۀ پل سراج در شرق تهران آغاز می‌شود و تا بزرگراه همت ادامه دارد. با تکمیل بزرگراه شهید زین‌الدین، 3 بزرگراه شهید زین‌الدین، شهید همت و شهید خرازی، شرقی‌ترین محور تهران در جاجرود را به غربی‌ترین نقطۀ آن در وردآور متصل کرده‌اند.

ساخت و تکمیل بزرگراه شهید زین‌الدین در چند مرحلۀ مختلف انجام گرفت و پیمانکار اصلی این طرح به‌جز چند تقاطع، مؤسسۀ شهید رجایی وابسته به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا بوده است:

1. حدفاصل خیابان شریعتی تا بزرگراه شهید صیاد شیرازی

این قسمت از بزرگراه در 1377 ش مورد بهره‌برداری قرار گرفت. با افتتاح این بخش رفت‌وآمد خودروها در بزرگراه رسالت، خیابان شریعتی و خیابان پاسداران روان شد. با توجه به تراکم ‌سازه‌های شهری در منطقه، ساخت این قسمت از بزرگراه، به‌منزلۀ ایجاد یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین شریانهای ارتباطی تهران است. از دیگر تأثیرات ترافیکی این بزرگراه، کاسته‌شدن از حجم عبور خودروها از بزرگراه شهید همت و خیابان بنی‌هاشم تهران است. برای ساخت این قسمت از بزرگراه، 000‘ 120 مـ3 خـاک‌ریـزی، 000‘ 70 مـ3 خاک‌برداری، 000‘8 مـ3 بتون‌ریزی، 000‘9 مـ2 قالب‌بندی، و 000‘45 تن آسفالت‌ریزی شده است.

2. حدفاصل بزرگراه شهید صیاد شیرازی تا بزرگراه امـام علی

طـول این قسمت از بزرگراه 5/ 1 کمـ است که در 1384 ش به‌ بهره‌برداری رسید. ازجملۀ تأثیرات ترافیکی این بخش می‌توان به کاهش بار ترافیکی در بزرگراههای رسالت، بابایی، صدر و مدرس اشاره کرد. در میان شریانهای بزرگراهی سطح شهر تهران، بزرگراه 76 کیلومتری عباس‌آباد متشکل از بزرگراههای شهید همت، شهید زین‌الدین و وفادار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از مناطق شهرداری 4، 3، 2، 5 و 22 تهران می‌گذرد.

 3. حدفاصل خیابان سراج تا قنات‌کوثر و فلکۀ چهارم تهران‌پارس

ساخت این قسمت از بزرگراه در 1385 ش به اتمام رسید. در حال حاضر (1392 ش) به‌سبب معارضان ملکی، فعالیت عمرانی بخشهای مختلف این بزرگراه تکمیل نشده است. ضلع شرقی این بزرگراه از خیابان سراج آغاز می‌شود و پس از عبور از بزرگراه شهید باقری و قنات کوثر، به فلکۀ چهارم تهران‌پارس می‌رسد. عمده‌ترین عملیات بزرگراه در این قسمت، احداث پل روگذر بر بزرگراه شهید باقری به طول 83 متر است. این پل دارای دهنه‌ای 40متری و دو دهانۀ 24متری و 17متری است.

4. محدودۀ پل خیابان سراج

این قسمت از بزرگراه شهید زین‌الدین در 1387 ش افتتاح شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. طرح تقاطع غیرهم‌سطح بزرگراه زین‌الدین ـ سراج با همکاری سازمان مهندسی و عمران شهرداری تهران انجام پذیرفت. پل سراج تأثیر زیادی بر روان‌سازی ترافیک شمال به جنوب خیابان سراج داشته است. بیشتر تقاطعهایی که در محور این بزرگراه احداث می‌شوند، شرقی ـ غربی هستند و اکثر محورهای شمالی ـ جنوبی به‌صورت زیرگذر و روگذرند.

بزرگراه شهید زین‌الدین در طول مسیر خود با بزرگراههای باقری، یاسینی، امام علی (ع) و خیابانهای پاسداران، شریعتی، هنگام، سراج، تیرانداز، استخر، افق و جادۀ تلو تقاطع دارد.

مآخذ

بختیاری، سعید (عضو واحد پژوهش و تألیف مؤسسۀ جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی)، مصاحبه با مؤلف؛ همشهری، 31/ 5/ 1377 ش؛ همان، 9/ 6/ 1384 ش؛ همان، 12/ 10/ 1387 ش.

امیرحسین فاطمی