خرسنگ تپه

خرسنگ، تپه \ tappe-ye xar-sang\ ، تپه‌ای در انتهای جنوبی تپه‌ماهورهایی که در سمت شمال آن روستاهای سبوبزرگ، تیمورآباد و سبوکوچک واقع شده‌اند. این محوطه و تپه در موقعیت °51 و ´39 و ´´43 طول شرقی، و °35 و ´48 و ´´31 عرض شمالی، و ارتفاع 767‘1 متر از سطح دریا، و در فاصلۀ 600 متری سمت مشرق ناظم‌آباد، و در سمت شمال باشگاه سوارکاری جهاد قرار دارد. 
در میان مردم روستاهای اطراف حکایتهایی دربارۀ وجود گنجهای فراوان در این تپه وجود دارد. اما تاکنون هیچ سندی برای تاریخی بودن این تپه یافت نشده است. اما بیان این نکته ضروری است که مالکین زمینهای تپه، برای تسطیح بیشتر آن، لایه‌ای به عمق حداقل 150 سانتی‌متر از سطح تپه را تراشیده، و سپس اقدام به درخت‌کاری کرده‌اند. شاید لایه‌های باستانی و تاریخی تپه‌خرسنگ بر اثر این اقدام تخریب شده و از میان رفته باشند. سطح تپۀ خرسنگ و محیط پیرامون آن به علت پستی و بلندی و کمبود منابع آبی در آنجا قابلیت کشت آبی ندارد و اهالی روستای سبوبزرگ در آنجا اقدام به کشت دیم نظیر جو، گندم، یونجه، ماش، نخود و جز آنها می‌کردند و پس از برداشت محصول، احشام خود را در فصل پاییز در آن زمینها می‌چراندند. 
از سمت مشرق تپۀ خرسنگ دره‌ای که آبریز آن از شمال به جنوب است، آبِ چشمه‌ها و آبهای فصلی و بارشی دامنه‌های غربی کوه آلون را به رودخانۀ جاجرود یا سد لتیان هدایت می‌کند. در سمت غرب تپۀ خرسنگ آب رودخانۀ افجه پس از گذر از باغ‌دره و شرق محلۀ ناران، در ادامۀ مسیر خود به سمت جنوب از مجاورت تپۀ خرسنگ می‌گذرد و به سد لتیان می‌ریزد. امروزه با استفاده از موتورپمپهای برقی و با استفاده از سیستمهای لوله‌کشی، آب را از نقاط مختلف به سطح این تپه منتقل کرده‌اند و بیشتر نقاط آن را تبدیل به قطعات کوچک و بزرگ باغ نموده، می‌فروشند. در بسیاری از این قطعات نیز ساختمانهای مسکونی متعدد ساخته شده است. 
نام خرسنگ دیگر برای نامیدن این مکان به کار نمی‌رود و در آیندۀ نه‌چندان دور این نام به فراموشی سپرده خواهد شد. برخی از اهالی روستاهای سبوبزرگ و سبوکوچک، تپۀ خرسنگ را تپه‌هندی نیز می‌نامند. 

ناصر پازوکی طرودی