حکیم الهی لواسانی

حکیم‌الٰهی لواسانی \ hakīm elāhī-ye lavāsānī\ ، یا حکیم‌الٰهی ثانی، میرزا شمس‎الدین (1252-1336 ق/ 1836- 1918 م)، عالم دینی، ریاضی‌دان، حکیم، فیلسوف و از بزرگان لواسان.
از آغاز زندگی او آگاهی چندانی در دست نیست. وی فرزند میرزا محمدجعفر ملقب به حکیم‎الٰهی اول است که از خاندان مشهور سادات‌اخوی ساکن در لواسان به‎ شمار می‎رفت (آقابزرگ، 1(2)/ 845).
حکیم‎الٰهی ثانی حکیمی بزرگ و از شاگردان طراز اول حاج ملا هادی سبزواری در سبزوار بود و در علم کلام، حکمت و ریـاضی مهـارتی خاص داشت. پس از پایان تحصیل در 1276 ق/ 1859 م از سبزوار به تهران مراجعت کرد و سپس به تدریس مشغول شد (ایزدگشسب، 58؛ تربیت، 515؛ قزوینی، 39؛ بامداد، 2/ 152). از شاگردان او می‎توان به شیخ محمدعلی لواسانی (د 1393 ق) اشاره کرد (صدوقی، 186). 
حکیم‌الٰهی ثانی که از علمای سرشناس تهران به ‎شمار می‎رفت و در میان خاص و عام از اعتباری ویژه برخوردار بود، در 1336 ق در 84 سالگی در تهران درگذشت و در گورستان صفاییه نزدیک مزار ابن‎بابویه دفن شد (بامداد، قزوینی، همانجاها).

مآخذ

آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، قرن 14 ق، نجف، 1375 ق/ 1956 م؛ ایزدگشسب، اسدالله، شمس التواریخ، به‎کوشش عبدالباقی ایزدگشسب، تهران، 1345 ش؛ بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران، تهران، 1347 ش؛ تربیت، به‌کوشش محمدحسین فروغـی (1316 ق، شم‍ 129)، کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، ج 1 (شم‍ 1-211)؛ صدوقی سها، منوچهر، حاشیه بر معجم الحکماء مرتضى مدرس گیلانی، تهران، 1384 ش؛ قزوینی، محمد، «وفیات معاصرین»، یـادگار، تهـران، 1325 ش، س 3، شم‍ 5.

مینا احمدیان