جیرک، گردنه

جیرک، گردنه \ gardane-ye jīrak\ ، گردنه‌ای واقع در شمال دشت لار و در حد فاصل کوه کله‌گچ جنوبی با ارتفاع 630‘ 3 متر و کوه کله‌گچ شمالی با ارتفاع 546‘ 3 متر و در موقعیت جغرافیایی°51 و´5/ 49 طول شرقی، و°36 و´1 عرض شمالی و ارتفاع متوسط 490‘ 3 متر از سطح دریا که عبور از آن، رهگذران را به دامنۀ شمالی کوه کله‌گچ و کوه کبود می‌رساند. 
این گردنه به سبب ارتفاع زیادِ کوههای اطراف، از مناطق برف‌گیر شمال دشت لار، و در نتیجه از مناطقی است که ذخایر آب زیرزمینی و آب جاری در آن کم‌نظیر است. برف این منطقه تا اواخر فصل تابستان، و در سالهای پربارش که ارتفاع برف زیاد است، تا بارش سال بعد باقی می‌ماند. این مناطق آخرین مقصد عشایر کوچنده از دشتهای ری، ورامین و حتى قم به دشت لار است. مراتع و چراگاههای اطراف گردنۀ جیرک بسیار سرسبز و انبوه است و انواع گونه‌های گیاهان کمیاب سردسیری را در این منطقه می‌توان یافت. 
سبب نام‌گذاری گردنه به جیرک آن است که «جیر» در زبان محلی به معنای پایین است و چون این گردنه از گردنۀ کبود پایین‌تر است، به آن گردنۀ جیرک اطلاق می‌شود.

ناصر پازوکی طرودی