جائیج

جائیج \ jāʾīj\ ، یا جائیچ، روستایی کهن از توابع لواسان کوچک و امروزه محله‌ای در شهر لواسان. 
جائیج با آب‌وهوایی سرد در گذشته از روستاهای آباد لواسان کوچک به شمار می‌آمد ( فرهنگ ... ، 1/ 50)، هرچند از سابقۀ این آبادی در دورۀ پیش از قاجار اطلاعی روشن در دست نیست. در 1296 ق/ 1879 م اعتمادالسلطنه در رکاب ناصرالدین شاه قاجار به آبادی جائیج سفر کرده، و گزارشی از آن آبادی در اختیار خاورشناس روس، برنارد درن (1805-1881 م/ 1220- 1298 ق) گذاشته است (4/ 1873-1877). او در این گزارش آورده است که از جائیج تا رودخانۀ جاجرود آثار خرابه‌های بسیاری دیده می‌شود. در گذشته در کنار رودخانۀ جاجرود روستای دیگری جز روستای جائیج وجود نداشته؛ ازهمین‌رو، اعتمادالسلطنه در وجه تسمیۀ جاجرود گفته است به سبب نزدیکی رودخانۀ جاجرود به روستای جائیج ابتدا نام آن رودخانه جائجه‌رود بوده، سپس بر اثر کثرت استعمال به جاجرود بدل گشته است. او همچنین آثار خرابه‌های بسیاری را که در انتهای روستای جائیج واقع بوده، و حصارک نام داشته، قلعه و محکمۀ روستای جائیج دانسته و معتقد است که یا عربها پس از استیلا بر ایران، در این محل این قلعه را ساخته‌اند، یا از پیش ایرانیان برای حفاظت از یکی از راههای مازندران که از افجه و لار به شهر نور و رویان می‌رفته است، آن را بنا کرده‌اند (همانجا). 
جائیج در 1296 ق/ 1879 م دارای 3 تا 4 خانوار جمعیت بوده (همو، 4/ 1872) و در سدۀ 14 ق، 3 دانگ این روستا وقف مدرسۀ صدر از مدرسه‌های مشهور تهران بوده است (معصوم‌علیشاه، 3/ 636). روستای جائیج در سرشماری 1335 ش، 70 تن جمعیت داشته است ( گزارش ... ، 2). 
اقتصاد این روستا بر پایۀ کشاورزی استوار بوده، و گندم، جو، لوبیا، سیب و آلبالو از مهم‌ترین محصولات آن به شمار می‌آمده است. آب مورد نیاز برای آشامیدن از قنات، و آب کشاورزی روستا از طریق کندرود تأمین می‌شده است ( فرهنگ، 1/ 50؛ کریمان، 1/ 446). 
در 1349 ش که لواسان به صورت شهر درآمد، روستاهای هم‌جوار در آن مستحیل شدند و از آن هنگام روستای جائیج و روستای هم‌جوارش، گلندوک، جزئی از محدودۀ شهر لواسان محسوب می‌شوند. بنای امامزاده عبدالله از نوادگان امام موسى کاظم (ع) در این محله واقع شده است. 

مآخذ

اعتمادالسلطنه، محمدحسن، مرآة البلدان، به کوشش عبدالحسین نوایی و هاشم محدث، تهران، 1368 ش؛ فرهنگ جغرافیایی ایران، دایرۀ جغرافیایی ستاد ارتش، تهران، 1328 ش؛ کریمان، حسین، قصران ( کوهسران)، تهران، 1356 ش؛ گزارش مشروح حوزۀ سرشماری تهران، وزارت کشور، تهران، 1337 ش؛ محمودیان، علی‌اکبر و دیگران، اطلس شهرستان شمیران، تهران، 1381ش؛ معصوم علیشاه، محمدمعصوم، طرائق الحقائق، به کوشش محمدجعفر محجوب، تهران، 1345 ش. 

حسن موسوی‌زاده