پلک

پلک \ palak\ ، نام گیاه و بوته‌ای یک‌ساله که حدود یک متر رشد می‌کند و دارای برگهای پهن و شبیه برگ انگور است و قطر آن به حدود 70 سانتی‌متر می‌رسد. 
نوع مفید و مثمر پلک محصولی با طعمی شبیه به گلپر می‌دهد، اما از نوع غیرمثمر آن به‌عنوان خوراک دام استفاده می‌شود. این گیاه را در برخی مناطق لواسان و رودبار قصران هَلَک، پنیرک، انجیرک و گلپر وحشی نیز می‌نامند. 
پلک بیشتر در مناطقی با ارتفاع بیش از 100‘2 متر از سطح دریا که آب فراوان نیز دارند، عموماً در کنار چشمه‌ها و میان دره‌ها و حاشیۀ رودها می‌روید. مناطق رویش این گیاه را اهالی روستاهای اطراف و چوپانان به نام آن می‌خوانند؛ ازاین‌رو، نام پلک‌دره یا مزرعۀ پلک یا مرتع پلک را در بیشتر مناطق کوهستانی البرز مرکزی می‌توان یافت. از جملۀ مناطقی که در شهرستان شمیران به این نام خوانده می‌شود، درۀ پلک در دشت لار، و در سمت غرب محوطۀ باستانی تپۀ خرسنگ در ارتفاع متوسط 300‘ 3 متر از سطح دریا، و منطقه‌ای در سمت غرب روستای لالان، و در دامنۀ جنوبی کوه ریگ‌چال در ارتفاع متوسط 100‘ 3 متر از سطح دریا ست. 
در بسیاری از موارد، نام پهنک‌دره یا پلنگ‌دره در نقشه‌ها و برخی نوشته‌ها، نگارشی غلط از پلک‌دره است؛ زیرا پلنگ کمتر به مناطق مسکونی و شهرها و روستاها نزدیک می‌شده، و آن‌قدر هم فراوانی نداشته است که همه‌جا دیده شود. پلک در گویش مردم روستاهایی که در مناطق پست‌تر (ارتفاع کمتر از 700‘1 متر) زندگی می‌کنند، به گیاهی یک‌ساله گفته می‌شود که حداکثر 30 سانتی‌متر بیشتر رشد نمی‌کند و دارای دانه‌هایی مانند انگور یاقوتی اما قرمز رنگ است. این گیاه خاصیت ضد باکتریایی دارد و برای درمان عفونتهای پوستی از آن استفاده می‌شود.

ناصر پازوکی طرودی