باغ نظر

باغ نظر \ bāq-e nazar\ ، در گذشته نام یکی از کشتزارها و باغهای شرق آبادی دزاشیب. حسین‎قلی ‎خان بـرادر فتحعلی شاه قاجار که داعیۀ پادشاهی داشت، برای مدتی در این باغ تحت نظر به سر می‎برد و سپس به دستور فتحعلی شاه در دزاشیب (ه‍ م) از هر دو چشم نابینا شد؛ به نظر می‎رسد این باغ به همین سبب باغ نظر خوانده شده است (رکوعی، 7؛ انوار). 
در سالهای حدود دهه‎های 1320 تا 1330 ش، این باغ در مالکیت شخصی به نام سرهنگ آذرپی بود که در زمینهای آن به کشت سبزی و محصولات صیفی، جو و گنـدم می‎پـرداخت. آب این زمینها از نهر اختصاصیِ منشعب از رودخانۀ جعفرآباد (دربند) به‎ محله‎های دزاشیب و چیذر، تأمین می‎شد. گرداگرد باغ ‎‌نظر درختان قطور تبریزی و گردو کاشته شده بود و توسط دیـواری گلی و چَپر محصور بود. در سالهای پایانی دهۀ 1330 ش، سرهنگ آذرپی زمینهای این باغ را تفکیک کرد و در وهلۀ نخست به اهالی دزاشیب، و بعدها به خوش‎نشینهای تهرانی که توانایی خرید مسکن در تهران را نداشتند، به قیمت هر مترمربع حدود 5 تومان فروخت.
پس از مدتی، عمارت موجود در آن نیز از میان رفت، اما نام آن باقی مانده است و به محله‎ای اطلاق می‎شود که امروزه از شمال به خیابان فرمانیه (لواسانی)، از جنـوب بـه خیابان پاس (یدالله سلیمی)، از غرب به خیابانهای علی معلم و شهید نوری (محلۀ سبزه‎میدان دزاشیب)، و از شرق به زمینهای چیذر (نهر چیذر که زمینهای دزاشیب را از زمینهای چیذر جدا می‎ساخته) محدود است. در این محله پیش از پیروزی انقلاب، خیابانی به نام باغ‎ نظر بود که امروزه به نام شهدای حوری و شهید مهدیزاده خوانده می‎شود.

مآخذ

انوار، عبدالله (تهران‌شناس)، مصاحبه با مؤلف؛ رکوعی، عزت‎الله، دزاشیب (دژ سفلى)، تهران، 1383 ش؛ وارسته‎پور، محمدعلی (دبیر شورایاری محلۀ حکمت)، مصاحبه با مؤلف.

شیوا جعفری