اطلاعات جغرافیایی شهر تهران، مرکز

اطلاعات جغرافیایی شهر تهران، مرکز \ markaz-e ettelāʾāt-e joqrāfiyāyī-e šahr-e tehrān\ ، از زیرمجموعه‌های شهرداری تهران برای بررسی و امکان اجرای سامانۀ اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مدیریت یکپارچۀ شهری. مرکز اطلاعات جغرافیایی تهران، نخستین مرکزی است که با توسعۀ کاربرد GIS در سایر کشورها و با کسب آگاهی از این دانش تشکیل شده است («مرکز ... »، بش‍‌ ).
ساختمان مرکزی این سازمان با زیربنایی حدود 000‘ 1 مـ2، در خیابان شهید برادران موحد دانش (اقدسیه)، تقاطع خیابان بدیعی واقع شده است («مرکز»، بش‍ ‌). در 1370 ش، با توجه به نیاز شهرداری تهران به سامان‌دهی و جمع‌آوری اطلاعات، واحد مکانیزاسیون نقشه‌های طرح تفصیلی شهر تهران، با همکاری 5 تن، به منظور رقمی نمودن نقشه‌های یادشده و طرحهای اجرایی شهر تهران آغاز به کار کرد. پس از راه‌اندازی GIS در اواخر سال 1371 ش، با تلفیق این سامانه با مرکز اطلاعات جغرافیایی، ساختار جدید «شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری» شکل گرفت و فعالیتهای گسترده‌تری جهت جمع‌آوری، سامان‌دهی و به روزرسانی اطلاعات شهر تهران آغاز شد («آشنایی ... »، بش‍‌ ).
 امروزه این مرکز در مجموعۀ شهرداری تهران به‌عنوان متولی تهیۀ اطلاعات مکانیزۀ جغرافیایی، و همچنین فراهم آوردن امکانات استفاده از سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی است. تولید، گردآوری، به روزرسانی و پردازش اطلاعات مکانی شهر؛ برقراری و ایجادِ سازوکارهای تعاملی میان تولیدکنندگان و بهره‌برداران؛ ایجاد سامانۀ اطلاعات مکانی هوشمند؛ و بهره‌گیری از پایگاههای اطلاعات جغرافیایی در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری از اهداف این مرکز به‌شمار می‌آید («اهداف»، بش‍ ‌). 
ازجمله دستاوردهای مرکز اطلاعات جغرافیایی شهر تهران می‌توان به این موارد اشاره کرد: مکانیزه نمودن نقشه‌های 000‘ 2 : 1 (متعلق به سال 1343 ش) و طرحهای تفصیلی منطبق بر آن، مکانیزه نمودن طرحهای جامع قدیم و جدید تهران با مقیاس 000‘10: 1، مکانیزه نمودن نقشه‌های گیتاشناسی با مقیاس 000‘10: 1 و نقشه‌های پوششی تهران با مقیاس 000‘25: 1، تهیۀ نقشۀ پوششی شهر تهران با مقیاس 000‘2: 1 براساس عکس‌برداری هوایی 1374 ش، تهیه و انتشار عکس نقشۀ ماهواره‌ای از تهران در 1376 ش، ایجاد سامانۀ اطلاعات جغرافیایی بوستانهای تهران، تهیه و انتشار نقشه‌های سامانه و کتاب راهیاب تهران، مکانیزه نمودن نقشه‌های قدیمی طرحهای اجرایی معابر و تقاطعهای شهر تهران و تهیۀ طرحهای موردنیاز جدید، تشکیل و راه‌اندازی سایت اینترنتی راهیاب به‌منظور دسترسی سریع شهروندان تهرانی به نشانی موردنظر، انتشار ماهنامۀ تخصصی شهرنگار و چاپ تعدادی کتاب با موضوعات شهرسازی و GIS و مصوبات شهری، همکاری با سازمانهای خدمات شهری از قبیل سازمانهای برق، آب، فاضلاب، آتش‌نشانی و جز آنها جهت ارائۀ اطلاعات و اجرای پروژۀ مشترک («آشنایی»، بش‍ ؛ «پایتخت ... »، بش‍ ؛ «مرکز»، بش‍‌ ).

مآخذ

«آشنایی با شرکت»، «اهداف»، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری (مل‍‌ )؛ «پایتخت تبدیل به شهر الکترونیک می‌شود»، خبرگزاری میراث فرهنگی (مل‍‌ )؛ «مرکز اطلاعات جغرافیایی شهر تهران»، کتاب اول (مل‍‌ )؛ نیز:

Chn, www.chn.ir/ news/ Print/ ?Section=2&id=47972; Ketabeavval,www.ketabeavval.ir/ Tehran/ 868.aspx(acc. Oct. 14, 2008); Tehrangis, www.tehrangis.com/ index. aspx?sited=1&pageid=159 (acc. Oct. 19, 2008).
حسن موسوی‌زاده