اسماعیل، امام زاده

اسماعیل، امامزاده \ emām-zāde esmāʾīl\ ، امامزاده‌ای در باختر آبادی برگ جهان واقع در بخش لواسانات، دهستان لواسان کوچک. امامزاده اسماعیل از فرزندان امام موسى کاظم (ع) بوده که در آبادی برگ جهان شهید، و در همان‌جا مدفون شده است. بنابر متن زیارت‌نامه‌ای که در داخل امامزاده وجود دارد و به نقل از کتاب کنز الانساب، سرگذشت امامزاده اسماعیل این‌گونه توصیف شده است: «اما اسماعیل بن حضرت امام موسى کاظم (ع) را در موضع بدکیجان [برگ جهان] به دهنۀ رودبار طایفۀ الیاسیان شهید کردند و طایفۀ بهادریان در شب، پنهان آن شاهزاده را برداشتند، در پایان ده به زیر درخت چنار دفن کردند» ( کنز ... ، 81 ؛ پازوکی، 1/ 156). 

در شمال رود برگ جهان، در 25 کیلومتری شهر لواسان، پس از روستای افجه، در ارتفاع 994‘1 متری از سطح دریا، بنای تازه‌ساخته‌شدۀ امامزاده اسماعیل قرار دارد. بنای اولیۀ این بقعه پس از 1370 ش تخریب، و در 1376ش بازسازی شده است (همو، 1/ 155؛ سروقدی، 158). این بنا با قدمتی حدود 700 سال مشتمل بر گنبدی مخروطی‌شکل و مصالح سنگ و ساروج، مبین مظاهر و ویژگیهای نفیس معماری گذشته بوده است (همانجا؛ «برگ جهان»، بش‍‌ ). 
بنای کنونی امامزاده با مساحتی حدود 50 مـ2 شامل اتاقی مربع‌شکل و نسبتاً بزرگ با ایوانی در شمال و باختر، از سنگ و سیمان و آهن ساخته شده (سروقدی، همانجا؛ پازوکی، 1/ 156)، و بر بالای آن، گنبد فلزی مدور نه‌چندان زیبایی نصب شده است. بدنۀ داخلی بنا و ایوان گچ‌اندود، و بر سطوح دیوارهای جانبی و ایوان تا ارتفاع حدود 120 سانتی‌متر، سنگ طوسی‌رنگ مرمر نصب شده است. بنای کنونی فاقد هرگونه ارزش معماری یـا هنـری است؛ بـا این‌حال، امـروزه در فهرست آثـار تاریخی ـ فرهنگی سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده است (همانجا؛ نیز «بقاع ... »، بش‍‌ ). 

مآخذ

«برگ جهان»، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (مل‍‌ )؛ «بقاع متبرکۀ شهرستان لواسانات»، امامزاده‌ها (مل‍‌ )؛ پازوکی طرودی، ناصر، آثار تاریخی شمیران، تهران، 1382 ش؛ سروقدی، محمدجعفر، بقاع متبرکۀ استان تهران، تهران، 1384 ش؛ کنز الانساب، بمبئی، 1302 ق؛ نیز: 

Emamzadeha, http:/ / emamzadeha.blogfa.com/ cat-13. aspx (acc. Oct. 17, 2009); Iranchto, www.iranchto.ir/ WebForms/ Fa/ Tourism/ Tourism Info.aspx?ID=504 (acc. Aug. 4, 2008). 
حسن موسوی‌زاده