مقاله

تنظیم گاهشمار برای موضوعات مختلف، یکی از لازم ترین و بهترین کارهای ممکن در آن موضوع است، چرا که توجه و خواندن گاهشمار، می تواند یک نمای بیرونی و اطلاعات کلی، از سیر تغییر و تحولات آن موضوع در اختیار ما قرار دهد تا قدرت تجزیه و تحلیل انسان را در آن موضوع، آسان کند.

يادی از مرحوم كريم اصفهانيان شنيدن خبر كوچ ناگهانی زنده‌ياد كريم اصفهانيان براتی دردناك است، مردی كه هر كس ايرج افشار را می شناسد، او را هم مي‌شناسد: مردی اصيل با كوله‌باری از دانايی و‌آگاهی و سلامت نفس. سالها بود می شناختمش. نخستين بار در بنياد موقوفات افشار ملاقاتش كردم. با زنده‌ياد افشار كار داشتم و به ملاقات او نايل شدم. بعد از آن به اسم و رسم همديگر را مي‌شناختيم. در مراسم تشييع ايرج افشار با اينكه اندوهی بسيار داشت، اما به خود مسلط بود. در واقع، پاسخگوی همگان دور و نزديك بود و ظرفيتی داشت كه می شد با او آسوده سخن گفت.

معلم من دانشی مردی لوتی منش بود. فضایل اخلاقی و رفتاری لوتی های جوانمرد را به کمال داشت. دکتر مهدوی دامغانی با بهره گیری از این مثل عامیانه که می گوید: « ملا شدن چه آسان، آدم شدن چه مشکل!» معلم مرا «ملای آدم» می داند. آدم به معنای انسانی با کمالات و فضایل اخلاقی والا و راه و رفتاری رادمردانه. معلم من شخصیتی است که امشب بخارا به نام او «شب محمد جعفر محجوب» برگزار کرده است. در این جا اجازه می خواهم چند کلمه دربارۀ او بگویم. چند کلمه از خاطرۀ آشنایی با او، و چند کلمه دربارۀ مقوله ای از کارهای پژوهشی او.

رمانتیسیزم ملی، ناسیونالیسم ارگانیک، ناسیونالیسم هویت‌گرا شکلی از ناسیونالیسم است که در آن دولت مشروعیت سیاسی خود را از نتیجه‌ی اتحاد ارگانیک اتباعش می‌گیرد. این مسئله بسته به شیوه‌ی برخورد با آن، شامل زبان، نژاد، دین و آداب‌ورسوم یک ملت در معنای اولیه‌ی آن می‌شود؛ این یک‌پارچگی و انسجام اعضای یک ملت بر اساس فاکتورهای فوق‌الذکر است که هستی ملتی را برمی‌سازد. تأکید بر عنصر زبان، دین و نژاد به ناسیونالیسمی می‌انجامد که ما آن را ناسیونالیسم رمانتیک می‌نامیم، این شکل از ملی‌گرایی در واکنش به هژمونی امپراتوری یا سلسله‌ای بود که سر برآورد.

بلخ در شمال شرق ایران (افغانستان امروزی) سال‌های سال پایتخت و مرکز مذهبی ایران بود. اسکان جماعت‌های یونانی در دوره هخامنشی و سپس تشکیل کلنی‌های یونانی‌نشین در عصر سلوکیان به‌ تدریج بلخ را به صورت ناحیه‌ای با فرهنگ یونانی در آورد. فرمانروایی یونانی این دیار که متناوباً حدود سه سده بر این منطقه سلطه داشت،‌تأثیرات گوناگون فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بر جا نهادند که شایان توجه و بررسی است. آنچه در پی می‌آید، تلخیص بسیار فشرده‌ای از یک مقاله در کتاب «تاریخ تمدنهای آسیای مرکزی» (بخش دوم از جلد دوم) است که به گوشه‌ای از این مقوله می‌پردازد.

شعر خاقانی نقطه‌ مرکزی در فرآیند شکل‌گیری سبک عراقی و نقطه‌ اوج معرفت‌گرایی و حکمت گرایی در شعر فارسی است. اهمیت و جایگاه شعر او تا بدانجاست که بدون اشعارش فهم مجموعه‌ ادب فارسی ناقص خواهد ماند. تا کنون از زوایای مختلف به شعر خاقانی نگاه شده است و در ‏پنجمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ خاقانی، به «خوانشی تحلیلی از شعر خاقانی» اختصاص داشت که با سخنرانی دکتر پارسانسب در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.

عنوان رایج کتاب پدیدارشناسی روح، البته عنوان اصلی نیست، احتمالاً این عنوان از زمانی رواج یافته است که دوستان هگل از سال ۱۸۳۲ درست پس از مرگ او، نشر کامل آثار وی را آغاز کردند. پدیدارشناسی روح جلد دوم از مجموعه آثار هگل را تشکیل می‌دهد که در سال ۱۸۳۲ منتشر شده است. ویراستار آن یوهان شولتسه،[۲] در پیشگفتارش نوشته است که هگل خود پیش از مرگ ناگهانی‌اش در تدارک تجدید طبع این اثر بوده است.

بدین ترتیب، پسامدرنیسمِ اواخر قرن بیستم، شکی است نسبت به این‌که مدرنیسم ۱۹۱۰ در این انگاره‌هایش، کاملا به راه درست رفته باشد. برای این‌که بتوانیم تصمیم بگیریم که آیا فکر خوبی است شک‌هایی از این دست داشته باشیم، ابتدا باید برویم و تمرین فروتنی بکنیم. رادیکال‌ها و محافظه‌کارانِ جنگ‌های فرهنگی همیشه چنین نکرده‌اند. فردریک جیمسن منتقد می‌گوید: «ما همین حالا هم درون فرهنگ پسامدرن قرار داریم، تا بدان‌ درجه که دیگر انکار سهل‌انگارانه‌ش همان‌قدر ناممکن است که تجلیل همان‌قدر سهل‌انگارانه‌ش به مثابه امری راحت‌طلب و فاسد، ناممکن است.»

یکی از مباحثی که در نظام دانشگاهی ایران به شدت محل بحث و جدل بوده، موضوع مقالات علمی پژوهشی و مقالات ISI و کتب تالیفی است. این نوع آثار علمی تولید شده نه تنها نقش مهمی در ارتقای علمی و اداری استادان و دانشجویان دارند، بلکه نقشی کلیدی در سیاست نمایشی دولت ها در عرصه علمی و نشان دادن موفقیت های کاذب آنها در این عرصه است. به عبارت دیگر مساله انتشارات علمی به یک گلوگاه تولید وتوزیع منافع مادی و ایدئولوژیک برای کنشگران فردی (استاد و دانشجو) و کنشگران نهادی (مقامات و مدیران و سیاسیون) تبدیل شده است، این گلوگاه آنقدر اهمیت یافته که بواسطه آن بهانه ای برای استیضاح وزیرهم هم ساخته می شود.

پیروزی ملت مرهون اقدامات علما اولاً و سایر طبقات ثانیاً بوده است. شما علما همان طوری که وظیفه شرعی‌تان هست که امام امت باشید، پیشقدم باشید در مسائل امت، دفع کنید مفاسد را از ملتها، بحمدالله قیام به امر فرمودید. و من از قبَل ملت شریف ایران از شما تشکر می‌کنم. خداوند انشاءالله روحانیت را که ذخیره ملت است، پشتوانه ملت است، حفظ کند و قوّت به او بدهد. دشمنهای اسلام و شما، هم اسلام را بد معرفی کرده‌اند و هم شما را.