مقاله

امروز شاخشانه یا شاخ و شانه کشیدن به معنی تهدید کردن است، و اصل آن را جهانگیری در فرهنگ خود (ذیل کنگر) چنین آورده است: «قسمی از گدایان باشد که شاخ گوسفندی بر دستی و شانۀ گوسفند بر دست دیگر بگیرند و بر در خانه و پیش دکان مردمان ایستاده و آن شاخ را بر شانه به عنوانی بمالند که آواز غرغری از آن ظاهر شود تا مردمان آن صدا را شنیده و به آنها چیزی بدهند. و اگر اهمالی در دادن واقع شود کاردی کشیده اعضای خود را مجروح سازند.

از روزی که از جاجرود آمده ايم. چون اطاقهاي اندرون آتش نشده بود و سرد است، تنها در اطاق عاج می خوابيم و اين چند روز به اتصال برف می بارد، بطوری که چند بار بامها را پارو کردند. امروز صبح که از خواب برخاستيم ديديم هوا صاف است و ابری نيست، ولی به شدت سرد شده، به قسمی که هر چه توی حياط بود يخ می بست، صحراها و همه جا از برف سفيد است.. سوار شده رانديم برای دوشان تپه، ناهار را برده بودند بالای تپه در عمارت، صنيع‌الدوله حاضر بود، روزنامه می‌خواند، محقق و غيره بودند، ناهار که خورديم سر و کله را پيچيده، پياده از بالا به پائين آمديم، صحراها سفيد و بقدر چهار کوه برف دارد.

این مقاله از سه بخش تشکیل شده است. در بخش اول گزارشی از بخشی از کتاب شی‌ء چیست؟ نوشته هایدگر داده شد که مدخلی‌ برای‌ ورود به بـحثهای مـقاله «عصرِ‌ تصویرِ‌ جهان»‌ بود. در بخش دوم، مقاله «عصرِ تصویرِ جهان» شرح داده می‌شود. این بخش را باید در کنار اصل مقاله خواند. در این شرح‌ از‌ گفته‌های هایدگر در باره علوم انسانی ذکری بـه مـیان نـیامده است. در بخش سوم مقایسه‌ای مـیان آراء هـایدگر بـا‌ آراء‌ تاماس‌ کوون به عمل آمده است تا نسبت آراء هایدگر با‌ فلسفه جدید علم روشن شود.

بازخوانی آرای شیخ محمد عبده در سالروز درگذشت او محمد عبده، متفكر و مصلح مصری، شاگرد سیدجمال‌الدین اسدآبادی بوده و با داشتن تفكرات مصلحانه و اصلاح‌گرایانه، استبداد داخلی و استعمار خارجی را عامل عقب ماندگی مسلمانان می‌دانست. یكی از نكات اصلی تفكر عبده این بود كه عقل و شرع را با یكدیگر هماهنگ می‌دانست. وی برخلاف برخی متفكران دینی متاخر مصر از جمله محمد عابد الجابری، نصر حامد ابو زید و محمد اركون كه كاملا سكولار هستند و نهاد دین را از نهاد سیاست جدا می‌دانند، بین دین و سیاست رابطه عمیقی برقرار كرد و درصدد اصلاح خلافت عثمانی بود. عبده سكولار نبود و چون بحث تصحیح حكومت دینی را مطرح می‌كرد تفكرات او با تفكرات آنها تفاوت ماهوی داشت.

یکی از توانایی‌های شگفت‌آور انسان این است که می‌تواند ظاهر خود را کاملاً برخلاف آنچه هست نشان دهد و ظاهرش آینه باطنش نباشد. به عبارت دیگر انسان می‌تواند به خاطر دستیابی به منافع خود، بین ظاهر و باطنش، بین بود و نمودش، بین قلب و قالبش و بین کردار و گفتارش فاصله بیندازد؛ یعنی انسان قادر است در حالی که قلبش از کینه و نفرت کسی مالامال است، به او اظهار دوستی و محبت کند و در همان حال که به چیزی ایمان ندارد، خود را مؤمن به آن نشان دهد.

جلال الدین دوانی (م 908) یکی از دانشمندان بلند پایه و پرآوازه مکتب شیراز پیش از صفوی است. وی در این رساله سه صفحه ای، اجمالی از برنامه درسی طلبه ها بیان کرده که خواندنی است. جلال الدین دوانی (830 ـ 908 هـ. ق) از فیلسوفان و عالمان شیرازی قرن نهم / و اوائل قرن دهم هجری است که شهرت در روزگار خود و پس از آن داشت و چنان که از سال وفات وی آشکار است، روزگار صفویان را درک نکرد.

نوشتار حاضر که به بحث از توانایی‌های فلسفه اسلامی در حوزۀ سیاست می‌پردازد، این پرسش را محور قرار می‌دهد که آیا فلسفۀ اسلامی استعداد و قابلیت ورود به حوزۀ سیاست یا پرداختن به مباحث فلسفۀ سیاسی را دارد؟ در این راستا، ضمن تبیین معنا و مفهوم «فلسفۀ سیاسی اسلامی» و اشاره به جایگاه فلسفه اسلامی در میان دانش‌های اسلامی، نسبت فلسفۀ اسلامی و تاریخ تمدن اسلامی به‌ویژه در ایران، مورد بحث قرار گرفته است.

«آثار» پیامبر (ص)، اصطلاحی است که بر اشیای باقی‌مانده از رسول خدا (ص) و بقایای منسوب به ایشان نظیر تار ریش‌ها و تار موها، قدمگاه‌ها، ملبوسات و لوازم شخصی (نظیر خرقه و نعلین) و ... اطلاق می‌گردد. 1 در برخی منابع تاریخی فارسی، تعبیر «آثار رسول» برای دلالت بر تار موهای آن حضرت (ص) که در نقاطی از ایران وجود داشت، به کار رفته است.

ناصرالدين شاه قاجار براى نخستين بار در سال 1286 ه .ق به گيلان سفر كرد، خاطرات اين سفر كه حدود دو ماه به طول انجاميد به همّت استاد منوچهر ستوده از روى متنى كه درروزنامه ايران در سالهاى 1288 و 1289 ه .ق به طبع رسيده بود تصحيح و با حواشى مصحح منتشر گرديد1 اين پادشاه 18 سال بعد، يعنى در سال 1304 مجدداً تصميم گرفت كه به گيلان سفر كند و اين تصميم را زمانى گرفت كه برف، باران و سرماى بسيار سختى تهران و راه تهران به گيلان را فرا گرفته بود.

آینده علوم انسانی در آینده، نقش علوم انسانی و دانش انسان در هر زمینه‌ی تحقیقاتی و تفسیر و کاربرد نتایج آن برای بشر، بستگی به ظرفیت همه‌ی علوم برای گشودن در بر روی پژوهش‎های میان‌رشته‎ای، که نمی‎توان آن‌ها را تنها از درون یکایک آن رشته‎ها تصور کرد (صرف‎نظر از انتخاب عنوان درون-رشته‎ای، چند-رشته‎ای یا میان-رشته‎ای برای آن‌ها)، خواهد داشت.