نکته هایی دربارۀ چند واژه / دکتر فتح الله مجتبایی

1394/12/9 ۱۱:۰۴

امروز شاخشانه یا شاخ و شانه کشیدن به معنی تهدید کردن است، و اصل آن را جهانگیری در فرهنگ خود (ذیل کنگر) چنین آورده است: «قسمی از گدایان باشد که شاخ گوسفندی بر دستی و شانۀ گوسفند بر دست دیگر بگیرند و بر در خانه و پیش دکان مردمان ایستاده و آن شاخ را بر شانه به عنوانی بمالند که آواز غرغری از آن ظاهر شود تا مردمان آن صدا را شنیده و به آنها چیزی بدهند. و اگر اهمالی در دادن واقع شود کاردی کشیده اعضای خود را مجروح سازند.

مطلبی که در ادامه می خوانید به قلم دکتر فتح الله مجتبایی در جشن نامۀ استاد ابوالحسن نجفی منتشر شده است. 

شاخشانه

1 – امروز شاخشانه یا شاخ و شانه کشیدن به معنی تهدید کردن است، و اصل آن را جهانگیری در فرهنگ خود (ذیل کنگر) چنین آورده است: «قسمی از گدایان باشد که شاخ گوسفندی بر دستی و شانۀ گوسفند بر دست دیگر بگیرند و بر در خانه و پیش دکان مردمان ایستاده و آن شاخ را بر شانه به عنوانی بمالند که آواز غرغری از آن ظاهر شود تا مردمان آن صدا را شنیده و به آنها چیزی بدهند. و اگر اهمالی در دادن واقع شود کاردی کشیده اعضای خود را مجروح سازند. و اغلب و اکثر آن است که کارد را به دست پسران امرد خود بدهند که این کار کنند، تا صاحبخانه و خداوند دکان از این عمل شنیع وحشت و نفرت نموده به آنها چیزی بدهند. و این قوم گدا را شاخشانه نیز گویند.

متن کامل این نوشتار را اینجا بخوانید.