مقاله

ایرانیان باستان شادی مردمان را توأم با شادمانی زندگی برای جانوران و گیاهان و زمین و جهان می‌دانستند و به این پرسش که «کدام زمین شادتر است» پاسخ مینوی خرد یا همان روح عقل چنین بوده است: «نخستین زمین شادمان، زمینی است که مرد پارسا در آن زندگی کند. دو دیگر زمینی که در آن آتشکده‌ها سازند. سه دیگر آنجا که در آن گاوان و گوسفندان خوابند. چهارم زمینی که در آن کشاورزی کنند. پنجم زمینی که لانة جانوران زیانکار را در آن ویران سازند.

حسین فاطمی متولد در 1296 نائین است . در سال 1315 که برادرش نصرالله سیف پور فاطمی امتیاز روزنامه باختر را گرفت، با او همکاری کرد و برای فعالیت بیشتر مطبوعاتی اصفهان را ترک کرد و به تهران آمد و به توصیه چند نفر به روزنامه ستاره معرفی و با ماهی 20 تومان استخدام شد. استعداد ذاتی وی در فن نگارش و پرکاری و جدیت در کار موجب شد سردبیری روزنامه ستاره به وی محول شود و تقریباً گردانندۀ اصلی روزنامه بود.

پوری سلطانی را به‌دلیل تعلق خانوادگی او می شناختم. او همسر مرتضی کیوان بود. کیوان آدم ویژه‌ای بود. هنوز من به خارج از کشور نرفته بودم که این شناخت پیش آمد. اما تا شناخت من از آن‌ها حد زیادی دورادور بود. در آن دوران همه ما در آن زمان تمایل‌های آزادی‌خواهانه داشتیم. سال 1344 من به خارج رفتم

سیل مهاجرت‌ از کشورهای جهان سوم، به‌خصوص خاورمیانه، به کشورهای دیگر در چند سال اخیر سیلی محکمی به‌صورت کشورهای پیشرفته بوده است؛ کشورهایی که درهای خود را به خیال خود بسته بودند و هر کاری می‌خواستند با کشورهای خاورمیانه می‌کردند، غافل از اینکه دنیا عوض شده است.

« برو ‌اي خائن كه تو را آنقدر اجانب نيز پست و حقير شناخته‌اند كه ديگر براي اين جنايت هولناك كه ورق آخر و برگ نهايي ١٢ سال سلطنت توست و به اشاره و دستور مستقيم آنان صورت گرفت مزدي به تو نخواهند داد. اكنون از غارتي‌هاي پدر و از دلارها و ليره‌هاي يغماشده خويش بايد خرج كاباره‌هاي اروپا را تامين كني.» اينها تنها چند سطر از يكي از سه سرمقاله تند و تيز سيد حسين فاطمي است كه در شماره ٢٦ مرداد باختر امروز خطاب به محمدرضاشاه پهلوي كه در آن زمان تنها ٣٥ سال داشت، نوشت. فاطمي، روزنامه‌نگار تند و تيزي بود و شايد به دليل همين تعابير تند و طرح شعار جمهوريت بود كه در دادگاه نظامي بعد به استناد مواد ٣١٦ و ٣١٧ كيفرخواست دادستان به اعدام محكوم شد.

حوضه آبريز درياچه اروميه واقع در شمال‌غرب ايران با مساحت ٥١هزار و ٨٧٦ کیلومترمربع یکی از ٦ حوضه آبريز اصلي کشور است. اين حوضه بین استان‌های آذربايجان‌غربي، آذربايجان‌شرقي و كردستان قرار دارد. درياچه اروميه به‌عنوان بزرگترين درياچه داخلي ايران و از مهم‌ترين و با ارزش‌ترين اكوسيستم‌هاي آبي ايران و جهان به‌شمار مي‌آيد. اكوسيستم اين درياچه نمونه‌اي شاخص از يك حوضه آبريز بسته است که كليه رواناب‌هاي جاري در رودخانه‌هاي حوضه به آن تخليه مي‌شود. همچنين اكوسيستم فعال آن شامل درياچه و حوضه آبريز آن است.

قلم جوهر وجودي و جانمايه نويسنده است. براي نويسنده، چنان‌كه استاد بهمنيار مي‌نمايد: «انسان جز نوشتن نيست»؛ چراكه او با قلم معنا يافته و با قلم تجلي مي‌يابد. نويسنده همواره سوداي نوشتن دارد. هيچ‌چيز او را از نوشتن و شوق به نوشتن بازنمي‌دارد. دستهاي او پيوسته براي رسيدن به قلم و كاغذ بي‌تاب است. همراه بودن و همراه شدن با قلم براي او يك اصل شناخته مي‌شود.

آنچه در پي مي‌آيد، متن سخنراني آقاي دکتر حسين غفاري استاد گروه فلسفه دانشگاه تهران است که در ميان جمعي از مسلمانان اروپايي، آمريکايي و ايراني ايراد شده است با طرح اين پرسش كه: چگونه مي‌توانيم در يک جامعه غربي زندگي کنيم که اولاً خودمان متدين و ديني باشيم و سپس فرزندان و خانواده‌ خود را متدين سازيم؟

مولوي مي‌گويد تأمل و تدريج قانون عالم هستي است و خدا هم با اينكه مي‌توانست همة هستي را در لحظه‌اي بيافريند، اما در شش روز آن را خلق كرد. تأني مانند تخمي است كه سعادت، مانند پرنده‌اي، از دل آن بيرون مي‌آيد و بين اين دو شباهتي ظاهري وجود ندارد:

احساس دوگانه جهانگردان تاریخی از واکنش مردم ایران نسبت به حضورشان در آیین‌های سوگواری سالارشهیدان یادداشت‌ها و نوشتارهای سفرنامه‌نویسان غیرمسلمان شرق و غرب عالم در دوره‌های گوناگون تاریخ ایران جدید و معاصر درباره باورمندی ایرانیان به نهضت امام‌حسین(ع) و مناسک مذهبی مرتبط با قیام و سرانجام شهیدان و اسیران آن رخداد بزرگ، بخشی مهم از رویکرد و نگاه بیرونی به اعتقاد شیعه را پیش‌چشمان ما قرار می‌دهند که به‌گونه‌ای تأمل‌برانگیز از پیچیدگی‌ها و درآمیختن شرح مستندگونه و دقیق وقایع با بیان اغراق‌آمیز و پیشداوری‌های ناموجه سرشار است. با یک مطالعه کلی، بیشترین چیزی که از این نوشتارها درک می‌شود، صورتی از دوگانگی است؛ از سویی برخی محدودیت ها برای حضور بیگانگان در آیین‌های مذهبی شیعیان در روزهای عزاداری محرم است و از سوی دیگر یادآوری همه جزییات آنچه در این مراسم مذهبی سالیانه می‌گذرد و خود این سیاحت‌نامه‌نویسان شاهد همه آن تشریفات و رسوم بوده‌اند. خانم کلارا کولیور رایس درباره بزرگداشت یاد و نام امام‌حسین(ع) و یاران ارجمندش در ایران چنین روایت می‌کند، «همه‌ساله، در سیزده روز نخست ماه محرم، شیعیان خاطره و یاد این رویداد را زنده نگاه می‌دارند».