گفتگو

كنسرت استاد «محمدرضا اسحاقی» و گروه «مشتاق» در روزهای پنجشنبه و جمعه 23 و 24 مرداد در مجموعه‌ فرهنگی بصیرت شهرستان بهشهر برگزار شد. محمدرضا اسحاقی، آخرین راوی موسیقی مازندران است كه اكنون هفتمین دهه عمرش را سپری می‌كند و همچنان به فعالیت و پژوهش موسیقایی مشغول است.

«سیمین بهبهانی» شاعر چیره‌دست و غزلسرای معاصر، پس از یك دوره بیماری آزاردهنده و 10 روز كما، هفته گذشته از جهان ما رخت بست. برای نوشتن از سیمین به سراغ خیلی از همنسلان و نسل‌های پس از او رفتیم و حاصلش را هفته گذشته و یك روز پس از مرگش منتشر كردیم. اما در میان یادداشت‌ها، جای یك نفر خالی بود كه پس از مرگ سیمین تنها شعری در اختیار ما گذاشت و آن هم منتشر شد.

منیره پنج‌تنی: آیا طب سنتی و اسلامی فقط مربوط به گیاهان دارویی است یا شاخه‌های درمانی دیگر و مواردی جز این را هم شامل می‌شود؟ بر اساس آنچه در تقسیمات پنجگانه کتاب قانون توضیح داده شد، این طب دارای مقدماتی است که مبانی علمی آن را تشکیل می‌دهد. مثل مباحث ارکان، مزاجها و اخلاط؛ و بعد شناخت داروهای ساده و داروهای ترکیبی و شناخت یک‌یک اعضای بدن و بیماریهایی که ممکن است به هر عضوی حادث شود و طرق معالجه هر یک از آن بیماریها.

«قضیه تفكر خیلی ساده است. حكمت قدیم خاص و عام می‌كرد و از فیلسوفان با عناوینی چون بحرالعلوم و شیخ و معلم اول و ثانی و... یاد می‌كرد. این تعابیر باعث می‌شد كه كسی جرات رویارویی با تفكر را نداشته باشد، این در حالی است كه تفكر خیلی خیلی ساده است و از همین جایی كه نشسته‌ایم آغاز می‌شود. ممكن است واقعه‌یی رخ دهد و آن واقعه ما را به تفكر وادارد. وقتی به فكر وادار شدیم، می‌توانیم جریان تفكر را رها كنیم و به زندگی روزمره بپردازیم، اما كسانی هستند كه به هر دلیلی فكر را رها نمی‌كنند». سیاوش جمادی با بیان جملات اخیر در انتهای گفت‌وگوی حاضر گویی ناخواسته به خودش اشاره می‌كند.

ناسا در پیش‌بینی‌هایش اعلام كرده بود، در سه تا چهار دهه پیشِ رو، كره زمین با یك نوع تغییر نظام بارش مواجه خواهد شد، از بارش در مناطق خشك كاسته می‌شود و به بارش در مناطق مرطوب افزوده خواهد شد. بر این مبنا، مناطق خشك كنونی خشك‌تر می‌شوند، بیابان‌ها پیش‌تر می‌روند و مناطق استوایی پربارش‌تر خواهند شد. این تغییر در برخی مناطق شدیدتر و اثرگذارتر خواهد بود. ایران كشوری است كه در این گزارش دو بار به نام آن به عنوان یكی از كشورهایی كه در پیشانی این قهقرای مرگبار اقلیمی قرار دارد، اشاره شده است. بحران آب در كشور، مساله‌یی است كه چند سال است به آن پرداخته می‌شود و امسال، رنگ جدی‌تری به خود گرفته است. بحرانی كه بیابان‌ها را وسیع‌تر می‌كند و منابع آبی را محدود‌تر.

اهمیت و شهرت جهانی ابن‌سینا و کتاب «قانون» به گونه‌ای است که باید بارها و بارها درباره‌اش سخن گفت و پژوهش کرد.آنچه در پی می‌آید، بخش دوم گفتگو با دکتر حبیبی است كه پیشتر در ماهنامه «اطلاعات حكمت و معرفت» به چاپ رسیده است.

علی ورامینی/ درآمد: این روزها وقتی بعد از یك سال یا حتی بیشتر به بررسی عملكرد یك دولت می‌پردازیم، می‌گویند كه یك سال زمان مناسبی برای ارزیابی نیست. محمد علی رجایی كمتر از یك ماه زمام ریاست‌جمهوری را در اختیار داشت، اما نه تنها هفته دولت را در سالروز شهادت اوو همراهش محمد جواد باهنر چنین نامیده‌اند، بلكه دولت‌های پس از او نیز هر یك به گونه‌یی كوشیدند خود را شبیه او سازند یا چنین بنمایانند. به راستی اما مگر دولت رجایی چه خاصیت یا ویژگی‌هایی داشت كه به این جایگاه دست یافت؟ ویژگی‌های زمانه چه بود؟ آیا این ارزیابی‌ها دقیق است یا خیر؟ این پرسش‌ها را با دكتر مسعود سپهر، استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد شیراز و فعال سیاسی در میان گذاشتم.

منوچهر دین‌پرست: در سال‌های اخیر آثار قابل توجهی از متفكران جهان عرب در حوزه قرآن‌پژوهی به زبان فارسی ترجمه شده كه می‌توان به آثار نصرحامد ابوزید و محمد عابد الجابری اشاره كرد. به تازگی كتاب «رهیافتی به قرآن كریم؛ در تعریف قرآن» كه ترجمه‌یی از كتاب مدخل إلی القرآن الكریم تالیف محمد عابد الجابری است توسط محسن آرمین ترجمه و منتشر شده است. متن عربی این كتاب كه در سال 2006 میلادی در بیروت منتشر شده مقدمه و تمهیدی بر كتاب فهم القرآن الكریم است كه جابری آن را در سه جلد به رشته تحریر درآورده است. مولف در كتاب رهیافتی به قرآن كریم تلاش كرده تا نظریه جدیدی درباره قصه‌های قرآن ارائه كند. جابری همانند مفسران معاصر به رویكرد هدایت‌‌محور در قصص قرآن باور دارد و معتقد است هدف از قصص قرآن هدایت و پند و اندرز و عبرت، تقویت اعتقاد و باور به اراده و مشیت برتر الهی و نهایتا تقویت ایمان و بینش و بصیرت ایمانی مخاطبان است. جابری در این مسیر به ایده قصص قرآن به‌ مثابه برهان می‌رسد. او نظریه خود را درباره قصص قرآن كه بخش مهمی‌ از كتاب حاضر به شرح و تبیین آن اختصاص یافته است، بر ایده مذكور بنا می‌كند.

در ادبیات سیاسی ایران، دکتر محمد مصدق را «نخست‌وزیر دولت ملی» می‌نامند؛ خارجی‌ها او را رئیس دولت دموکراتیک ملی‌گرا می‌دانند. اما آیا دولت مصدق، یک دولت ملی به تمام عیار بود؟ دکتر مجید شریفی، استاد دانشگاه واشنگتن شرقی نظری خلاف این دارد. به باور او دکتر مصدق دیکتاتوری نکرد ولی نتوانست یک دولت ملی تشکیل بدهد. نویسنده کتاب «تراژدی ناسیونالیسم ناکام»، در گفت‌وگو با «تاریخ ایرانی» از شکست ناسیونالیسم در دوره مصدق می‌گوید؛ هر چند معتقد است کاربرد لفط «دولت» برای دورۀ مصدق اشتباه لفظی و مفهومی است.

۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲، ۲۲ سالش بود و عضو حزب ایران. مدتی بعد از کودتا بازداشت و چند سالی بعد از کشور خارج می‌‌شود. دکتر شاپور رواسانی، استاد بازنشسته دانشگاه الدنبورگ آلمان و صاحب کرسی اقتصاد اجتماعی کشورهای در حال رشد است. معتقد است تاریخ ایران به علت عدم انتشار بسیاری از اسناد صد سال اخیر چه در آرشیوهای خارجی و چه داخلی همچنان ناشناخته است، اسناد ۲۸ مرداد هم از آن جمله است. رواسانی در گفت‌وگو با «تاریخ ایرانی» تاکید دارد باید اسناد مربوط به شبکه دریافت و توزیع دلارهایی که خرج تظاهرات و کودتا علیه مصدق کردند، منتشر شود؛ هرچند معتقد است خارجی‌ها اسنادی را منتشر می‌کنند که قرار است ما بدانیم.