اخبار

افادات فرهنگی استاد فرهیخته، جناب آقای محمدعلی موحد برای ملت شریف ایران، همانند برخورداری زادگان خاک از سایه درخت تنومندی است که ریشه در خطه آزادمردان دلاور آذربایجان قهرمان دارد. همه جای ایران زمین را دلارامی و حیات می‌بخشد.

در یك تقسیم‌بندی بسیار كلی، اجمالی و طبعاً سهل‌گیرانه و تسامح‌آمیز، متفكران را میتوان به دو گروه تقسیم كرد: متفكران فردگرا، كه بیش از هر چیز دغدغه‌ی نجات افراد را دارند، و متفكران جامعه‌گرا، كه اهتمام‌شان عمدتاً معطوف به صلاح جامعه است. فردگرایان اصلاح جامعه را یا هدفی بلند پروازانه و غیر واقع‌بینانه میدانند یا هدفی می‌انگارند كه جز به وسیله و به‌واسطه‌ی نجات یافتگی یكان‌یكان افراد جامعه امكان حصول ندارد و، به هر تقدیر، برآن‌اند كه عقلانیت عملی حكم میكند كه به فرهنگ درونی افراد، یعنی به باورها، احساسات و عواطف و خواسته‌ها، ارزش‌ها و آرمان‌های آنان بپردازیم و در جهت تصحیح و بهبود‌بخشی آن بكوشیم.

استاد موحد می‌نویسند: «ما یکسره از متن «الف» تبعیّت می‌کردیم، یعنی آن را عیناً طابق‌النّعل بالنّعل می‌آوردیم و همة دگرسانی‌ها را در پای صفحه قید می‌کردیم…» (مقدّمه، ص۱۶۰) «… ما این نُه نسخه را با دقّت تمام بیت به بیت و حرف به حرف مکرّر خوانده، موارد اختلاف آنها را یادداشت کردیم…»(همان، ص۶۹)

نویسنده کوشیده است تا ضمن بررسی اشتهار سعدی در دوران حیاتش با تکیه بر منابعی چون «سفرنامۀ ابن بطوطه» و ادعای سعدی مبنی بر «قصب الجیب حدیثش را هم چون شکر می خورند و رقعه منشآتش را چون کاغذ زر می برند» به تبیین جایگاه سعدی در نزد مولانا و جایگاه مولانا در نزد سعدی بپردازد. او با تکیه بر کتاب «مناقب» سپهسالار و نیز تطبیق برخی از اشعار سعدی و مولانا و قرابت هم اندیشی آنان به آشنایی و بهره مندی آنان از آثار یکدیگر پرداخته است.

محمدعلی موحد، تاریخ زنده فرهنگی و اجتماعی هفتاد سال گذشته ایران است. آقای شمس‌پژوه‌ و مولاناشناس در 95 سالگی به جدیت و همت در آرامش می‌نویسد و می‌خواند و خلق می‌کند و به دانشجویان و دوستدارانش راهنمایی می‌دهد. چندی پس از کودتای رضا خان میر‌پنج در سال 1302 به دنیا می‌آید و رویداد‌‌های مهم اجتماعی اعم از کودتا و انقلاب و جنگ و بی‌شمار فراز و فرود اجتماعی و سیاسی را با جفت چشم‌هایش می‌بیند و از هر سو به این زندگی پر بار نگاه شود، نقش و ردی از حضور پر رنگ‌اش در عرصه سیاست و فرهنگ را می‌توان دید.

بهار ۹۷ علاقه‌مندان به مولانا جلال‌الدین بلخی را ارمغان‌های گرانقدر به همراه آورد: مثنوی با تصحیح استاد گرامی جناب دکتر محمدعلی موحّد؛ ترجمۀ منظوم مثنوی بر وزن هجائی از دکتر حجابی قیرلانغیچ از ترکیه؛ و تجدید چاپ نثر و شرح مثنوی از مرحوم موسی نثری.

«شهره است که در سال 642 هـ. ق جلال‌الدین محمد بلخی و شمس تبریزی برای نخستین‌بار با یکدیگر ملاقات می‌کنند. بر اساس شواهد موجود و بنابر نظـر «گلپینارلی» مولانا در این دیدار باید 38 ساله و شمس 62 ساله بوده باشد. اما نکته استثنایی و درخور توجه درباره این رویداد تاریخی آن است که علاوه بر آنکه روز و ماه و سال این واقعه به دقت بیان و ثبت شده، حتی درخصوص اینکه این دیدار در چه ساعتی از روز به‌وقوع پیوسته ‌است نیز سند موثق وجود دارد.

چندی است که هشتم مهرماه در تقویم کشوری به عنوان «روز بزرگداشت مولوی» ثبت شده است؛ عارف شاعری که در بلخ‌زاده شد و در روم (قونیه) استقرار یافت و در هنگامه‌ای که مغولان با قتل و غارت و تعدی شرق را به آشوب کشانده بودند، با سرودن اشعار عارفانه، امید و شور حیات معنوی را در جهان دمید.

روزگار برزخی ما ایرانیان را دو چیز رقم می‌زند: نفت و شعر. اولی یعنی نفت، تنها اندكی بیش از صد سال است كه گریبانگیرمان شده و خواب و بیدارمان را آشفته ساخته و دومی، یعنی شعر صدها سال است كه مامنی بوده برای گریز و بلكه استعلا از زمانه نامراد و محمدعلی موحد، همیشه استاد نقطه تلاقی‌گاه این هر دو است، حقوقدانی ادیب و تاریخ‌نگاری عرفان‌پژوه كه به همان میزان كه مقالات شمس را احیا كرده و در پیرایش و ویرایش مثنوی معنوی مولانا كوشیده، در نگارش راست و درست قصه پرغصه نفت نیز قلم زده است.

تنها چند ماه بعد از برگزاری نخستین مراسم رونمایی از تصحیح استاد محمدعلی موحد از «مثنوی معنوی» این بار جمعی از استادان و دانشجویان دانشگاه‌های ترکیه میزبانی رونمایی آن را برعهده داشتند، محمود آک، رئیس دانشگاه استانبول حضور این محقق و ادیب ایرانی در ترکیه را فرصتی تاریخی و مهم برای دانشجویان ترک تبار عنوان کرد.