اخبار

در منابع یونانی نیز داستانی از جوانی با همین نام (زعفران) آمده است که ابوریحان بیرونی به نقل از جالینوس (دانشمند یونانی در قرن دوم میلادی) نقل کرده است:‏ «جوانی به نام زعفران با هرمس گوی بازی می‌کرد، با ضربۀ گوی سرش شکست و خونش بر زمین ریخت و از آن زعفران ‏‎]‎‏با کلالۀ‏‎[‎‏ درخشان رویید.»۶۶

برخی شواهد و مستندات حکایت از آن دارد که از زعفران و برخی رنگهای گیاهی دیگر در رنگرزی انواع الیاف طبیعی، و نیز به عنوان خضاب و رنگ موی سر و صورت، در ادوار کهن استفاده می‌شده است. در بندهش ـ از متون پهلوی عصر ساسانیان ـ مواد گیاهی که در رنگ‌کردن جامه‌ها به کار می‌رفته، به زعفران، دار پرنیان ‏‎]‎بقم‎[‎‏، زردچوبه، روناس و نیل تصریح شده و همچنین از مادۀ گیاهی دیگری سخن رفته که پطروشفسکی آن را «وخه» قرائت کرده و شادروان مهرداد بهار آن را ‏h‏ و ‏wh‏ آوانویسی نموده است.

طبری در وقایع سال ۱۶۰ هجری، به اقدام مهدی عباسی (خلافت: ۱۵۸ـ ۱۶۹) در تعویض جامة کعبه و سبب آن پرداخته و از جمله نوشته است:‏ «‏… در این سال مهدی پوششی را که بر کعبه بود، بکند و پوششی نو بر آن پوشانید. چنان‌که گفته‌اند سبب آن بود که حاجبان ‏‎]‎‏پرده‌داران‏‎[‎ کعبه به او خبر دادند که بیم دارند کعبه از بسیاری پوشش که بر آن است، ویران شود. پس مهدی گفت هر چه پوشش بر کعبه هست، بردارند تا برهنه بماند. آنگاه بگفت تا عطر زعفران‌آلود به همة خانه بمالیدند. گویند وقتی به پوشش هشام ‏‎]‎‏بن عبدالملک اموی (خلافت: ۱۰۵ـ ۱۲۵)‏‎[‎‏ رسیدند، آن را دیبای قطور یافتند؛ اما پوشش اسلاف وی عموما از کالای یمن بود... مهدی نخستین کس بود که برای وی برف به مکه حمل کردند.»۱۹

محمدبن جریر طبری (متولد ۲۲۴قر ۸۳۹م در شهر آمل طبرستان، وفات ۳۱۰ ه‍ ر ۹۳۲م در بغداد) مورخی عالی مقام، عالمی بزرگ، فقیه و مفسری پرکار، و از نوابغ جهان بشری بوده است. طبری در آثار خود از جمله «جامع البیان فی تفسیر القرآن» و مخصوصا «تاریخ الامم و الملوک باخبار الرسل و الملوک»، از رُستنی‌ها و مزروعات و پدیده‌های نباتی فراوانی یاد کرده است که در تحقیق و تألیف تاریخ کشاورزی ایران اهمیت زیادی دارد.