اخبار

14 مردادماه سالروز صدور فرمان مشروطیت است. به همین مناسبت سراغ کتابشناسی جنبش مشروطه رفتیم و برخی آثار را منعکس کردیم که در خور اهمیت هستند.

با مشروطیت مردم ایران از اعماق تاریك و ساكت شده تاریخ سر بر آوردند و این امكان را یافتند كه از زیر چتر سركوب‌گر شاهان و امیران و سلاطین بیرون آیند و خواست‌ها و حقوق خود را در عرصه عمومی، بیان كنند. با این همه در سال‌های اخیر برخی ساز دیگری را كوك می‌كنند و از مضمون شكست مشروطه سخن می‌گویند؛ مفهومی كه آن طور كه داریوش رحمانیان نشان می‌دهد، سابقه‌ای طولانی در مطالعات مشروطه دارد. امسال پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سلسله نشست‌هایی پیرامون مشروطیت برگزار كرد. در جلسه دوم این سلسله نشست‌ها، داریوش رحمانیان، استاد تاریخ دانشگاه تهران و علیرضا ملایی توانی، استاد تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به بحث از مفهوم شكست مشروطه و ارزیابی آن پرداختند

سجاد صداقت: گذر از 14 مرداد 95، ‌گذار از صدودهمین سالگرد انقلاب مشروطه بود. انقلابی که به معنای واقعی می‌تواند یک «نقطه عطف» در تاریخ معاصر ایران باشد. از آن‌رو انقلاب مشروطه را یک نقطه عطف می‌خوانیم، زیرا این حادثه بزرگ که در 14 مرداد 1285 به دست مظفرالدین شاه قاجار و با امضای او رخ داد، شئون گسترده‌ای از زندگی ایرانیان را تغییر داد.

محمدعلی اکبری: تجربه مشروطه ایران در آغاز به بن‌بست رسید. مشروطه برای چه به بن‌بست رسید؟ این تجربه چرا شکست خورد؟ این بن‌بست و شکست، در پی نگاه‌های عالمان دینی و غیر دینی پدید آمده بود که در آن زمانه وجود داشت. این نگاه‌ها دوگانه بود؛ نخستین نگاه برآن بود که تمدن جدید و افق تاریخی که بشر در آن است، باید منحل شود. گزارشی زیبا از شیخ فضل‌الله نوری در این‌باره در «رساله حُرمت مشروطه» وجود دارد که به وی منسوب است.

تاریخ مطبوعات در ایران نزدیک‌ به 89 سال از عمر خود را در دوره قاجاریه گذرانده است‌. نخستین روزنامه در ایران به نام کاغذ اخبار در سومین سال سلطنت «محمد شاه قاجار» در روز دوشنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۲۱۶ ه.ش

دانش تاریخ در قرآن در شکل ابزاری جهت آموزش اندیشه و اخلاق و به عنوان یک معلم‌، جایگاه مناسبی را به خود اختصاص داده است. به همین دلیل در طلیعه تدوین علوم اسلامی‌، مسلمین به تاریخ با احترام زیادی نگاه کرده و به دلایل متعددی و از جمله‌ اهمیت تاریخ در قرآن‌، با شوقی کم‌نظیر به نگارش سیره رسول الله‌ (ص‌) و نیز تاریخ دولت‌های اسلامی به صورت یک امر عادی درآمده و اکثر آنان واجد آگاهی تاریخی بوده‌اند. اهمیت داشتن آگاهی‌های تاریخی را امیرالمؤمنین علیه‌السلام به شکل جالب توجهی‌ و در موارد متعددی گوشزد کرده‌اند.