اخبار

مطالب این مقاله دارای چهار قسمت و هر یک دارای زیر مجموعه هایی است: الف – توضیحات مقدماتی در نسخه های خطی معمولاً دو گونه «سرانجام» (خاتمه، پایان) دیده می شود. یکی نصّ سخنان پایانی مؤلف است و دیگر آن سرانجامی است که نوشتۀ کاتب و به قلم اوست. در زبان فارسی برای نمودن آن از جانب فهرست نگاران و دیگران چند اصطلاح وضع و نقل شده است. اصطلاح «انجام» برای اختتام متن انتخاب شده است و لفظ «انجامه» برای نمودن پایان کتابت نسخه؛ و چون مناسبت و هم آوازی بیشتری دارد زودتر در ذهن می نشیند. از آنجا که به نظر مؤلف این لفظ بر الفاظ دیگر ترجیح دارد، او در مقاله آن را برابر colophon آورده است.

یکی از علائم و نشانه های به کار رفته در نسخه ها که از قدیم میان بعضی از کاتبان رایج بوده آوردن «سه نقطه» می باشد. سه نقطه ها در حاشیه بر سمت راست و چپ صفحه و گاهی بالا و پایین گذارده می شد تا هم به آسانی به چشم بیاید و هم تحت الشعاع سطر قرار نگیرد. نقطه ها معمولاً به چند صورت ضبط شده انداز جمله:

یاد کردن اندازۀ کتاب از جمله ضوابط نسخه شناسی و فهرست نگاری نسخه های خطی است. قدما برای نشان دادن اندازۀ کاغذ و نسخه مصطلحاتی داشته اند که وضع آن به پیروی از اندازۀ کاغذی بوده است که کتاب را بر آن می نوشته اند. چون قطع یکی از مشخصات شناسایی نسخه و تمییز یک نسخه از نسخۀ دیگر بوده است، در فرهنگ کتابداری ایرانی در پشت بعضی از نسخه ها، ضمن آوردن مشخصات فیزیکی و مادی نسخه، قطع آن را نیز یادداشت می کرده اند که به آن «عرض» گفته می شد.....

چکیده: این مقاله مشتمل بر پنج بخش و هر یک به چند قسمت و به ترتیب زیر می باشد: الف- کلیات 1. نگاه عمومی: از ورّاقی تا صحّافی؛ 2. آگاهی فرنگیان با صحافی ایرانی؛ 3. آشنایی ایرانیان با صحافی فرنگی؛ 4. متون و رسائل قدیمی دربارۀ جلد سازی و صحافی؛ 5. تحقیقات معاصران دربارۀ جلدسازی و صحافی.

افشان نقره: عملی است آرایشی که معمولاً توسط تذهیب کاران بر روی کاغذ انجام می شد و ذراتی از نقرۀ حل شده را بر آن می پاشیده اند. طبعاً رنگ نقره به ورق های حنایی قرآن جذابیت و نمود بیشتر می داد.

کتابه یا (کتیبه) پردازی یکی از فنون ظریف در جلد سازی ایرانی و نیز عامل دقیقی در نسخه شناسی است که تا کنون کمتر به آن پرداخته شده است. کتابه که به جهت زیبا سازی جلد کتابهای ارزشمند صورت می گرفته است به تمام مطالب حک شده بر رو و درون جلد نسخه های خطی گفته می شود.

این مقاله شامل یادداشت هایی پراکنده است که نویسنده آن را به تفاریق از میان متون فارسی انتخاب و به صورت نمونه وار برای علاقمندان و یا آنان که به دنبال موضوعی برای پژوهش و تحقیق در حوزۀ نسخه شناسی هستند آورده است

آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد در آیین گرامیداشت ایرج افشار گفت: افشار را باید با محمدبن اسحاق‌بن ندیم در قرن چهارم مقایسه کنیم. ابن ندیم کتاب الفهرست را نسبت به کتاب‌های موجود تا زمان خودش می‌نویسد او یک دایرة‌المعارف‌نویس است فقط نام کتاب را نمی‌گوید خلاصه کتاب و زندگی مولف را هم می‌گوید و از علوم زمان خود به یک تقسیم‌بندی می‌رسد.

مجلد یازدهم از فهرست مقالات فارسی در زمینه تحقیقات ایرانی، به بنیاد گذاری مرحوم استاد ایرج افشار، به کوشش سرکار خانم ایران ناز کاشیان آماده چاپ شد.

کتابی که امروز با نام «کتابشناسی موضوعی – تاریخی از نوشته‌ها و چاپکرده‌های ایرج افشار» در سه جلد و 3700 صفحه رونمایی می‌شود، کتابشناسی نوشته‌ها و مقالات ایرج افشار در فاصله میان سال‌های 1323 تا 1395 خورشیدی است. ساختار کلی کتاب عبارت است از پیشگفتاری در 242 صفحه که در آن روش کار گزارش داده شده و منابع تحقیق با دقت معرفی شده است. منابع پژوهش ما عبارت بوده است از کتاب‌ها و نشریات و روزنامه‌ها و سایت‌ها و صفحه‌های فیسبوک و کانال‌های تلگرام و وبلاگ ها.