اخبار

اگر مهمترین خدمت استاد شهید، آیت‎‎الله مرتضی مطهری(۱۲۹۸ـ ۱۳۵۸ش) را به جامعه دینی در قرن حاضر، ارائه دقیق و مستند و روزآمد ایدئولوژی اصیل اسلامی بدانیم، گزاف نگفته‌ایم. در دهه ۵۰ شمسی که تبلیغات گروهها‏‎ی چپ و ظهور گروههای اسلام‌گرای التقاطی به اوج خود رسیده بود، مطهری چونان میزان و ترازویی دقیق به میدان آمد و به‌ نیکی سره را از ناسره جدا کرد. او اسلام‌شناسی آگاه، عالمی زمان‏‎شناس، دانشمندی دردآشنا و فیلسوفی توانا بود و همچون شمع در جمع دینداران فرهیخته و دردمند، افروخت و حجت را بر تاریک‌اندیشان و تیره‌دلان تمام کرد. مطهری در پاسخگویی به شبهات روز و مقابله با انحرافات فکری و عقیدتی تا آنجا پیش رفت که جانش را نیز در این راه گذاشت و به خیل شهیدان اسلام پیوست.‏

حسین سرمدمحمدی در مدخل «سلیمان بن صرد خزاعی» که در جلد پنجم ‏دایره‏المعارف تشیع منتشر شده، به شرح احوال یکی از صحابه پیامبر اسلام(ص) و از شیعیان علی(ع) و یاوران امام حسن(ع) پرداخته است. وی از کسانی بود که امام حسین(ع) را به کوفه دعوت کرد؛ اما از یاری وی خودداری نمود و پس از شهادت امام حسین پشیمان شد و لشکری فراهم کرد تا انتقام خون امام حسین را بگیرد. گروه وی «توابین» نام داشتند. سرگذشت وی در مقاله آمده است.

یدالله بهتاش در نگاشته خود با عنوان «كریم اهل‏بیت(ع): زندگی و مصایب امام حسن مجتبی(ع)»، از دریچه مصائب امام حسن(ع)‏، زندگی و مصایب حضرت را ذیل هفت فصل و یك ضمیمه بازگو کرده است. عناوین مورد بحث عبارت‏اند از: زندگی امام حسن(ع) تا رحلت پیامبر(ص)؛ از رحلت پیامبر تا شهادت علی(ع)؛ دوران امامت؛ شهادت امام حسن(ع)؛ مرثیه‏ها و نوحه‏ها در سوگ امام؛ داستانها و كرامات؛ و مواعظ و احادیث. در ضمیمه كتاب مطالبی به اجمال درباره علل و انگیزه‏ها و همچنین پیامدهای صلح امام حسن(ع) با معاویه آورده شده است.

حسین شاكری در کتاب «الحسن المجتبی(ع): كتاب علمی، أدبی، تاریخی یبحث فی حیاه النبی(ص) و العتره الطاهره»، سیره عملی امام حسن مجتبی(ع) را مورد بررسی قرار داده است. در مقدمه، چند روایت از پیامبر اكرم(ص) در مقام و منزلت امام حسن(ع) آمده است. در فصل اول مختصری از زندگینامه و خصوصیات همسران و فرزندان امام آمده است.

عبدالله بن علی خنیزی (1931م)، در کتاب سه جلدی «قطاف المسجد 1ـ الحسنان(ع) فی الصلح و الثوره 2ـ استقراء بنود المعاهده»، که مؤسسه البلاغ در بیروت چاپش کرده و در واقع خطبه‏های سلسله‏وار نماز جمعه وی است، نگاهی تحلیلی و استدلالی به موضوعات و برداشتهای تربیتی و عقیدتی از سیره امام حسن و امام حسین نموده است.

«سیاست امام علی(ع) و حسنین(ع) در رابطه با حكومت و فتوحات خلفا»، از عبدالله خانقلی همدانی، پژوهشی در باب سیره سیاسی علی(ع) و موضع‏گیری‏های آن حضرت در مورد حكومت خلفا است. نویسنده ابتدا دورنمایی از زندگانی امام علی و امام حسن و امام حسین(ع) ارائه كرده و سپس به بیان مفهوم سیاست در اسلام از دیدگاه علی(ع) پرداخته است. وی آنگاه به ضرورت وجود حكومت و مبانی فكری آن اشاره دارد و معتقد است كه همواره باید یك پیشوای عادل و معصوم در رأس حكومت باشد تا ولایت الهی را اعمال نماید.

کتاب «فی رحاب اهل‏البیت» با ذكر ویژگیهای روش اسلامی بررسی تاریخ، آغاز می‏شود و معیارهایی را برای پاكسازی میراث فرهنگی و علمی گذشته به دست می‏دهد. سپس از این موارد، بحث می‏شود: مواضع اسلام از آغاز دعوت و هجرت، اصول پنج‏گانه وصیت امام علی(ع)، مصحف فاطمه و بررسی خطبه حضرت زهرا(ع). مؤلف آنگاه به حضرت زینب(ع) و نقش زن در اسلام می‏پردازد و به روشنگری در زمینه صلح امام حسن(ع) و سفارشهای آن حضرت اقدام می‏كند. سرانجام درسهایی را از كربلا، یاران امام حسین(ع) و شعارهای قیام حسین بیان می‏كند.

حسین وجدانی در ترجمه جلد پنجم مجموعه «فی رحاب أئمه اهل‏البیت» اثر علامه سیدمحسن امین(1282-1371ق)، با عنوان «سیره معصومان(ع): امام حسن، امام حسین، امام زین‏العابدین علیهم‏السلام»، به بررسی و تحلیل سیره سیاسی امام حسن(ع)‏؛ سیره امام حسین(ع)‏؛ و سیره امام سجاد(ع)‏ پرداخته است. «باب زندگانی امام حسن مجتبی كریم اهل‏بیت(ع)» ترجمه کتابی از محمدباقر بن محمد اكمل بهبهانی (1118-1205ق) با عنوان «الدمعه الساكبه فی احوال النبی والعتره الطاهره» است که با ترجمه‏ ابراهیم سلطانی‏نسب منتشر شده و در آن به زندگینامه امام حسن(ع)‏ پرداخته شده است.

امامان معصوم(ع) برآیندِ شجره نبوت‏اند و ویژگیهای انبیا به صورت فشرده در شاخسارهای امامت پدیدار است. زندگانی پیشوایان شیعه و تاریخ پر افت و خیز تشیع در تاریخ اسلام و تجربه 250 ساله فعالیت مدام ائمه(ع) و اصحاب آنان از جهات گوناگون سزاوار درنگ و مداقه است. نخست از این نظر كه «امام» و پیشوای دینی و اجتماعی در نزد شیعیان، «حجّت خدا» تلقی می‏شود و همچون رسول الهی برخوردار از مقام «عصمت» است و نیز از این نظر كه آگاهی از چگونگی رفتار و آزمونهای عملی امامان(ع) در موضع فرهنگ، معنویت، جهاد، سیاست و اجتماع برای شیعیان و پیروانشان درس‏آموز است؛ آن‏هم در حالی‏كه همواره از مقام اسلامی و اجتماعی خویش به دور نگاه داشته شده‏اند تا از مردم جدا بمانند و در انزوا یا گرفتاری به سر برند و آموزه‏هایشان شناخته و آشكار نگردد.

پژوهشها و مطالعات دینی، یکی از حوزه‌های مطالعاتی عمده و اصلی در طول حیات آدمی بوده است. نقش و جایگاه دین در زندگی انسانها، سبب شده است بشر در طول تاریخ به تأمل جدی در آن بپردازد. میان مطالعات دینی، مطالعات معطوف به آینده جهان و بشر، ویژگی خاصی داشته و همواره شور و اشتیاق بیشتری را برانگیخته است. امید به آینده، همواره برای بشر مطرح بوده و انسانها غالباً در انتظار آینده‌ای نیک بوده‌اند. آینده درخشان و طلایی، خود از آموزه‌های ادیان الهی بوده است.