تحمل بارزترین مصداق مدارا و محور و پیام اصلی آن است تا آنجا که می‌توان گفت تمام مظاهر و جوانب مختلف مدارا، ناگزیر به گونه‌ای بدان بازمی‌گردد. تحمل جلوه‌های متفاوتی دارد و به صورت‌های گوناگونی ظاهر می‌شود. از این رو جای آن دارد که نظر خواجة شیراز در این باره به تفصیل و تحت عنوان‌هایی جداگانه بررسی شود:
ایران‌زمین در طول تاریخ سرافراز خود، سخنوران سترگ و نامور بسیاری به خود دیده است؛ اما بی‌گمان هیچ‌یک از نظر نفوذ کلام و تسخیر قلوب و کسب شهرت و محبوبیت ـ چه در مقیاس ملی و چه در سطح جهانی ـ به مرتبه و منزلت حافظ نایل نشده‌اند. در تأیید این مدعا کافی است به نمونه‌هایی از انبوه القاب، عناوین و اوصافی که حافظ‌پژوهان و شیفتگان خواجه شیراز در مقام تجلیل و تحسین او به کار برده‌اند نظری بیفکنیم:
می‌بینیم چگونه با تکیه بر این تضاد بریدگی مورد بحث معنا می‌یابد و همگام با آن حسی که حاکی از شناخت زیبایی در شعر است، ما را غافلگیر میکند. آنچه در آغاز چاله‌ای در متن روایت به نظر می‌رسید، اکنون عنصر معنابخشی است که از پیوند دادن دو تجربۀ متضاد هستی سرچشمه می‌گیرد.
استفاده از مصراع یا ابیات شاعران دیگر امری معمول و مرسوم بوده است؛ در این مجال نگاهی داریم به ابیات شاعران دیگر در دیوان حافظ. «تضمین» یکی از صنایع ادبی است و در علم بدیع، آوردن یک مصراع یا یک بیت یا ابیاتی از شعر دیگران در ضمن شعر خود را می‌گویند.
گفت حافظ آشنایان در مقام حیرتند دور نبود گر نشیند خسته و مسکین غریب در مقدمه نخستین دیوان حافظ، محتمل جمع آوری شده توسط محمد گلندام یا به تعبیر سودی یکی از احباب (دوستان) او، نویسنده حافظ را چنین معرفی میکند:
گنجینه سترگ ادبیات و برگ های طلایی تاریخ تمدن ساز فرهنگ ایرانی را اگر در کالبدی تجسم کنیم و بنا را بر آن بگذاریم که خلعت و قبایی را بر تن آن بنشانیم، بی هیچ شکی آن جامه زرین مزین به نام خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی خواهد بود.
محمد روشن، نویسنده، پژوهشگر و استاد سابق دانشگاه به مناسبت روز بزرگداشت حافظ گفت: یکی از ویژگی‌های شعر حافظ این است که از لحاظ تمام صنایع شعری بی‌همتاست. جافظ آنقدر در کاربرد ترکیبات و واژگان شعری و کلام عرفانی تسلط دارد که ملاحظه می‌کنید که همه فارسی‌زبان‌های ایران، یک شب یلدا را با حافظ برگزار می‌کنند، غزل می‌خوانند و فال می‌گیرند؛ یعنی بدون اختیار و استثنا، دانا و نادان، خوانا و ناخوان، به شعر حافظ تفأل می‌زنند.
ابن عربی و حافظ، دو تن از بلندمرتبگان بی‌بدیل عرفان و حکمت اسلامی هستند. ابن عربی در شرح و بیان غوامض و رموز عرفانی و حافظ در شرح شاعرانه و شورانگیز این رموز و معانی. محیی‌الدین در آثاری چون فصوص و فتوحات و البته دیگر آثارش، عمیق‌ترین معانی عرفانی را بیان نموده و مفسّران و شارحان آرایش نیز تا آنجا که ممکن بوده، در تبیین و روشنی این معانی کوشیده‌اند. به قسمی که بدون تردید، مهم‌ترین و گسترده‌ترین تألیفات عرفانی در تمدن اسلامی خاص ابن‌عربی و پیروان اوست.
آیین پاسداشت یاد روز حافظ با حضور مسئولین و چهره های ادبی و فرهنگی در شیراز برگزار شد. علی اصغرمونسان معاون رییس جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دربیست و سومین یادروز حافظ در جوار آرامگاه خواجه اهل راز، لسان‌الغیب شیرازی، اظهار داشت: اشعارحافظ نوعی بدیعی از معنا و لفظ در ادبیات فارسی به شمار می‌رود چراکه سخن او هم عاشقانه و هم عارفانه است، پس حافظ شعری نو آفرید.
میرجلال‌الدین کزازی درنشست «حافظ رند عالم‌سوز»، عنوان کرد: داستان حافظ هرگز پایان نمی‌پذیرد. زیرا ما هرگز نمی‌توانیم دانست حافظ که بوده است، چگونه می‌اندیشیده و این همان رندی است. در حقیقت نهاد ایرانی نهادی پیچاپیچ و آکنده از مازهای راز است و به آسانی نمی‌توان ایرانی را شناخت. رندی دستاورد آزمودگی و کاردیدگی است و ایرانی به آسانی دل بر کسی استوار نمی‌دارد و فریفته آواز افکنی ها نمی شود، که نمود و نشان آن را هر روز می‌بینیم.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید