اخبار

علی حاجی‌تقی مدیر نشر ارمغان طوبی در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: به تازگی کتابی با عنوان «خلوت انس» چاپ کرده‌ایم که شرح عرفانی غزلیات حافظ را برای مخاطبان عام در بر می‌گیرد.

ظاهراً همه‌ ما حافظ را می‌شناسیم! بچه‌محلِ ماست، قوم و خویشِ ماست، گاهی هم...خودِ ماست! حافظ می‌شویم و شعرش را چنان می‌خوانیم از بَر، که گویی خود سروده‌ایم آن را در شادمانی و تلخی زمانه اما...واقعاً او را می‌شناسیم؟!

از ویژگیهای بسیار برجسته و سرآمد سروده‌های حافظ، ساختار بسیار استوار و هندسه بسیار سنجیده و بهنجار آنهاست. در این هندسه سنجیده و بهنجار، واژه ها و سازه ها از میان واژگان همرده چنان هشیارانه و استادانه گزینش شده و چنان تردستانه و شیرینکارانه از پی هم آمده و چنان سنجیده و اندازه گیری شده، همنشین گشته است

آوازۀ حافظ که در قرن 8ق/ 14مدر شیراز می زیست، به سبب قدرت تفکر، زبان رندانه، ویژگی دیدگاه و مخصوصا طرز بیانش، به عنوان یکی از پراحساس ترین سرایندگان خاورزمین، با گذشت زمان به شرق و غرب عالم رسید. غزلیات او در اندک زمانی در خراسان، ترکستان، هندوستان، عراق (عرب و عجم) و ارّان ورد زبانها شد

آن چه هنر حافظ را به صورتی متمایز و غیرقابل تعبیر نشان میدهد، سنخیّت لفظ و معنی و پوشیدگی نجیبانۀ مشترکی است که در نسوج آن دو حلول کرده است. مفاهیم و معانی بدیع و بلندی که پرده نشین ضمیر اوست در قالب الفاظی حلول کرده است که غالباً جانشین پذیر نیست. نه لفظ عایق معنی است و نامحرم و نه معنی رَمَنده و گریزان از لفظ و قالب. گویی الفاظ و معانی در دیوان این گویندۀ بزرگ، پیوندی ذاتی دارد.

عصر حافظ، عصر انحطاط اخلاق و از میان رفتن ضوابط سالم در روابط طبقات مختلف مردم، بویژه حاکمان و فرمان روایان و صوفیان و زاهدان است و نابسامانی و هرج و مرج ناشی از ظلم و بیداد حاکم و فرمان روایان از یک طرف و رواج و ریاکاری و خدعه و نیرنگ فقیهان دینی و صوفیان مدعی از طرفی دیگر، سبب سقوط ارزش های اخلاقی و مذهبی شده است

در اردیبهشت ۱۳۹۶ دو نشست با محوریت مباحث ادبی و حافظ خوانی با حضور دکتر علی فردوسی (استاد جامعه‌شناسی دانشگاه نتردام-سانفرانسیسکو) در تهران برگزار شد که گزارش‌های مربوط به آن را در ادامه می‌خوانید.

بر اساس دیدگاهی که در میان بخشی از پژوهشگرانِ حوزه حافظ شناسی رایج شده است، حافظ در دوره ای از زندگی خود به کار «دیوانی» می پرداخت و از جمله مأموران و کارگزاران تشکیلات اداری و دیوانی بوده است. بررسی دقیق استنادات و شیوه استنباط های صورت گرفته، ضرورت بازبینی این دیدگاه را بیان می کند.

خبر این که «کارشناسان انجمن آسیایی [کلکته] … به شکلی کاملا تصادفی، دستنوشته‌ای با اوراق زرد و کهنه یافته‌اند که به زودی متوجه شدند نسخه ناشناخته‌ای از دیوان حافظ است»، و این که در این «دیوان نویافته، غزلی هست با مطلع “بحمدالله که بازم دیدن رویت میسر شد” که در نسخه‌هایی که تا کنون می‌شناسیم، وجود ندارد»،خبر خوشی است.

وقتی سخن از ارتباط شعر حافظ با مفاهیم و آموزه های قرآنی به میان می آید، بی درنگ این ابیات وی به ذهن متبادر می شود: صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ/ هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم