شاعری بنیان نهاد و صاحب سبک / بهروز صاحب اختیاری

1394/5/3 ۱۰:۳۱

احمد شاملو شاعر نوپرداز و آوانگارد و پیشرو ایرانی در 21/ آذر/ 1304 خورشیدی در تهران خیابان صفی‌علیشاه خانه شماره 134 نزدیک خانقاه درویشان و صوفیان به دنیا آمد. به‌دلیل شغل پدرش به شهرستان‌های مختلف انتقال یافت و در آن سکونتگاه‌ها با فرهنگ و رسوم و آیین‌های مردمان آن سامان آشنایی یافت. ابتدا از پیروان نیما یوشیج (علی اسفندیاری) بود، تخلص شعری‌اش را ابتدا «الف - صبح» و سپس «الف - بامداد» برگزیده بود.

به انگیزه دوم مرداد؛ پانزدهمین سال درگذشت «احمد شاملو»

احمد شاملو شاعر نوپرداز و آوانگارد و پیشرو ایرانی در 21/ آذر/ 1304 خورشیدی در تهران خیابان صفی‌علیشاه خانه شماره 134 نزدیک خانقاه درویشان و صوفیان به دنیا آمد. به‌دلیل شغل پدرش به شهرستان‌های مختلف انتقال یافت و در آن سکونتگاه‌ها با فرهنگ و رسوم و آیین‌های مردمان آن سامان آشنایی یافت. ابتدا از پیروان نیما یوشیج (علی اسفندیاری) بود، تخلص شعری‌اش را ابتدا «الف - صبح» و سپس «الف - بامداد» برگزیده بود. از 16 سالگی (1320 خورشیدی) به نوشتن مقاله‌های ادبی در هفته نامه «پولاد» و «اطلاعات هفتگی» پرداخت. در 22 سالگی (1326 خورشیدی) با بانو اشرف‌الملوک اسلامیه ازدواج کرد.

نخستین کتاب شعرش را با عنوان «آهنگ‌های فراموش شده» منتشر کرد و ان را به همسرش هدیه نمود، چهار فرزند او «سیاوش، سامان، سیروس، ساقی» حاصل این ازدواج هستند. رخداد مهم زندگی‌اش در این سال‌ها، آشنایی با مرتضی کیوان (نواده جناب شیخ عباسعلی کیوان قزوینی، فیلسوف و عارف معاصر) بود که تأثیری بسزا و شگفت بر ذهن و روان او گذاشت. برهمین مبنا بود که به دلیل تحول دیدگاه‌های اجتماعی اش، در سال 1336 خورشیدی کتاب «هوای تازه» را چاپ کرد، کتابی شگرف که سبک جدیدی در ادبیات نوین و در شعر نوی ایران پدید آورد و آن باز نمود دیدگاه‌هایش در ارائه شعر «سپید» (شعر بی‌وزن) بود.

در سال 1331 خورشیدی به مدت دو سال مشاور فرهنگی سفارت مجارستان بود که توانست نخستین اثر ترجمه‌ای خود را منتشر کند، کتاب داستانی با عنوان «مردی که قلبش از سنگ بود» نوشته «مور- یوکایی» نویسنده مجاری. در سال 1336 خورشیدی با خانم دکتر توسی حائری مازندرانی (استاد زبان فرانسه، در دانشگاه تهران) ازدواج می‌کند و کتاب «باغ آینه» را منتشر و آن را به همسرش هدیه می‌نماید. سرانجام در سال 1343 خورشیدی با همسر سوم خود بانو آیدا (ریتا- اتانث سرکیسیان) ازدواج می‌کند، کتاب‌های «آیدا در آینه» و «آیدا، درخت و خنجر و خاطره» را چاپ کرد که آنها را به همسرش هدیه می‌نماید. یکی از آثار بسیار مهم شاملو، گردآوری وتدوین و تنظیم فرهنگ فولکلور مردم کوچه و بازار تهران با نام «کتاب کوچه» است، که شاملو از حدود 1330 خورشیدی به جمع‌آوری و تدوین آن همت گماشت، در این کار سترگ و خطیر همسرانش (خانم اسلامیه، خانم حائری، خانم آیدا) او را یاری‌اش می‌کردند.

در سال 1350 خورشیدی به فرهنگستان زبان ایران، برای تحقیق تکمیلی وتدوین نهایی کتاب کوچه دعوت شد که مدتی حدود سه سال در این نهاد فعالیت داشت. شاملو دارای 18 دفتر شعر و همچنین آثاری در زمینه‌های ترجمه (شعر و داستان)، قصه‌نویسی و مقاله‌های بی‌شمار بوده ‌است. این شاعر بزرگ به‌دلیل تسلط‌اش بر مقوله‌های مختلف «فرهنگی- ادبی- هنری) دارای شخصیتی چند وجهی بود. شاملو را می‌توان شاعر، نویسنده، روزنامه نگار، پژوهشگر ادبیات کودک، مترجم، فرهنگ نویس و... دانست. در ضمن به فعالیت‌های سینمایی نیز توجه جدی داشت و علاوه بر چند فیلم نوشت، به بازیگری هم علاقه‌مند بود. او مبتکر شعر شفاهی تحت عنوان مجموعه صوتی «صدای شاعر» بود.

شاملو مسئولیت خود را اصلاح دبیره فارسی (رسم‌الخط فارسی) می‌دانست. او در پر باری شورای بازنگری در شیوه نگارش و خط فارسی مؤثر بود و تلاش خود را در جهت اصلاح شیوه نگارش خط‌فارسی مبذول می‌داشت. سرانجام در ساعت 9 شب دوم مرداد 1379 خورشیدی در دهکده فردیس کرج درگذشت.

روزنامه ایران