1394/2/15 ۰۸:۰۱
به مناسبت 15 ارديبهشت، روز شيراز . نمي‌شود اشعار دلنشين سعدي و حافظ را خواند و از دلبستگي اين دو ستيغ سربلند ادب و معرفت به شيراز آگاه شد و با آنها اظهار همدلي نكرد؛ همچنان كه قرنها بعد شهريار شعر معاصر از دلباختگي خود اين چنين گفت: سلام ای شهر شیخ و خواجه، شیراز سلام ای مهد عشق و مدفن راز
به مناسبت 15 ارديبهشت، روز شيراز
خوشا شیراز و وضع بی‌مثالش خداوندا نگه دار از زوالش
به شیراز آی و فیض روح قدسی بجوی از مردم صاحب کمالش
(حافظ)
نمي‌شود اشعار دلنشين سعدي و حافظ را خواند و از دلبستگي اين دو ستيغ سربلند ادب و معرفت به شيراز آگاه شد و با آنها اظهار همدلي نكرد؛ همچنان كه قرنها بعد شهريار شعر معاصر از دلباختگي خود اين چنين گفت:
سلام ای شهر شیخ و خواجه، شیراز
سلام ای مهد عشق و مدفن راز
سلام ای قبلة تقدیس و تقوا
سلام ای قلعة سیمرغ و عنقا
سلام ای شهر عشق و آشنایی
سلام ای آشیان روشنایی
بهار بوستانت بی‌زمستان
دعایت کرده سعدی در گلستان
دل و دلبسته ایران تو باشی
گل و گلدسته ایران تو باشی
اگر من دیهقان یا شهریارم
گدای عشق این شهر و دیارم
شیراز از دیرباز به واسطه مرکزیت نسبی‌اش در منطقه زاگرس جنوبی و واقع‌شدن در اقليمي به نسبت حاصلخیز، محلی طبیعی برای مبادلات محلی کالا بین کشاورزان، یکجانشینان و عشایر بوده، همچنين در مسیر راههای تجاری داخل ایران به بنادر جنوب كشور قرار گرفته است. اينها سواي جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، مذهبی و طبیعی فراواني است كه همواره زائران و گردشگران بسیاری را به سوی خود فرا می‌خواند؛ چنان كه رهبر معظم انقلاب آن را «سومین حرم اهل بیت در ایران» خوانده‌اند.
ریشه نام شیراز
اولین اشاره به نام شیراز، بر روی لوحهای گلی عیلامی به ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد که در جنوب غربی شيراز یافت شده و به شهری به نام تیرازیس اشاره دارد. نام شیراز بر روی سفالهای پیدا شده از ویرانه‌های دوره ساسانی در سده دوم میلادي نیز رؤیت شده است. در کاوشهای باستان‌شناسی تخت‌جمشید، خشت‌نبشته‌هایی عیلامی به دست آمد که بر روی چند مورد از آنها به قلعه‌ای به نام «تیرازیس» یا «شیرازیس» اشاره شده است. همچنین مهرهایی مربوط به اواخر ساسانی یافت شده که حاوی نام «شیراز» می‌باشند. آثاری عیلامی (شامل یک سه‌پایه برنزی) مربوط به هزاره دوم پ.م در جنوب شرقی شیراز یافت شده است.
پیشینه شهری
شواهدي همچون نگاره‌های سنگی مربوط به اوایل ساسانی، آتشکده‌های هرمزد و کارنیان و قلعه باستانی شاه‌موبد و آثار مکشوفه در قلعه ساسانی چنین می‌نمایاند که شیراز تا پایان دوره ساسانی شهری با جمعیتی عمده و احتمالا مرکزی اداری بوده، گرچه در زمان داریوش زیر سایه پارسه و پس از حمله اسکندر زیر سایه شهر استخر قرار داشته است. از اين روست كه به رغم تأكيد برخي منابع بر ساخت شهر در دوران اسلامي، حمدالله مستوفی در نزهه‌القلوب (۷۴۰ق) از تجدید امارت آن در عصر اسلامي خبر مي‌دهد؛ چه، ايالت پارس كه در دورة ساسانی شامل استان فارس امروز، یزد، بوشهر، حاشیه خلیج فارس و جزایر آن و بخشی از خوزستان مي‌شد، طی سالهای ۶۴۰ـ ۶۵۳م به تسخیر مسلمانان درآمد و به تدریج با اسلام آوردن ایرانیان و انحطاط شهر استخر، شیراز اهميت بيشتري يافت.
آل بویه تا صفویان
در سده چهارم و پنجم هجری قمری آل بویه فارس، شیراز را به پایتختی برگزیدند و مساجد، قصرها، کتابخانه و آبراهی در آن بنا نمودند. در این دوران شیراز به بزرگترین شهر استان فارس تبدیل شده بود. آل بویه شیعه بودند و مراسمی مانند محرم و عید غدیر را پاس می‌داشتند. در آن زمان بازار شهر به هنگام جشن مهرگان و نوروز نورانی می‌شد.
با ناتواني بوييان، نخست سلجوقيان و سپس اتابکان فارس (سَلغُریان) از نیمه سده ۶ هجری بر شیراز مستولی شدند. در دوره اخير شیراز شکوفا شد و بناهای متعددی نظیر مدرسه، بیمارستان، بازار اتابک ساخته شد. به تدبیر اتابکان در حمله مغول، شیراز از تخریب و قتل‌عام در امان ماند؛ چرا که حکمرانان سلغری، به پرداخت مالیات به مغولان رضایت دادند. شیراز از قتل‌عام تیمور نیز در امان ماند؛ زیرا فرماندار فارس تسلیم شد. در سده سیزدهم میلادی، شیراز مرکزی پیشرو در علم و هنر بود. به خاطر تشویق حاکمان و وجود دانشمندان و هنرمند، این شهر توسط جغرافی‌دانان قدیمی دارالعلم نامیده می‌شد. در دوران صفویه بناهای متعددی در شیراز ساخته شد. کریم خان زند نيز شیراز را در سال ۱۱۸۰ق به پایتختي برگزید. در این دوران شهر رونقی دوباره یافت و بر جمعیتش افزوده شد. استادکاران و کارگران از سراسر ایران به شیراز آمدند و بناهای متعددی مانند ارگ جدید، بازار وکیل، دیوانخانه، توپخانه، مسجد باشکوه وكيل ساختند.
آب و هوا
اطراف شیراز را رشته کوههای نسبتاً مرتفعی به شکل حصاری استوار، احاطه کرده‌اند که از غرب به کوه دراک، از شمال به کوههای بمو، سبزپوشان، چهل‌مقام و باباکوهی محدود شده و ارتفاعش از سطح دریا بین ۱۴۸۰ تا ۱۶۷۰ متر در نقاط مختلف شهر متغیر است. شیراز آب و هوای آن مدیترانه‌ای دارد. میانگین دما در تیرماه (گرمترین ماه) ۳۰ و در دی‌ماه (سردترین ماه)، ۵ درجه سانتی‌گراد و میزان بارندگی سالیانه آن حدود ۳40 میلیمتر است.
شهر فرهنگ و جاذبه‌های تاریخی
شیراز با داشتن بزرگاني چون سعدي و شيراز و بعدها شاعران ديگري كه تا حال حاضر دنباله‌رو شاخصان ادبي بوده‌اند، به شهر شعر در ایران معروف است؛ همچنان كه به لحاظ باغهاي متعدد به شهر گل و بلبل نيز شهرت دارد؛ چه، از قدیم به داشتن باغهای بسیار و زیبا مشهور بوده است. از معروفترین این باغها می‌توان به باغ ارم، باغ عفیف‌آباد، باغ دلگشا و باغ جهان‌نما اشاره كرد.
شیراز یکی از مهمترین مراکز گردشگری ایران است. از جاذبه‌های تاریخی شهر شیراز اينهاست: آتشکده صمیکان، آرامگاه خواجوی کرمانی، ارگ کریم‌خان، باغ جهان‌نما، باغ ارم، باغ تخت، باغ چهل‌تن، باغ دلگشا، باغ عفیف‌آباد، باغ نارنجستان قوام، باغ هفت‌تن، حافظيه، خانه صالحی، چاه مرتاض‌علی، حمام باغ نشاط، سعدیه، عمارت باغ ایلخانی، عمارت باغ نشاط، عمارت دیوانخانه، عمارت کلاه‌فرنگی باغ نظر، مسجد نصیرالملک، قصر ابونصر، قلعه کک‌ها، مدرسه آقاباباخان، مدرسه خان، موزه پارس، موزه هفت‌تنان، نقش‌برجسته بهرام. از جاذبه‌های طبیعی شیراز است: آبشار کوهمره سرخی، برم‌دلک، پارک قلعه‌بندر، پارک ملی بمو، باغ پرندگان شیراز، پیربناب، چشمه جوشک، چشمه خارگان، چشمه ریچی، دریاچه دشت ارژن، دریاچه مهارلو، رکن‌آباد، روستای قلات، کوه سبزپوشان، گردشگاه آتشکده، گردشگاه چاه‌مسکی، گردشگاه چشمه سلمانی و گردشگاه هفت‌بر.
مزار امامزادگان متعددی که در شیراز وجود دارد، در طول سده‌ها ساختار اجتماعی و اقتصادی این شهر را شکل داده است. گفته می‌شود که در زمان مأمون عباسی، جمعی از فرزندان و نوادگان امام كاظم(ع) به شیراز آمدند و پس از درگذشت، تربتشان زيارتگاه مردم شد؛ از آن جمله است: زيارتگاه احمد بن موسي(ع) معروف به شاهچراغ و برادرشان، امامزاده علی بن حمزه، سيد علاءالدين، امامزاده عبدالله، امامزاده ابراهيم و سادات بزرگوار ديگر كه در مجموع شيراز را به صورت سومين حرم اهل بیت در ایران درآورده است.
مراکز آموزش عالی
چند دانشگاه مهم ایران در شیراز قرار دارند؛ همچون: دانشگاه شیراز، دانشگاه صنعتی شیراز، دانشکده صنایع مخابرات راه دور ایران، دانشکده صنعت الکترونیک، دانشکده فنی مهندسی شهید باهنر، مرکزآموزش عالی حافظ، مرکز آموزش عالی پاسارگاد، دانشگاه آزاد و دانشگاه پیام نور.
با تصویب شورای شهر شیراز و تأیید مجلس شورای اسلامی، روز میانی بهار، ۱۵ اردیبهشت به نام روز شیراز نامگذاری شده است.
اطلاعات
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید