صادق هدایت؛ بنیانگذار مردم‌شناسی در ایران

1392/3/20 ۱۲:۱۰

صادق هدایت؛ بنیانگذار مردم‌شناسی در ایران

محمد میرشکرایی ،جامعه شناس ایرانی که در همایش «میراث فرهنگی‌، دیروز‌، امروز و فردا» سخن می‌گفت ،صادق هدایت را اولین مدم شناس ایران معرفی کرد. او گفت: آنچه مردم‌شناسی را از دیگر دانش‌های حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی متمایز می‌کند، نوع روش تحقیق در این زمینه است.


محمد میرشکرایی ،جامعه شناس ایرانی که در همایش «میراث فرهنگی‌، دیروز‌، امروز و فردا» سخن می‌گفت ،صادق هدایت را اولین مدم شناس ایران معرفی کرد. او گفت: آنچه مردم‌شناسی را از دیگر دانش‌های حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی متمایز می‌کند، نوع روش تحقیق در این زمینه است.


این مردم‌شناسی پیشکسوت که در همایش ، اظهار کرد: «دیروز» در حوزه‌ی مردم‌شناسی به چندهزار سال پیش برمی‌گردد، اگرچه این علم کاملا جدید است؛ اما موضوع‌اش بسیار قدیمی است و کتاب‌های زیادی حتی به زبان پهلوی در این زمینه نوشته شده است.
او مردم‌شناسی در «دیروز» را در دو بخش تاریخ و مردم‌شناسی گذشته با مفهوم امروزی تقسیم‌بندی کرد و ادامه داد: افرادی مانند صادق هدایت، بنیان‌گذار مردم‌شناسی در کشور بودند. هرچند بعدها فرنگی‌ها آمدند و نام مردم‌شناسی را برابر با قوم‌شناسی گرفتند، ولی ما مردم‌شناسی را به معنای انسان‌شناسی به کار می‌بریم که حوزه‌های کاری و پژوهشی زیادی را دربرمی‌گیرد.


وی مردم‌شناسی در «فردا» را به مفهوم برنامه‌ریزی دانست و تأکید کرد: این علم، دانشی است که موضوع اصلی‌اش هویت فرهنگی است که اگر برای آن برنامه‌ریزی داشته باشیم، برای آینده برنامه‌ریزی کرده‌ایم که یک برنامه‌ریزی هدفمند است و می‌تواند برنامه‌ی هدفمندی برای مردم‌شناسی در ایران باشد و اگر در این زمینه موفق شویم، بزرگ‌ترین وظیفه‌ی خود را انجام داده‌ایم.


در ادامه‌ی این مراسم، محمدحسن محب‌علی - پیشکسوت حوزه‌ی مرمت و احیای آثار تاریخی - درباره‌ی حفظ و احیای میراث فرهنگی از دیروز‌، امروز و فردا سخن می‌گفت و اظهار کرد: ما از نظر قوانین، هیچ کمبودی نداریم. قانون سال 1309 یکی از کامل‌ترین قوانین در این حوزه است و پایه‌ی کاری بسیاری از اقدامات را تشکیل می‌دهد.


وی درباره‌ی حفظ و احیا در میراث فرهنگی در «دیروز‌»، بیان کرد: در روزهای نخست تشکیل این حوزه، موضوع حفاظت مدتی دست اداره‌ی اوقاف و مدتی نیز دست آموزش و پرورش بود و دستگاه‌های مختلف به‌صورت رسمی و غیررسمی در این حوزه کار می‌کردند؛ اما از سال 1344، سازمان ملی حفاظت از آثار باستانی تشکیل شد و بسیاری از اقدامات را به‌صورت متمرکز در یک حوزه قرار داد.


او با اشاره به این‌که اقدامات این سازمان تا سال 1354 به‌خوبی انجام می‌شد‌، گفت: مشکل عمده‌ی ما، هماهنگ نبودن دستگاه‌ها بود، چون هر دستگاه به‌تنهایی کار خود را انجام می‌دهد و ارتباطی قوی با یکدیگر نداشتند. به همین دلیل، سازمان میراث فرهنگی همه‌ی دستگاه‌ها را دور هم جمع کرد و اساسنامه‌ای تشکیل داد که این اساسنامه بر سه پایه‌ی پژوهش، آموزش و حفظ و احیا قرار داشت.


محب‌علی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به این‌که 70 درصد اقدامات در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مربوط به پژوهش، مستندسازی‌ و مطالعه است و 30 درصد آن به اجرا برمی‌گردد، ادامه داد: اولین گام در این سازمان «شناخت» است، ولی متأسفانه ما هنوز به شناخت کافی نرسیده‌ایم.


نخستین معاون حفظ و احیای سازمان میراث فرهنگی با اشاره به اقداماتی که این سازمان در سال‌های نخست بعد از تأسیس انجام داده است، گفت: در آن زمان، ما فقط به‌دنبال رفع خطر و حفاظت از اثار تاریخی بودیم، برنامه‌ریزی‌های ما به احیای آثار تاریخی نمی‌رسید، چون با مشکلات زیادی روبه‌رو بودیم.


او تأکید کرد: معتقدم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از گذشته تا کنون در بحث قوانین، هیچ کمبودی نداشته، بلکه از نظر اجرا و تشکیلات با کمبودها و مشکلاتی روبه‌رو بوده است که اگر آن‌ها برطرف شوند، این سازمان بدون نقص می‌تواند به کارش ادامه دهد.
وی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش با تأکید بر این‌که بحث احیای بافت‌های تاریخی در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بسیار دیر آغاز شد‌، گفت: بافت‌های تاریخی، بزرگ‌ترین سند زندگی اجتماعی ما هستند. به همین دلیل، باید دیدگاه مسوولان و مردم را نسبت به این موارد اصلاح کنیم. میراث فرهنگی و سازمان متولی آن، گنج نیست بلکه یک درخت پیر است که پایه‌ی آن را فرهنگ و حرکت آینده‌ی کشور تشکیل می‌دهد.


این کارشناس ارشد رشته‌ی مرمت آثار تاریخی با اشاره به معماری‌های زشتی که اکنون بسیاری از بناها در کشور دارند، اظهار کرد: از زمانی این معماری رشد کرد که این علم از پایه‌ی آن درخت پیر جدا شد. هر شهری که بافت تاریخی دارد همه‌ی آن شهر، یک شهر تاریخی محسوب می‌شود، بنابراین باید همه‌ی آثار آن شهر از آن پایه‌ی تاریخی شکل گیرد.
او همچنین خطاب به رییس سازمان میرای فرهنگی و گردشگری، بیان کرد: متأسفانه این سازمان از نظر کارشناسی بسیار ضعیف شده است، هر اندازه این بخش در سازمان قوی‌تر باشد، قدرت مانور بیشتری خواهیم داشت. باید از کارشناسان خوبی استفاده کنیم تا آینده‌ی بهتری را برای این سازمان رقم بزنیم.


وی آثار تاریخی باقی‌مانده در کشور را یک برکت برای جمهوری اسلامی دانست و گفت: این یک دیدگاه است و اگر تغییر کند دیگر میراث فرهنگی هیچ ارزشی ندارد و همه‌چیز تغییر می‌کند.


محب‌علی در بخش پایانی صحبت‌هایش با تأکید بر لزوم ایجاد یک بخش پژوهشی برای میراث فرهنگی در همه‌ی تشکیلات کشور، اظهار کرد: در بخشی مانند کشاورزی سالانه اتفاق‌های زیادی رخ می‌دهد که به بخش پژوهشی میراث فرهنگی نیاز دارند. اگر روی این‌گونه مسائل کار کنیم از وضعیت کنونی نجات پیدا می‌کنیم.


او افزود: آثار فرهنگی ایران روحی زنده دارند. امیدوارم این آثار تا نسل‌های بعدی همچنان پابرجا باشند.
 

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: