زبان‌شناسی در عمق عربی

1393/12/2 ۰۹:۴۴

لابد از عجایب روزگار تلقی می‌شود اینكه اسم فردی آذرتاش آذرنوش باشد و در عین حال از بزرگ‌ترین عربی‌شناسان زمانه. ٢٩ بهمن ماه ٧٧ سال از تولد مردی می‌گذرد كه‌ زاده قم است، یادگیری عربی را در دانشكده معقول و منقول آغاز كرده، برای تحصیل آن به عراق سفر كرده و دو دكترا در ادبیات عرب از فرانسه اخذ كرده است.

به مناسبت سالروز تولد آذرتاش آذرنوش

محسن آزموده: لابد از عجایب روزگار تلقی می‌شود اینكه اسم فردی آذرتاش آذرنوش باشد و در عین حال از بزرگ‌ترین عربی‌شناسان زمانه. ٢٩ بهمن ماه ٧٧ سال از تولد مردی می‌گذرد كه‌ زاده قم است، یادگیری عربی را در دانشكده معقول و منقول آغاز كرده، برای تحصیل آن به عراق سفر كرده و دو دكترا در ادبیات عرب از فرانسه اخذ كرده است.

تسلط شگرف بر پیچش‌ها و دشواری‌های زبان عربی اما سبب نشده كه از عشق و علاقه دكتر آذرتاش آذرنوش چهره ماندگار ملی، به فرهنگ ایرانی و زبان فارسی كاسته شود. آنها كه كتاب ارزشمند او با نام چالش میان فارسی و عربی را خوانده‌اند، می‌دانند كه این استاد زبان عربی با چه بیان منطقی و استواری از زبان فارسی به عنوان یكی از عناصر اساسی مقوم فرهنگ ایرانی دفاع كرده است و نشان داده كه به ویژه در قرون نخستین تاریخ ایران اسلامی «زبان عربی، با همه توانمندی‌های دینی و ادبی و علمی و سیاسی، نتوانست جای زبان فارسی را بگیرد.»

دكتر آذرنوش در این كتاب نشان می‌دهد كه چگونه در سده‌های نخست «در كشاكشی كه میان عربی و فارسی برپا شده بود، بسیاری برای حفظ فارسی كوشیدند، توده‌های مردم هم زبان و هم سنت‌های خود را پاس می‌داشتند و به همین سبب ارباب قلم را وا می‌داشتند كه به زبان‌شان عنایت ورزند.» البته استاد آذرنوش آثار برجسته دیگری نیز چون ترجمه موسیقی اكبیر فارابی، ترجمه تاریخ اسلام حسین مونس و فرهنگ معاصر عربی-فارسی دارد كه هر یك به نوبه خود نشان‌دهنده میزان دانش و تسلط ایشان به تاریخ و فرهنگ این كهن بوم و بر است. گرایش همدلانه آذرنوش به فرهنگ ایرانی را كتاب جذاب و خواندنی دیگر ایشان یعنی تاریخ چوگان نیز نشان می‌دهد.

وی كه بیش از ٥٠ سال است یك چوگان‌باز حرفه‌ای است، در این كتاب این ورزش باستانی ایرانی را به مثابه یك فرهنگ بررسی می‌كند. نقطه قوت و اهمیت پژوهش‌های آذرنوش در بی‌طرفی علمی و دوری او از تعصب‌های رایج سره‌گرایانه یا عربی‌ستیزانه از یك سو و تحقیرهای عرب‌گرایان افراطی از سوی دیگر است. به دیگر سخن از آذرتاش آذرنوش می‌آموزیم كه پاسداشت یك فرهنگ و زبان به معنای تحقیر و توهین به دیگران و در غلتیدن به ورطه افراط و تفریط نیست و می‌توان از ظرفیت‌های برسازنده تعامل‌های فرهنگی بهره گرفت و بر غنای فرهنگ و معرفت بشری افزود.

روزنامه اعتماد