1403/8/6 ۰۹:۲۳
در اهمیت «دانشنامۀ زبان‌ها و گویش‌های ایرانی»
هرقوم و ملتی دارای زبان مختص خود است و در درون یک زبان، گویش‌های متنوع و لهجه‌های فراوان دیده می‌شود و هر زبان و گویش و لهجه، پیام و معنا را به شیوۀ خاص خود منتقل می‌کند. تنوع زبان در جهان با توجه به جغرافیا، تاریخ و فرهنگ بسیار گسترده و متنوع است. تخمین زده می‌شود مردم دنیا به بیش از هفت‌هزار زبان صحبت می‌کنند. 90 درصد این زبان‌ها توسط کم‌تر از یک‌صدهزار نفر تکلم می‌شود. 150 تا 200 زبان نیز کم‌تر از یک‌میلیون نفر مورد استفاده قرار می‌گیرد و حتی 64 زبان فقط یک‌گویش دارد.
زبان‌ها بر اساس تعداد گویشوران خود رده‌بندی می‌شوند. به‌این‌ترتیب هرچه زبان تعداد گویشوران بیش‌تری در جهان داشته باشد زایایی بیش‌تری داشته است ازسوی دیگر زبان‌هایی که به‌هردلیلی تعداد گویشوران کمی داشته باشند درصد میرایی آن‌ها بالا می‌رود و به‌مرور زمان با مرگ گویشوران خود زبان نیز می‌میرد. در دهه‌هاي اخير شاهد زوال زبان ها و گويش‌هايي هستيم كه عامل هويتي– فرهنگي و تاريخي هر قوم و ملتي هستند و مشاهده می‌شود كه يكي پس از ديگري در سطح جهان و مخصوصاً در ايران به بوتۀ فراموشي سپرده مي‌شوند تا جايي‌كه يكي از برآوردهاي اخير يونسكو نشان مي‌دهد تنها 10 درصد از حدود شش‌هزار زباني كه امروز با آن تكلم می‌شود تا پايان قرن حاضر با آن تكلم خواهد شد. مسئلۀ زبان‌ها و گویش‌ها و ثبت و ضبط آن‌ها با توجه به روند روبه‌رشد از میان رفتن آن‌ها بیش از همیشه ضروری شده است؛ بنابراین، برنامه‌ریزی برای شناسایی، گردآوری و ثبت آن‌ها باید توسط پژوهشگران این حوزه بیش‌تر مورد توجه قرار گیرد. یکی از کارآمدترین برنامه‌ها، تألیف دانشنامه‌ها و کتاب‌های زبان و گویش و شناساندن و معرفی آن‌هاست. تدوین دانشنامۀ زبان و گویش نه‌تنها راهی مؤثر در شناساندن و معرفی زبان‌ها و گویش‌های اين منطقه به‌شمار می‌آید بلکه منابع لازم را در دسترس پژوهشگران سراسر دنیا برای پژوهش‌های زبانی قرار خواهد داد.
دانشنامۀ زبان‌ها و گویش‌های ایرانی نخستین دانشنامه زبان و گویش است که با هدف شناساندن و پاس‌داشتن از زبان‌ها و گویش‌های ايرانی به‌صورت برخط در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در دست تدوین است. طرح آغازین این دانشنامه در سال 1389 فراهم آمد و با تصويب در شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی روند تدوين آن آغاز شد. امید است با همت والای پژوهشگران در حوزه‌های گویش‌شناسی و زبان‌شناسی این گنجینه‌های زبانی بیش از پیش ارج نهاده و در حفظ و نگهداری آن‌ها کوشیده شود.
استادیار زبان‌شناسی دانشگاه ولی‌عصرِ رفسنجان
منبع: روزنامۀ ایران
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید