نسخه خطی شرح کتاب التلویحات 700 ساله شیخ شهاب الدین سهرودی رونمایی شد

1402/5/14 ۱۱:۳۶

نسخه خطی «شرح کتاب التلویحات» شیخ شهاب‌الدین سهرودی کتابت شده در قرن هفتم هجری قمری موجود در مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی رضوی در یکصد و هفتاد و چهارمین برنامه سه شنبه‌های علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی معرفی و رونمایی شد.

به گزارش گنجینه رضوی، حجت الاسلام سید محمد موسوی دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی در این جلسه که در تالار کنفرانس کتابخانه مرکزی رضوی برگزار شد، به تبیین نقش شیخ اشراق در سیر فلسفه اسلامی و امتداد آن تا دوران معاصر پرداخت.

نقد آثار گذشتگان

وی گفت: فلسفه با زیر ساخت ها و مبانی معرفتی جهان بینی، و اعتقادات یک تمدن و جامعه سروکار دارد.

موسوی شهاب الدین سهروردی را یکی از درخشان‌ترین چهره‌های اندیشه و فرهنگ ایرانی معرفی کرد که ظهورش در صحنه حیات فلسفی و معنوی اسلامی از اهمیت بسیاری برخوردار است.

وی تصریح کرد: کسی می‌تواند به درک حکمت الاشراق سهروردی دست یابد که هم در حکمت استدلالی و فلسفی و هم در علوم باطنی قوی و عالم بـاشد زیرا خود شیخ اشراق معتقد است حقیقت حکمت الاشراق را از طریق رؤیت‌ و مشاهده‌ کسب کرده است.

این استاد دانشگاه شکست هیمنه ابن سینا در نقد آثارش را یکی از بزرگترین اقدامات شیخ اشراق عنوان کرد و گفت: فردی که در زمینه‌ای دارای عظمت باشد افرادی که در ادامه او بیایند صرفا تقلید کننده هستند اما سهرودی با نقد فلسفه ابن سینا این مسیر را هموار کرد.

وی همچنین جمع بین عقل، دین و شهود عرفانی را جمع کرد و راه و رسم سلوک عرفانی را آموزش داد و ملاصدرا ادامه دهنده راه او قرار گرفت.

 شرحی بر تلویحات

شهاب‌الدین یحیی بن حبش سهروردی مشهور به شیخ اشراق با اندیشه خود تحولی در فلسفه به وجود آورد و بر اثر کوشش‌های علمی وی، حوزه‌های عرفان و فلسفه بسیار به هم نزدیک شد.

آثار و رسایل زیادی از سهروردی به زبان عربی و فارسی در موضوعات عرفان، فلسفه، تصوف، حکمت، اخلاق و ادبیات به یادگار مانده و  افکار و گرایشات فکری وی در کتاب حکمه‌الاشراق او به ظهور رسیده است.

از دیگر آثار او به کتب تلویحات، مقاومات، مطارحات، بستان‌القلوب یا روضه‌القلوب، آواز پرجبرئیل، پرتونامه، رساله الطیر، صفیر سیمرغ، عقل سرخ، لغت موران، المشارع و المطارحات، هیاکل‌النور، یزدان شناخت، لمحات و ... می‌توان اشاره کرد.

در گنجینه مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی رضوی قریب به 75 نسخه خطی از آثار شیخ اشراق وجود دارد که به زبان عربی و فارسی بوده و برخی از آنها متن و گاها شرح و ترجمه آثار وی است.

یکی از قدیم‌ترین نسخ خطی مرتبط و وابسته به آثار شیخ اشراق که در کتابخانه آستان قدس نگهداری می‌شود کتاب «شرح التلويحات» عزالدوله سعد بن منصور بن سعد بن حسن بن هبه‌اللّه معروف به ابن كمونه (-683ق) است که در سال 667 هجری تألیف شده است.

این کتاب شرح و توضیح کتاب «التلویحات» شیخ اشراق به زبان عربی است که محتوای آن سه فنّ منطق، طبيعيات و الهيات است. عبدالرحمن بن محمود القرمى کاتب نسخه است که آن را به خط نسخ 25 سطرى در تعداد اوراق 336 برگ درسال 705 هجری قمری کتابت کرده است.

این نسخه به لحاظ قدمت و کهن بودن به عنوان یکی از نسخه بدل‌ها در تصحیحی که توسط نجفقلی حبیبی در سال 1387 انجام داده، مورد استفاده قرار گرفته و چاپ شده است.

منبع: کتابخانه آستان قدس رضوی