غلامحسین یوسفی؛ ادیبی نامدار و محققی پرکار

1402/4/13 ۱۰:۱۴

غلامحسین یوسفی از استادان دانشکده ادبیات فردوسی مشهد از جمله استادانی است که از هیچ کوششی در راه اعتلای نام این دانشگاه و دانشکده ادبیات فروگذار نکرد.

محمود فاضلی: غلامحسین یوسفی (متولد بهمن ۱۳۰۶) از استادان دانشکده ادبیات فردوسی مشهد از جمله استادانی است که از هیچ کوششی در راه اعتلای نام این دانشگاه و دانشکده ادبیات فروگذار نکرد. آن‌گونه که از خاطرات، یادها، اسناد و نوشته‌ها بر می‌آید او به معلمی عشق می‌روزید و به آن باور داشت و آن را با هیچ منصب و سمتی قابل قیاس نمی‌دانست. اگرچه به دولتمردان احترام می‌گذاشت اما از سرهوش و تجربه دریافته بود که قطار سیاست حتی اگر چند روزی از بخت و اقبال برخوردار باشد، سرانجام خالی و بی‌بار خواهد بود، ولی دانشی مرد، هرجا برود و هر اندازه که بر او زمان بگذرد، قدر می‌بیند و بر صدرش می‌نشانند. از این رو هیچ‌گاه به مناصب دولتی و حکومتی روی خوش نشان نداد و همواره از آن گریزان بود.

گروه‌های آموزشی را اساس و شالوده دانشگاه می‌دانست و بر این باور بود که سربلندی دانشگاه تنها از رهگذر بلندگی و شکوفایی گروه‌های آموزشی امکان‌پذیر است. بنابراین همه توان خود را در گروه زبان و ادبیات فارسی به کار می‌گرفت. او در جذب و پرورش همکاران گروه وسواسی کم‌نظیر داشت و می‌کوشید تا از معیارهای علمی عدول نکند و ملاک علم و دانش را در انتخاب‌ها رعایت کند.

یوسفی با تاسیس دانشکده ادبیات در دانشگاه فردوسی مشهد از سال ۱۳۳۴ تدریس دروس تاریخ ادبیات را در این دانشکده آغاز کرد. علاوه بر تدریس، تصدی تربیت معلم خراسان را نیز به عهده داشت و پس از انتصاب به دانشیاری زبان و ادبیات فارسی در سال ۱۳۳۶- ۱۳۳۵ به دانشگاه مشهد منتقل شد. در سال ۱۳۴۲ به رتبه استادی نائل شد و تا مهر ماه ۱۳۵۸ در دانشگاه فردوسی مشهد در دوره‌های لیسانس و فوق لیسانس و دکترای ادبیات تدریس کرد.

یوسفی که بحق باید او را پدر ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد نام نهاد پس از بازنشستگی با استفاده از قلم پرتوانش در راه گسترش فرهنگ و ادب پارسی تلاش کرد. او استادی پُرکار بود که توانست ۸ تالیف، ۷ تصحیح، ۱۴ ترجمه، ۱۳۷ مقاله فارسی و ۳۶ مقاله انگلیسی و فرانسوی از خود به یادگار بگذارد که علاقه‌مندان به زبان و ادب پارسی با تورق صفحه به صفحه آنها می‌توانند حضور او را لمس کنند. او همزمان به تحقیق و پژوهش در حوزه‌های گوناگون ادامه داد. تصحیح متون یکی از زمینه‌های مورد علاقه یوسفی بود که در این مسیر، کارهای ماندگاری از او در دست است. تاسیس دوره‌های فوق لیسانس و دکترا در دانشگاه فردوسی مشهد مدیون تلاش‌های اوست.

یوسفی، ادیبی نامدار و محقق و منتقدی پرکار و بسیار دقیق بود که گاه شعر نیز می‌سرود، ولی مقدم بر اینها انسانی به تمام معنی کلمه بود. او انسانی آزاده و بسیار فروتن و متواضع بود که برخلاف برخی ادیبان معاصر، زبان و قلم خود را هرگز به کلمات ناسزا نیالود و کتاب‌ها و مقالات عمیقی در موضوعات مختلف نوشت. در عالم معلمی، استادی جدی و سختگیر و دقیق بود و به شاگردان علاقه‌مند و با همکاران جوان مستعد خود از هیچ‌گونه راهنمایی و کمکی مضایقه نمی‌کرد و البته در داوری درباره آنان بسیار سختگیر بود.

 اگر رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه فردوسی درخشید قسمت اعظم موفقیتش مرهون وجود یوسفی بود. زبان و قلمش نجیب و مودب بود. چنین مردی به درستی قدر خود را می‌دانست و به همین علت بود که هیچ زرق و برقی و هیچ عنوان و مقامی چشمان او را خیره نکرد. او از تبار مردانِ نکونامی بود که هرگز نخواهند مُرد و نام‌شان جاودانه در تاریخ ادب ایران زمین باقی خواهند ماند. او مردی اهل دین و اخلاق بود و می‌کوشید از هرگونه لغزشی برکنار باشد. او چهره‌ای شاخص در عرصه فرهنگ و ادب ایران زمین است و نام او در تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد، جاودانه است.

 از مرحوم دکتر غلامحسین یوسفی ادیب، نویسنده، مترجم و استاد برجسته ادبیات فارسی، آثار ارجمندی به‌جا مانده است. در سال‌های اخیر که «مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد»، در دوره جدید فعالیت خود انتشار مجموعه ماندگار «روشنای دانشگاه» را آغاز کرد، سومین شماره از این مجموعه را به زنده‌یاد استاد غلامحسین یوسفی که در ۱۴ آذر ۱۳۶۹ در سن ۶۳ سالگی درگذشت، اختصاص داد تا آن را بسان چراغی فرا راه علاقه‌مندان به ادبیات و فرهنگ ایران قرار بدهد.

منبع: روزنامه اعتماد