1402/1/21 ۱۱:۵۰
از روحانیان تأثیرگذار دورۀ نوجوانی ما مرحوم سید رضا صدر، امام‌جماعت مسجد امام حسین در میدانی بود که امروزه، به همین نام خوانده می‌شود. او جدای از مراتب بالای علمی، فقهی و حکمی، قلمی بسیار شیوا و شیرین داشت. کتاب «حسن یوسف» از آثار خواندنی او در آن سال‌ها به شمار می‌رفت که با عباراتی مؤثر و پرجاذبه خواننده را تا پایان با خود همراه می‌کرد؛ نثری به این زیبایی برای کسی با این تراز حوزوی بی‌نظیر بود.
خاندان بزرگ صدر، عزیزی را از دست داده است: بتول فیروزان. نخست شمه‌ای از این خاندان بگویم.
آقا رضا صدر جلسات درسی هم با موضوعات اخلاقی داشت که در مجموعه‌ای منتشر شده و یکی از آنها کتابی است با عنوان «دروغ» که آن را می‌باید در این روزها بارها خواند؛ چیزی که در کتیبه‌های هخامنشی در عرض خشکسالی و حملۀ سپاه دشمن آمده و امروزه مفاسد آن را به‌خوبی نظاره‌گریم.
این روحانی برجسته با روشنفکرانی همچون سیمین و جلال هم نشست‌وبرخاست می‌کرد که کمتر دربارۀ آن گفته‌اند؛ البته، برادر ایشان، سید موسی صدر، پدربزرگ بتول، را که همه می‌دانند در خانۀ سیمین و جلال جایگاهی یافت و با دیگر نویسندگان و هنرمندان فراوان آمدوشد می‌کرد. آقا موسی صدر اقامت در لبنان را برگزید و برای پیشبرد معیشت و بهبود زندگی و ارتقای جایگاه شیعیان از هیچ کوششی فروگذار نمی‌کرد و از سرزنش این و آن ابایی نداشت. او می‌دانست ایران خواسته و ناخواسته، مهم‌ترین پایگاه تشیع در جهان است و می‌توان از ظرفیت‌های آن در منطقه بهره برد و به کشور بهره رساند. صدر خود نماد حضور تأثیرگذار فرهنگی ـ اجتماعی ایران و ایرانیان در منطقه به شمار می‌آمد و به گمانم، همین باعث توطئۀ ربایش وی شد.
آقا موسی با نویسندگان ایرانی خارج از کشور هم رفت‌وآمد داشت؛ مثلاً، در ژنو، به دیدار محمدعلی جمالزاده، پدر داستان‌نویسی نوین ایران، رفته که از بستگان همین خانواده بود و پدر او سید جمال‌الدین واعظ، از سخنوران بزرگ در راه آزادی و مبارزان با استبداد شمرده می‌شد.
بتول در چنین خاندانی چشم به جهان گشود. در خود نام بتول نکته‌ای هست؛ شاعران پارسی‌گوی ادب کرده و کمتر به نام فاطمه تصریح کرده‌اند، بلکه از ایشان با القاب زهرا، صدیقه و بتول سخن گفته‌اند. بتول از پرکاربردترین آنهاست. در آغاز شاهنامه، از جناب فردوسی آمده است: «چهارم علی بود جفت بتولر که او را به‌خوبی ستاید رسولرر که من شهر علمم علی‌ام در استر درست این سخن گفت پیغمبر است.»
بتول در خانواده نیز یادآور خاطرۀ وصلت پدر و مادر به واسطۀ «خاله جان بتول» بود. وقتی بتول ما به دنیا آمد، خاله جان در رؤیا، نوزادی را در آغوش داشت؛ ازاین‌رو، نام او را بتول نهادند.
بتول با آن خاندان توانمند و بهره‌مند، از نام‌ونشان آنها سودی نمی‌جست و به دانش و تجربۀ خویش متکی بود و می‌خواست بر پایۀ توانایی‌های فردی‌اش از خود تصویری مستقل ارائه دهد که وامدار خانواده نباشد. او بهره‌مندی از مزایای فرهنگی و اقتصادی را دینی می‌دانست که باید به جامعه ادا شود و می‌کوشید به بهترین شکل، آن را بپردازد؛ درحالی‌که پدرش، مهندس مهدی فیروزان، مدیر یکی از مهم‌ترین انتشارات و کتابفروشی‌های کشور است، او با گروهی نوپا در «نشر اطراف» همکاری می‌کرد که از رهگذر آن، بخش کودکان انتشارات راه‌اندازی شد؛ ضمن آنکه همزمان به ترجمه در حوزۀ کودک و نوجوان پرداخت. دو کتاب «پسری که با برگ موز فوتبال راه انداخت» و«نقطه می‌خواست فرار کند» ترجمه‌های اوست که به همت همان نشر منتشر شده‌اند. نکتۀ درخور توجه آنکه بتول و نویسندۀ کتاب اخیر، هشام مطر، با هم نقطۀ اشتراکی دارند؛ پدر نویسنده نیز مانند پدربزرگ بتول زندانی بازنگشته از زندان‌های قذافی است و این تنها کتابی است که مطر در حوزۀ کودک و نوجوان نگاشته است. بتول افزون بر ترجمه، در حوزۀ مقاله‌نویسی نیز فعال بود که از آن جمله به گفتۀ پدرش می‌توان به مقالۀ «مدیریت خشونت در گروه‌های دینی با رویکرد بررسی و نقد عملکرد داعش» اشاره کرد.
بتول چون دیگران مراحل تحصیل را یکان‌یکان، پشت سر گذاشت و چون مطالعات روان‌شناسی و روانکاوی نظری را در دانشگاه یوسی‌ال لندن به پایان برد، آمادۀ تحصیل در بالاترین سطوح علمی شد و بر آن بود که ازطریق گسترش تفکر انتقادی، کاری ماندگار برای ایران به سرانجام رساند.
با‌این‌همه، از فعالیت‌های اجتماعی باز نماند؛ در ماجرای سیل خوزستان و زلزله‌های مکرر اخیر، همراه دوستانش پای ثابت کمک‌رسانی بود. در برنامۀ کتابگردی با کودکان کار و زلزله‌زدگان، همراه شد. خواندن کتاب با من بود و او در پشت صحنه، مدیریت کار را بر عهده داشت. آرام و بی‌ادعا، پرشور و نشاط کنار همین کودکان خسته و افسرده، بی‌هیچ نشان و عنوانی می‌نشست و بر می‌خاست و عملاً، چهرۀ خدمتگزاری صادق و بی‌ریا را به نمایش می‌گذاشت.
درگذشت ناگهانی او همه را در بهت فرو برد. یاد نامه‌ای می‌افتم که آقا رضا صدر با همان خط زیبای تحریری‌اش، هنگام فوت خواهرم، شمسی، برای پدرم نوشت و در آن، از مفهوم «امانت» بهره برد که من هم مضمون آن را به سیده حورا صدر و مهدی فیروزان می‌گویم:
عزیزانم
اگر من امانتی به شما بسپارم
و پس از مدتی، آن را بازستانم
آیا از من دلگیر می‌شوید؟
اکنون نیز خداوند امانتی را که به شما سپرده بود،
باز ستانده است؛
پس دل غمین مدارید.
خدایش رحمت کناد.
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید