1401/6/20 ۱۱:۰۲
بیستم شهریورماه، هشتاد و پنجمین سالروز تولد جلال خالقی‌مطلق است.
به مناسبت تولد جلال خالقی‌مطلق
محسن آزموده: بیستم شهریورماه، هشتاد و پنجمین سالروز تولد جلال خالقی‌مطلق است. شاید بسیاری از خوانندگان این یادداشت، نام استاد را نشنیده باشند و او را نشناسند، اما بی‌تردید قریب به اتفاق فارسی‌زبانان و علاقه‌مندان به زبان فارسی، با شاهنامه فردوسی آشنایی دارند و حتی اگر همه یا بخش‌هایی از آن را نخوانده باشند، داستان‌های آن به گوش‌شان خورده است. اگرچه بیشتر ایرانیان با شخصیت‌ها و داستان‌های شاهنامه زندگی كرده‌اند، قصه نبرد اندوهبار رستم، جهان پهلوان ایرانی با جوان برومندش سهراب رامی‌دانند، بر سرنوشت غمبار پهلوانان بزرگی چون سیاوش و اسفندیار تلخ گریسته‌اند و از شنیدن یا خواندن هفت خان رستم و هفت خان اسفندیار، احساس غرور كرده‌اند، قیام كاوه آهنگر علیه ضحاك ماردوش، پادشاه ستمگر و خورنده مغز جوانان، دادخواهی و آزادیخواهی را در آنها شكوفا كرده و از حماقت‌ها و بلاهت‌های پادشاهانی چون كیكاووس و گشتاسب یا غرور و نخوت شاهانی چون جمشید حرص خورده‌اند، از عاشقانه زال و رودابه به وجد آمده‌اند و تحقق انسان كامل را در كیخسرو دیده‌اند. این همه و بسیار بیش از اینها را حكیم ابوالقاسم فردوسی، در شاهكار جاودانه‌اش روایت كرده و استاد جلال خالقی‌مطلق، بیش از 50 سال تلاش كرده تا روایتی ویراسته و دقیق از آن به ما عرضه كند، نزدیك‌ترین شكل ثبت شاهنامه، آن‌طور كه حكیم طوس پدید آورده است.
جلال خالقی‌مطلق، متولد تهران و دانش‌آموخته در مدارس نوشیروان و مروی، تحصیلاتش را دررشته‌های شرق‌شناسی، مطالعات آلمانی و مردم‌شناسی در دانشگاه كلن آلمان ادامه داد و به علت عشق و علاقه به شاهنامه فردوسی و زبان فارسی، همزمان به تحقیق درباره این كتاب پرداخت و رساله‌ای با موضوع «زنان شاهنامه» نوشت و در سال 1349 از دانشگاه كلن دكترا گرفت. یك‌سال پس از فارغ‌التحصیلی به هامبورگ رفت و از سال 1350 خورشیدی در بخش مطالعات ایرانی دانشگاه هامبورگ مشغول به كار شد. خالقی‌مطلق در همان زمان نگارش رساله، دریافت كه تصحیحات و چاپ‌های معتبر شاهنامه، اشتباه‌های زیادی دارند، بنابراین به بررسی نسخه‌های خطی و دستنویس‌های شاهنامه پرداخت و از 45 دستنویس در كتابخانه‌های مختلف دنیا، فیلم و عكس تهیه كرد و پس از چند سال بررسی آنها، 15 دستنویس را كه از بقیه معتبرتر بود، برگزید و آنها را در دو گروه اساس تصحیح قرار داد، 12 دستنویس اصلی و 3 دستنویس غیراصلی با ترجمه عربی بنداری اصفهانی. خالقی‌مطلق همه این دستنویس‌ها را در مقالاتی مفصل و جداگانه معرفی و ارزیابی كرده، همچنین در مقالاتی دیگر و در مقدمه شاهنامه، اصولی كلی شیوه تصحیح و دلایل برتری یك دستنویس بر دیگری را به صورت مفصل توضیح داده است. حاصل تصحیح ویراسته، منقح، انتقادی و دقیق از شاهنامه است كه به اذعان اكثریت شاهنامه پژوهان تا به امروز، قابل اطمینان‌ترین تصحیح از اثر فردوسی است.
البته كار عظیم استاد خالقی‌مطلق تنها در ارایه تصحیح انتقادی و دقیق شاهنامه خلاصه نمی‌شود. او همچنین كتاب‌ها و مقالات دقیق و ارزشمندی در زمینه شاهنامه‌پژوهی نگاشته كه هر یك از آنها در رمزگشایی و فهم جنبه‌هایی از این كتاب بزرگ بسیار رهگشا و سودمند است، همچنانكه یادداشت‌های بسیار سودمند او بر مجلدات شاهنامه كه در 3 جلد قطور در انتهای چاپ هشت جلدی دایره‌المعارف بزرگ اسلامی منتشر شده است. به اینها باید اضافه كرد، مقالات و نوشته‌های ارزشمند، خالقی‌مطلق درباره سایر ادیبان و نویسندگان بزرگ ایرانی همچون نظامی‌گنجوی و بیهقی و خیام كه در هر یك پنجره‌ای تازه به جهان فكری و ادبی این بزرگان می‌گشایند. كوتاه سخن آنكه امروز متنی منقح و قابل اعتماد از بزرگ‌ترین كتاب فارسی در اختیار داریم و این همه به لطف سخت‌كوشی و همت والای استاد جلال خالقی‌مطلق است. ضمن تبریك تولد به استاد، برای ایشان عمری دراز و با عزت و احترام آرزومندیم. ایدون باد.
منبع: روزنامه اعتماد
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید