مرمت بیش از ۱۲۱ هزار برگ سند تاریخی و کتاب‌های نفیس

1400/3/17 ۱۵:۰۷

مدیرکل مرمت و حفاظت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در تشریح عملکرد چهارساله این اداره کل گفت: طی این سال‌ها ۱۲۱ هزار و ۴۵۴ برگ، معادل ۱۱۶ هزار و ۸۸۹ برگ اسناد تاریخی، کتب خطی و چاپی نفیس مرمت شد.

محمد حدادی گفت: اداره کل مرمت و حفاظت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در حوزه های مختلف اعم از مرمت و بازسازی و ساخت جعبه حفاظتی، ضدعفونی و آفت زدایی، پایش محیطی منابع و مخازن سازمان، تدوین و ترجمه استانداردهای نگهداری و حفاظتی اسناد، ارائه مشاوره فنی، برگزاری نشست و کارگاه آموزشی فعالیت دارد.

وی ادامه داد: برهمین اساس می توان به ۲۶ درخواست دریافتی برای مشاوره های فنی و پایش مخازن، مجموعه هایی چون کتابخانه مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه هنر تهران، کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه شیراز موزه مرحوم انجبی شیرازی، موسسه لغتنامه دهخدا و مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی، کتابخانه مکتب ولیعصر، مرکزاسناد حراست وزارت کشور، خانه موزه دکتر علی شریعتی، سازمان انتشارات علمی و فرهنگی، کتابخانه دانشگاه الزهرا (س)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، کتابخانه استاد مینوی سازمان ثبت احوال کشور، کتابخانه علوم و فنون دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، موزه هنرهای معاصر، اداره کل بنادر و دریانوردی استان بوشهر، اداره کل اقتصاد و دارایی استان مازندران، کتابخانه مرحوم استاد سید احمد فردید اشاره کرد.

مدیرکل مرمت و حفاظت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: طی این سال ها ۱۲۱ هزار و  ۴۵۴ برگ، معادل ۱۱۶ هزار و  ۸۸۹ برگ A۴ از اسناد تاریخی، کتب خطی و چاپی نفیس مرمت شد که از شاخص ترین آنها می توان به مرمت صفحات یک جلد نسخه خطی به نام جواهرالتفسیر لتحفه الامیر از کشور قزاقستان، به تعداد ۴۶۱ برگ و ساخت جعبه حفاظتی برای این نسخه نفیس و مرمت و بازسازی، تعداد ۲ برگ از قدیمی ترین «یرلیغ» (فرمان) و اسناد موجود در مخازن آرشیو ملی دوره ی ایلخانی ۷۲۶ ه.ق ، «رقم» (فرمان) شاه عباس متعلق به سال ۹۹۹ (۱۰۰۰) ه.ق ، ساخت ۲ قاب حفاظتی جهت اجرای راهبردهای حفاظت پیشگیرانه و نگهداری طولانی مدت، مرمت و بازسازی تعداد ۱۱۰ فقره از وقفنامه های سازمان اوقاف و امور خیریه مربوط به سال های ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ ه.ق اشاره کرد.

حدادی ادامه داد: ۲۷۶ عدد جلد مربوط به کتب خطی و نفیس چاپی مرمت شده است که شاخص ترین آنها مرمت و بازسازی یک جلد آلبوم بیوتات متعلق به آثار و نقاشی های ناصرالدین شاه، چهار جلدآلبوم بیوتات حاوی مکاتبات و نامه های مهم مربوط به دوران قاجارو آلبوم عکس ملکه ها و شاهزاده های اروپایی مربوط به دهه ۱۸۸۰ میلادی است.

وی اضافه کرد: ساخت ۱۹۲جلد برای کتاب‌های فاقد جلد و ساخت ۱۰۷ مورد جعبه و قاب حفاظتی برای نگهداری کتب و اسناد نفیس از دیگر اقدامات صورت گرفته توسط این اداره کل در طی چهارسال اخیر است که از شاخص ترین آنها می توان به ساخت ۳ عدد جعبه حفاظتی برای نمایشگاه آثار مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی، ساخت قاب حفاظتی جهت حفاظت و نگهداری بهینه سند آرم صدا وسیما، ساخت چهار آلبوم آرشیوی برای نگهداری پرچم‌های شهرهای ایران مربوط به وزارت کشور و ساخت جعبه های حفاظتی برای ۴۰ عدد طومار بسیار نفیس و خطی اداره کل کتاب های خطی و نادر اشاره کرد.

مدیرکل مرمت و حفاظت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به ضدعفونی و آفت زدایی اسناد و منابع اشاره کرد و افزود: ۱۰۲ میلیون و ۲۵۷ هزار برگ از منابع ضدعفونی شده است و اقدامات دیگری نظیر سمپاشی و طعمه گذاری علیه جانوران موذی نیز صورت گرفته است. همچنین عملیات اسیدزدایی، لکه زدایی و غبارزدایی به ترتیب برای یک میلیون و ۳ هزار و ۲۴۳ برگ، ۱۵ هزار و ۷۶۹ برگ و یک میلیون و ۳۱۵ هزار و ۱۰۹ برگ انجام شده است.

وی درباره تدوین و ترجمه استاندارد و شیوه نامه های حفاظت و نگهداری اسناد طی چهار سال گذشته اظهارداشت: ترجمه استاندارد ISO/TR ۱۹۸۱۴ «اطلاعات و مستندات –مدیریت مجموعه برای آرشیو و کتابخانه»، تدوین شیوه نامه حفظ و نگهداری اسناد در بایگانی ها (اصول کلی حفاظت پیشگیرانه)، تدوین کتابچه راهنمای عمومی حفاظت و نگهداری اسناد و دست نوشته ها، انجام طرح تحقیقاتی بررسی روشهای سنتی و نوین صحافی و انجام طرح تحقیقاتی بررسی سیستم های اطفاء حریق مناسب برای آرشیوها و کتابخانه ها از جمله اقدامات انجام شده در این حوزه است ضمن اینکه هم اکنون تدوین شیوه نامه حفاظت و نگهداری از منابع دیداری و شنیدار ی در دست اقدام بوده و در حال انجام است.

حدادی برگزاری نشست و کارگاه آموزشی را از دیگر اقدامات این اداره کل عنوان کرد و افزود: در همین رابطه دوره‌های آموزشی خارجی ویژه کارشناسان متقاضی از آرشیوها و کتابخانه های کشورهای متقاضی برگزار شد که می توان به برگزاری دوره آموزشی کوتاه مدت حفاظت و مرمت آثار کاغذی برای کارشناسان اعزامی از کشور تانزانیا، دوره آموزشی کوتاه مدت «حفاظت و مرمت آثار کاغذی» برای کارشناسان اعزامی از کشور ازبکستان، دوره آموزشی کوتاه مدت حفاظت و مرمت آثار کاغذی برای کارشناسان اعزامی از کشور قزاقستان، دوره آموزشی تئوری و عملی «حفاظت و مرمت آثار کاغذی» به هفت  نفر از مدیران و مسئولان کشور پاکستان اشاره کرد؛ همچنین در همین راستا دوره‌های آموزشی داخلی ویژه متقاضیان داخلی نیز برگزار شد که می توان به  برگزاری پنج  دوره کوتاه مدت آسیب شناسی و مرمت آثار کاغذی ویژه ۱۱ نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد رشته مطالعات آرشیوی  و برگزاری چهار دوره آموزشی کوتاه مدت حفاظت و مرمت آثار کاغذی برای سایرعلاقمندان به مرمت اشاره کرد.

وی یادآور شد: همچنین طی این سال ها ۱۰ کارگاه‌ها و نشست در حوزه مرمت و حفاظت اسناد برگزار شد که برگزاری کارگاه آموزشی آشنایی با صحافی کتاب برای کودکان و نوجوانان به مناسبت روز جهانی کودک در ساختمان کتابخانه ملی، برگزاری کارگاه آموزشی آشنایی با صحافی از مجموعه کارگاه های نگهداری یار مهربان به مناسبت روز جهانی کودک، برگزاری نشست روشهای حفاظت و نگهداری اسناد و کتابها در سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب برگزاری نشست تخصصی «آشنایی با فرایندهای حفاظت و نگهداری در آرشیو ملی مکزیک»، برگزاری نشست تخصصی اسناد ملی و جلوه های هنری به مناسبت چهل و هفتمین سال تاسیس اسناد ملی و  برگزاری نشست تخصصی با عنوان حفاظت آرام از جمله آنهاست.

منبع: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران