تابلوی خوشنویسی و تذهیب به خط امیر الکتّاب

1400/3/11 ۱۴:۵۸

تابلو خوشنویسی تاریخی «و شاورهم فی الامر» اثر امیرالکتاب است که متن کتیبه آن بخشی از آیه 159 سوره آل عمران را شامل می شود، این اثر به سبب مناسبت مفهوم آن با موضوع مجلس و اشاره به سنت تاریخی و اسلامی امر مشورت، در تاریخ 1332 ه.ق (1293 ه.ش) در دوره سوم مجلس شورای ملی، برای نصب در جایگاه هیأت رئیسه تهیه شده است.

میثم رضایی مهوار (کارشناس موزه مجلس): تابلو خوشنویسی تاریخی «و شاورهم فی الامر» اثر امیرالکتاب است که متن کتیبه آن بخشی از آیه 159  سوره آل عمران را شامل می شود، این اثر به سبب مناسبت مفهوم آن با موضوع مجلس و اشاره به سنت تاریخی و اسلامی امر مشورت، در تاریخ 1332  ه.ق (1293 ه.ش) در دوره سوم مجلس شورای ملی، برای نصب در جایگاه هیأت رئیسه تهیه شده است. خوشنویسی این اثر به شیوه نستعلیق جلی با رنگ مشکی بر زمینه ای سبز رنگ انجام گرفته و تزئینات قاب چوبی آن (که در سال های بعد بدان افزوده شده) نیز به شیوه ای فاخر و با نقوش اسلیمی و گل های ختایی رنگارنگ نقاشی شده است.

امیرالکتاب فرزند عبدالمجید ملک الکلامی سقزی، در سال ۱۲۶۲ شمسی در سنندج بدنیا آمد  و هنگامی که ناصرالملک به حکومت کردستان رسید، به سبب  استعداد ذاتی و ذوق هنری در دستگاه ایالتی برای کار انشا گماشته شد  و پس از چندی در دوره وزارت مالیه ناصر الملک به تهران رفت، و در دفتر استیفای وزارت مالیه مشغول بکار گردید و پس از آنکه ناصر الملک به نیابت سلطنت احمد شاه قاجار منصوب شد، امیرالکتاب نیز در دفتر رییس الوزرا با سمت منشی نخست وزیر مشغول شد.

دکتر مهدی بیانی در در جلد دوم احوال و آثار خوشنویسان درمورد ایشان می نویسد: «به لغت عرب مسلط بود و تقریبا حافظ تمام قرآن، با بسیاری از تواریخ متداول آشنا بود و در اقسام ادبیات زبان فارسی استاد و منشی زبر دست بود و نثری شیوا داشت و شعر را خوب می شناخت و می خواند و می سرود و در شعر( شرقی) تخلص می کرد. خوش محضر و نکته سنج و حافظه ای نیرومند داشت و مکرر دیدم قصایدی که بیش از یکصد بیت داشت را بدون تامل و به  دنبال هم می خواند. از هنرهای دستی، نقاشی آبرنگ، گراور، نقاری و حکاکی بهره تمام داشت و بعضی سر سکه ها که در دوره ی او در ضرابخانه دولتی ضرب می شد را او کنده است، مرکب می ساخت و کاغذ را خوب رنگ و آهار و مهره می کرد. به نگهداری انواع گل ها علاقه داشت و نژادهای مختلف گیاهان راخوب می شناخت. بذال و سخی الطبع بود و از علایق دنیوی گریزان و تسلط وی در کتابت خطوط متنوع به آن درجه بود که در نیم قرن اخیر خوشنویسی به جامعیت او نیامده است. نسخ و ثلث و ریحان و محقق و نستعلیق و شکسته نستعلیق و شکسته تعلیق را استادانه می نوشت.«

از دیگر کتیبه های او می توان به کتیبه ثلث سردر موزه ایران باستان، کتیبه ثلث سردر کتابخانه ملی (محل فعلی موزه کتابت و چاپ ایران)، مدرسه دارلفنون، کتیبه آرامگاه حافظ در شیراز، کتیبه برنجی دانشگاه تهران، سردر مدرسه نوبنیاد تهران و نیز کتیبه چندین ابنیه فرهنگی در تبریز و دیگر شهرهای ایران اشاره کرد. همچنین بسیاری از آثار وی در موزه ها و مجموعه های خصوصی و دولتی نگهداری می شود.

امیرالکتاب در سال ۱۳۲۸ شمسی در سن ۶۶ سالگی چشم از جهان فرو بست و در امام زاده عبدالله تهران مدفون گردید.

منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی