ناپلئون و فتحعلی‌شاه قاجار

1397/5/27 ۰۸:۳۲

ظهور ناپلئون، مهمترین رویداد تاریخی اروپا، بعد از انقلاب کبیر فرانسه در دهه‌های پایانی قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم است. وی که دارای نبوغ نظامی کم‌نظیری بود، در مدتی کوتاه توانست بر سرتاسر آن قاره جز روسیه و انگلیس مسلط شود و برای آن‌که ضربه‌های کاری به امپراتوری بریانیا وارد کند، درصدد برآمد تا در آسیا نیز با آن قدرت سرشاخ شود. از این رو طرح دوستی با دو قدرت عمده آسیا یعنی ایران و عثمانی را فراهم کرد و باب مراوده با فتحعلیشاه قاجار را گشود و هیاتی را به سرپرستی «ژنرال گاردان» به ایران اعزام کرد. اما حوادث بعدی و امضای عهدنامه موسوم به «تیلسیت» از سوی «الکساندر اول»، تزار روسیه و ناپلئون، امپراتور فرانسه را از اجرای معاهدات عهدنامه فین‌کن اشتاین بازداشت.

در دوران روابط ایران و فرانسه دو نامه از سوی ناپلئون به دربار قاجار آمد. ناپلئون در نامه نخست شروع به ستایش از اسلاف پرآوازه فتحعلیشاه و از نادرشاه با عنوان جنگجوی بزرگ یاد می‌کند و می‌نویسد: «او به کسب قدرتی عظیم توفیق یافت. در قلب سرکشان وحشت آفرید و هیبت خود را به همسایگانش نشان داد، بر دشمنانش پیروز شد و با شکوهمندی هرچه تمامتر فرمان راند. اما از تدبیری که هم به حال بیندیشد و هم به آینده عاری بود. فرزندانش نتوانستند به جای وی تکیه زنند.»

ناپلئون در ادامه درباره آقامحمدخان می‌نویسد: «تنها عموی تو، محمدشاه، توانست به شیوه یک شهریار بیندیشد و زندگی کند. او بخش اعظم ایران را به زیر نگین خود درآورد و سپس به انتقال اقتداری که در پرتو جهانگشایی‌های خود به کف آورده بود، توفیق یافت.»

امپراتور سپس به تمجید فتحعلیشاه می‌پردازد، او را از عرش به فرش می‌رساند و این‌گونه پیشگویی می‌کند: «تو نیز برهمان راه خواهی رفت و از آن‌چه به‌عنوان سرمشق از وی به جا مانده است، گامی فراتر خواهی رفت. تو نیز چون او، اندرزهای یک قوم تجارت‌پیشه را که در هند دست به کار معامله بر سر جان و اورنگ شهریاران است، به هیچ خواهی گرفت و دلاوری قوم خود را سد راه یورش‌هایی خواهی کرد که روسیه به آن دست یازیده و هر دم آنها را در بخشی از امپراتوری تو که در همسایگی خاک آن دولت قرار دارد، از سر می‌گیرد.»

منبع: ایبنا

نظر دهید