اخبار

محمد علی میرزا (۱۲۰۳ – ۱۲۳۷ ه.ق ) متخلص به دولت و ملقب بدولتشاه پسر بزرگ و ارشد فتحعلی شاه قاجار از زن گرجی او بود. درمحرم سال ۱۲۱۲ ق. که فتحعلی شاه پس از کشته شدن آقا محمد خان از شیراز به تهران آمد، محمدعلی میرزا را که طفلی ۹ یا ده ساله بود ، بجای خود حاکم فارس نمود ،لكن دوماه بعد او را به تهران فراخواند و سال بعد(۱۲۱۳ ه.ق) وی را به حكومت قزوین تعیین نمود .

ظهور ناپلئون، مهمترین رویداد تاریخی اروپا، بعد از انقلاب کبیر فرانسه در دهه‌های پایانی قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم است. وی که دارای نبوغ نظامی کم‌نظیری بود، در مدتی کوتاه توانست بر سرتاسر آن قاره جز روسیه و انگلیس مسلط شود و برای آن‌که ضربه‌های کاری به امپراتوری بریانیا وارد کند، درصدد برآمد تا در آسیا نیز با آن قدرت سرشاخ شود.

«سراپا غرق جواهر بود و چنانکه نشسته بود پیدا بود مرد زورمندیست که تقریباً چهل سال دارد و میلیون‌ها جواهر به خود بسته بود. تاجش و بازوبند چپش بسیار گرانبها بود. ریش سیاهش که زیباترین ریش‌های ایران بود تا به زانو می‌رسید. در پای تختش پسرانش صف کشیده بودند.

در عصر فتحعلی شاه قاجار، سه جنگ عمده با دول خارجی روسیه و عثمانی به وقوع پیوست. جنگ‌های ایران و روسیه یادآور خاطره‌ای تلخ در حافظه تاریخی ملت ایران است که منجر به جدایی بخش‌هایی از سرزمین‌مان گردید. در تحلیل این واقعه باید در نظر داشت که سلسله قاجار میراث دار حکومتی مقتدر و ارتشی نیرومند و مدرن نبودند و آقامحمدخان که تشکیل ارتش منظم به سبک جدید را با استفاده از افسران مهاجر روس آغاز کرده بود، پیش از اینکه بتواند این طرح را به انجام برساند، به قتل رسید و این عامل باعث شد تا در جنگ، ارتش روسیه از هرحیث برتری قابل توجهی نسبت به ارتش ایران داشته باشد.

تولد باباخان(فتحعلیشاه) بنا بر قوی‌ترین روایت در سال 1185 هجری قمری در زمانی که پدرش «حسینقلی خان» ملقب به جهانسوز از سوی «کریم خان زند» به حکومت دامغان رفته بود در آن شهر اتفاق افتاد. حسینقلی خان شش سال بعد، پس از چندین سال شورش و تاخت و تاز در نواحی دامغان، استراباد و مازندران به‌دست اطرافیانش کشته شد.

سی و هفت سال سلطنت فتحعلی شاه قاجار بدون تردید یکی از پیچیده‌ترین و مهم‌ترین دوره‌های تاریخی ایران و البته به نوعی هم مرز میان ایران قدیم و جدید است و از این‌رو در تاریخ نگاری معاصر ایران نقش مشکل و متناقضی به خود دیده است. بی‌تردید زمینه‌های اصلی ساختار سیاسی، اجتماعی ایران مدرن در این دوره شکل می‌گیرد.

نشست تخصصی شاهنامه‌نگاری در دوره قاجار با محوریت «شهنشاه‌نامه صبا» در مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار شد. به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سید عبدالمجید شریف‌زاده، دبیر علمی «همایش ملی هنر ایران در دوره قاجار» در این نشست علاوه بر معرفی کلی همایش و محورهای آن، به واکاوی این نسخه پر ارزش پرداخت.

در پژوهش پیش روی، به طور عملی یازده نمونه از فرمان های دو تن از پادشاهان قاجاری، فتحعلی شاه قاجار و محمد شاه قاجار، مطالعه و بازخوانی شده اند؛ سپس از نظر شکلی و محتوایی مورد بررسی قرار گرفته اند و سعی شده است از یک برگ سند اطلاعاتی سند شناسانه و تاریخی مستخرج شود.

با استقرار حاکمیت قاجاریه، آشنایی با علوم جدید در شکلی جدی آغاز گردید ، زیرا این دوران مقارن با ترقی شگفت آور ملل مغرب زمین بود که قدرت آنها به دلیل بهره گیری از علم و صنعت جدید روز به روز شکوفاتر می گردید

پس از قتل آقا محمدخان قاجار، هرج و مرجی بی اندازه در فرماندهی سپاه ایران روی داد. مؤسس سلسلۀ قاجاریه، صرف نظر از خصائل و ویژگی های اخلاقی او - که در کتاب های تاریخی آمده است – از لحاظ سیاست خارجی، می توان وی را به منزلۀ سدّی در برابر تجاوزات روسیه به مرزهای شمالی ایران به حساب آورد؛ چرا که به خوبی می توانست از تهاجمات و تجاوزات سپاه روسیه به ایران و سربازان تزاری به سرحداّت شمالی ایران جلوگیری کند.