جدلهای سعدی / محمدعلی همایون کاتوزیان

1397/2/1 ۱۵:۳۴

جدلهای سعدی / محمدعلی همایون کاتوزیان

از سعدی دو جَدَل در دست است، یکی در گلستان، یکی در بوستان. «جدل» - یا چنان که در گلستان آمده است، «جدال» - را امروز به معنای مناظره می گیرند. در این اواخر حتی به معنای لفظ فرنگی «پلمیک» نیز به کار رفته است. این معانی – کم و بیش – از آنچه در قدیم «جدل» خوانده می شد دور نیستند. اما، «جدل» از زمانهای باستان شیوۀ اصلی درس و بحث در مدرسه و سایر محافل علمی بود و گویا نخستین بار در یونان قدیم به این منظور جا افتاد.

 

از سعدی دو جَدَل در دست است، یکی در گلستان، یکی در بوستان. «جدل» - یا چنان که در گلستان آمده است، «جدال» - را امروز به معنای مناظره می گیرند. در این اواخر حتی به معنای لفظ فرنگی «پلمیک» نیز به کار رفته است. این معانی – کم و بیش – از آنچه در قدیم «جدل» خوانده می شد دور نیستند. اما، «جدل» از زمانهای باستان شیوۀ اصلی درس و بحث در مدرسه و سایر محافل علمی بود و گویا نخستین بار در یونان قدیم به این منظور جا افتاد. از جمله، سعدی در همان حکایت جدل بوستان می گوید: فقیهان طریق جدل ساختند / لِم و لااَسلّم در انداختند. «لِم» (مخفف «لِما؟») یعنی «به چه دلیل؟»؛ «لااُسِلِّم»، یعنی «نمی پذیرم».

حکایت جدل بوستان در باب چهارم این کتاب است، «در تواضع». عالم تنگدست و ناشناسی به درگاه قاضی می رود – که در آن زمان شخصیت مهم و مقتدری بود هم علمی و روحانی، هم دولتی و اجتماعی – و در صدر مجلس می نشیند....

بخارا، فروردین و اردیبهشت 1381 شماره 23

 

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: