از جان گذشته به مقصود می‌رسد

1396/10/13 ۱۰:۱۲

حتی برای كسانی كه كمتر دغدغه شعر را دارند، كنجكاوی در زندگی شاعران جذاب است. لذت‌بخش است كه سرك بكشی و از چم و خم زندگی كسانی سر دربیاوری كه با شعرهای‌شان خلوت هر یك از ما را آهنگین كرده‌اند و در این میان كند و كاو در زندگی شاعری مانند نیما جای خود دارد؛ مردی كه انقلابی در شعر پارسی رقم زد. مردی كه از عناصر طبیعی بهره جست تا انتقادات اجتماعی خود را فریاد كند. مردی كه مثل هر شاعر دیگری عاشق بود و جالب است كه معشوقه‌اش پنهانی نبود و نام او را در میان ورق‌پاره‌های مرد شاعر دیده‌ایم.

برای ما كه ملتی شفاهی هستیم و چندان علاقه‌ای به مكتوب كردن تجربیات شخصی خود نداریم، طبیعی است كه چندان در قید و بند ثبت زندگینامه چهره‌های صاحب‌نام كشور خود نباشیم. در این وضعیت طبیعی است كه به سبب فاصله تاریخی، اطلاعات ما از شاعران كلاسیك‌مان اندك و حتی افسانه گونه باشد اما ماجرا وقتی تاسف‌آور می‌شود كه درباره شاعران معاصرمان هم دانسته‌های ما ناچیز باشد. با این نگاه است كه ثبت زندگینامه شاعران معاصر اهمیتی دوچندان پیدا می‌كند.

نیما یوشیج اما جزو شاعرانی است كه زندگینامه‌ای مبسوط دارد؛ زندگینامه‌ای كه به كوشش شمس‌لنگرودی نوشته شده است. شمس لنگرودی همان اندازه كه شاعر توانمندی است، درباره شعر و شاعری هم تالیفات درخوری دارد. او كه پیش‌تر مجموعه چهار جلدی «تاریخ تحلیلی شعر نو» را به نگارش درآورده است، با نگارش كتاب «از جان گذشته به مقصود می‌رسد» هدیه‌ای گرانسنگ به همه علاقه‌مندان نیما یوشیج پیشكش كرده است. كتابی كه زندگینامه كاملی است از پیرمردی كه چشم ما بود و دوره‌های متفاوت زندگی او را در می‌گیرد؛ از كودكی تا جوانی و كهنسالی. از فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی تا وضعیت خانوادگی و تجربه‌های عاشقانه‌اش از همه رنجهای مردی كه طرحی نو درانداخت در كالبد شعر پارسی كه در آن دوره به ركود و تكرار رسیده بود.

شمس برای نگارش این زندگینامه، همه یادداشت‌ها و نامه‌های نیما را كه در اختیار بوده است، دستمایه قرار داده و با الهام از خود نیما چنین نامی بر آن گذاشته: «از جان گذشته به مقصود می‌رسد» مرد شاعر پیش‌تر این كتاب را با همكاری نشر فرهنگ ایلیا از رشت منتشر كرده بود كه تاریخ این انتشار به شش سال پیش برمی‌گردد اما بعدتر تصمیم گرفت انتشار این كتاب را هم همانند برخی دیگر از آثارش به انتشارات «نگاه» بسپارد و این ناشر كه در تمام این سال‌ها علاقه‌مندی خود را به شعر نو پارسی نشان داده و مجموعه شعرهای بسیاری از آثار شاعران معاصر منتشر كرده، این كتاب را نیز به چاپ می‌رساند. به گفته شمس‌لنگرودی، این كتاب اولین كتابی است كه سراسر زندگی نیما را در بر می‌گیرد و نخستین كتابی است كه خطوط اصلی زندگی نیما یعنی رنج‌ها، عشق، مشكلات، مصایب، آرزوها و انتظارات او را نشان می‌دهد.